YARGITAY KARARI
DAİRE : 10. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2023/1964
KARAR NO : 2023/2559
KARAR TARİHİ : 15.03.2023
MAHKEMESİ :İş Mahkemesi
SAYISI : 2016/394 E., 2021/560 K.
DAVACILAR :… mirasçıları: 1- … 2- …
3- … 4- … 5- …
6- … 7- … 8- … vekilleri Avukat …
DAVALILAR : 1- …
2- Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı
vekili Avukat …
DAVA TARİHİ : 19.03.2008
HÜKÜM/KARAR : Kabul
Taraflar arasında İlk Derece Mahkemesinde görülen hizmet tespiti davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kabulüne karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararı davalı kurum vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi … tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı dava dilekçesinde özetle; davacının davalılardan işveren yanında, 23.08.1999-27.03.2007 tarihleri arasında hizmet akdine dayalı olarak çalıştığının tespitine karar verilmesini istemiştir.
II. CEVAP
Davalı kurum vekili; davacının davalı işverene ait işyerinde 23.08.1999 tarihinde işe giriş verilen işe giriş bildirgesine istinaden 20.12.1999 tarihine kadar 53 gün, 26.03.2007 tarihinde verilen işe giriş bildirgesine istinaden de 1 gün olmak üzere toplam 54 günlük sürenin sigortalı hizmet olarak kuruma bildirildiğini, bunun harici herhangi bir bildirim olmadığını, bu durumda dava 506 sayılı Kanun’un 79/10 uncu maddesinde öngörüldüğü şekilde 5 yıllık hak düşürücü süre geçtikten sonra ikame edilmiş olmakla her şeyden önce davanın usuli yönden reddine karar verilmesini, Davacının kuruma bildirilen süreler harici devrelerde çalışması ile ilgili herhangi bir yazılı kanıt mevcut olmamakla davanın esas yönünden reddine karar verilmesini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 02.03.2011 tarihli ve 2008/166 Esas, 2011/158 Karar sayılı kararıyla;
Davacının davasının kabulüne,
Davacı … T.C. kimlik nolu … oğlu 1942 doğumlu …’ın … işyeri sicil numaralı … işyerinde 23.08.1999-27.03.2007 tarihleri arasında asgari ücret üzerinden sigortalı olarak kesintisiz ve devamlı çalıştığının tespitine, karar verilmiştir.
V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. 1. Bozma Kararı
1. İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı kurum vekilince temyiz isteminde bulunmuştur.
2.1.10. Hukuk Dairesinin 11.06.2012 tarih, 2011/7684 Esas, 2012/11115 Karar sayılı 1. Bozma ilamında;
2.1. Mahkemece, dinlenen tanık beyanlarına göre hüküm kurulmuş ise de, tanıkların bu döneme yönelik çalışma olgusu konusundaki beyanları, soyut nitelikte olup, herhangi bir somut veriye dayanmadığından, hüküm kurmaya yