YARGITAY KARARI
DAİRE : 10. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2023/2011
KARAR NO : 2023/3409
KARAR TARİHİ : 29.03.2023
MAHKEMESİ : … Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/2841 E., 2022/3347 K.
KARAR : Kısmen Kabul
İLK DERECE MAHKEMESİ : … 1. İş Mahkemesi
SAYISI : 2019/278 E., 2022/246 K.
Taraflar arasındaki hizmet tespit davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince, davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalılar vekilleri tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun kısmen kabulüne; İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasına, davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalılar vekilleri tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi … tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; müvekkilinin davalı şirkette 01.03.2000-20.12.2005 tarihleri arasında ve 01.04.2007 – 13.08.2012 tarihleri arasında kesintisiz çalıştığını, davacının en son aylığının 1.540,41TL net olduğunu, davacının toplam 11 yıl 2 ay 1 gün çalıştığını, davacının işçilik alacaklarının tazmini için … 6.iş Mahkemesinin 2012/141E sayılı dosyası ile alacak davası açtığını, müvekkili ile davalı şirketin anlaşması neticesinde müvekkilinin bu davadan feragat ettiğini, davacının maaşının bir kısmının bankadan bir kısmının elden ödendiğini, müvekkilinin çalışmalarının ve ücretinin eksik bildirildiğini belirterek müvekkilinin davalı işyerinde 1.3.2000-20.12.2005 ile 01.04.2007-13.08.2012 tarihleri arasında kesintisiz çalıştığının ve SGK kayıtlarının bu şekilde düzeltilmesi gerektiğinin tespitine, en son aldığı ücretin 1.540,41 TL olduğunun ve 1.3.2000-20.12.2005 tarihleri ve 01.04.2007-13.8.2012 tarihleri arasında ay ay aldığı gerçek ücretinin tespiti ile SGK kayıtlarının bu miktarlar doğrultusunda düzeltilmesi gerektiğinin tespitine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
II. CEVAP
Davalı işveren vekili cevap dilekçesinde özetle; davanın 5 yıllık zaman aşımına uğradığını, davacının müvekkiline ait işyerinde 23.10.2004 tarihinde işe başladığım, 20.12.2005 tarihinde işten ayrıldığını, birkaç yıl ara verdikten sonra yeniden 15.2.2008 tarihinde tekrar işe başladığını, 28.08.2012 tarihinde işten ayrıldığını, davacının çalıştığı sürelerin kuruma bildirildiğini ve sigorta primlerinin eksik yatırıldığını, davacının her hangi bir mesleki bilgisinin olmadığını, montaj elemanı olarak asgari ücretle çalıştığını, davacının en son ücretinin brüt 960,00TL olduğunu, 28.08.2012 tarihli protokolün tarih kısmına dikkat edilmeksizin imzalandığını, müvekkilinin davacıya sulh aşamasında kendisine ödenen ücretlerin ardından ve davacının alacak davasından feragat etmesiyle birlikte kendisiyle tamamen uzlaştıklarını düşünerek imzaladığı belgenin içeriğini dikkatlice ve etraflıca okuma gereği duymadığını, bu nedenle bu belgedeki işe başlama tarihinin kabulünün mümkün olmadığını beyan ederek davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
Davalı kurum vekili cevap dilekçesinde özetle; tespiti istenilen sürelerde hak düşürücü sürenin geçip geçmediğinin araştırılmasını, dava konusu çalışmaların eylemli ve bir hizmet akdine dayalı çalışma olup olmadığının araştırılmasını, davanın yazılı belgelerle kanıtlanması gerektiğini, tanıkların işyerinde çalışanlardan kişilerden seçilmesini, davalı işyerinin dava konusu tarihlerde yasa kapsamında olup olmadığının araştırılmasını, hizmet tespiti davalarının kamu düzenini ilgilendirdiğini ve özenle araştırılması gerektiğini, beyan ederek davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
Davanın kısmen kabulü ile; davacının, davalı işverene ait iş yerinde 01.03.2000 – 20.12.2005 ile 06.04.2007 – 13.08.2012 tarihleri arasında aralıksız ve tam zamanlı bir şekilde asgari ücret ile çalıştığının tespitine, fazlaya ilişkin istemlerin reddine, karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalılar vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı SGK Başkanlığı vekili istinaf dilekçesinde özetle; kurum kayıtlarında tespitine karar verilen dönemde kurumca kabul edilen dönemler dışında sigortalı olarak çalışmalara rastlanmadığı, sicil kaydı ve çalışmasına ilişkin herhangi bir bilgi ve belge bulunmadığı ve dolasıyla çalışmasının olmadığının tespit edildiğini, kurumun herhangi bir kusur veya ihmalinin olmadığını, sigortalılığın oluşumu yönünden çalışma olgusunun varlığının kuşkuya yer bırakmayacak şekilde tespit edilmediğini, eksik araştırma ve inceleme ile usul ve yasaya aykırı hüküm tesis edildiğini, hizmet tespiti davalarında asıl olanın resmi belge ve kayıtlar olduğunu bu nedenlerle kararın kaldırılarak davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
Davalı şirketin iflas idare memuru vekili istinaf dilekçesinde özetle; davacının SGK kayıtlarında imzalı iş yeri giriş bildirgelerine göre hareket edilebileceğini bu yönüyle davacı tarafın çalıştığı zamanı, yasal resmi belgeler ile ispatlaması gerektiğini, aksine belge ibraz edilmemiş olmasına göre resmi SGK kayıtlarının dikkate alınması gerekliliğine göre de verilen kararın usul ve mevzuata aykırı olduğunu, 28.01.2015 tarihli bilirkişi heyeti raporunda davacının ilk işe girişinin SGK kayıtlarında bizzat davacının imzalı işe giriş bildirgesinin 23.10.2004 olduğu, 20.12.2005 tarihine kadar çalıştığı daha sonradan 15.02.2008 ila 28.08.2012 tarihleri arasında çalıştığı SGK kayıtlarına göre belirlenmiş olmasına göre verilen kararın usul ve mevzuata aykırı olması nedeniyle de kararın kaldırılması gerektiğini belirtmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; “Yukarıdaki Yargıtay ilamı doğrultusunda somut olay incelendiğinde davacının davalı iş yerindeki çalışmaları kesintili olup 2 dönem halindedir. Bu husus dosya kapsamı itibariyle tartışmasızdır. Hak düşürücü süre yönünden her bir dönemin ayrı ayrı değerlendirilmesi gerekir. Talebe konu ilk dönem çalışmasının 01.03.2000-20.12.2005 tarihleri arasında geçtiği iddia olunmaktadır. Dava tarihinin 27.02.2013 olduğu gözetildiğinde talebe konu ilk dönemin hak düşürücü süre nedeniyle reddi gerekir. İlk derece mahkemesinin bu döneme ilişkin kabul kararı yerinde olmamıştır.
Dava konusu edilen diğer dönem olan 01.04.2007-13.08.2012 tarihleri arasındaki çalışmaya ilişkin olarak yapılan değerlendirmede; ilk derece mahkemesi tarafından Dairemizin 2018/2673 esas 2019/203 karar sayılı ilamı, Dairemiz kararının dayanağı olan Yargıtay (kapatılan) 21. H.D. nin kararı dikkate alınarak dava konusu döneme ait bordrolar celp edilmiş, bordro tanıkları dinlenmiş, davacının çalışmasının eğitim nitelikli mi üretime katılarak mı gerçekleştiğinin belirlenmesi açısından deliller toplanmıştır.
Kaldırma kararı sonrasında dinlenen tüm bordro tanıklarının birbirini doğrulayan beyanlarında davacının davalı iş yerinde eğitim amaçlı değil, üretime yönelik olarak çalıştığı, davacının imalat işçisi olduğu anlaşılmıştır.
Bu itibarla anılan talebe konu ikinci dönem yönünden yapılan tespit ve kurulan hüküm yerinde görülmüştür.
Bu itibarla sonuç olarak; HMK 353/1-b-2 gereğince yerel mahkeme kararının bu yönden düzeltilmesine, sair hususlara ilişkin istinaf itirazlarının reddine dair yeniden esas hakkında karar vermek gerekmiş ve aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.” gerekçesiyle
Davalılar vekillerinin istinaf başvurularının kısmen kabulü ile HMK 353/1-b-2 maddesi gereğince ilk derece mahkemesi kararının kaldırılmasına,
Davanın kısmen kabul kısmen reddi ile; davacının 01.03.2000-20.12.2005 tarihleri arasındaki çalışmaya yönelik talebin hak düşürücü süre nedeniyle reddine,
-Davacının davalı işverene ait iş yerinde 06.04.2007-13.08.2012 tarihleri arasında aralıksız ve tam zamanlı bir şekilde asgari ücretle çalıştığının tespitine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalılar vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalılar vekilleri, istinaf dilekçe içeriğini tekrarla kararın temyizen bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, hizmet tespit istemlidir.
2. İlgili Hukuk
1.6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
3. Değerlendirme
1.Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre davalılar vekillerinin aşağıdaki paragrafın kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
Eldeki davada, Dosya kapsamına göre, davacının hizmet döküm cetveline göre 15.02.2008-28.8.2012 tarihleri arasında davalı işyerinden tam zamanlı ve kesintisiz bildirim yapılmış olmasına rağmen, bölge adliye mahkemesi kararında “…Davacının davalı işverene ait iş yerinde 06.04.2007-13.08.2012 tarihleri arasında aralıksız ve tam zamanlı bir şekilde asgari ücretle çalıştığının tespitine…” şeklinde infazda tereddüt oluşturacak şekilde hüküm kurulması hatalı bulunmuştur.
O halde, davalılar vekillerinin kamu düzeni kapsamında incelenme imkanı bulunan temyiz itirazları gözetilerek Bölge Adliye Mahkemesince verilen karar bozulmalıdır.
Ne var ki bu hataların giderilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 370 inci maddesinin ikinci fıkrası hükmü uyarınca Bölge Adliye Mahkemesi kararının bu kısımları düzeltilerek onanması gerekir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Bölge Adliye Mahkemesi’nin hüküm fıkrasının 2 nci bendinin silinerek yerine “Davanın kısmen kabulüne, davacının davalı işverene ait iş yerinde 06.04.2007-14.02.2008 tarihleri arasında aralıksız ve tam zamanlı bir şekilde asgari ücretle çalıştığının tespitine, fazlaya ilişkin talebin reddine” ibaresinin yazılmasına ve hükmün bu şekliyle DÜZELTİLEREK ONANMASINA,
Temyiz harcının istek halinde ilgilisine iadesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
29.03.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.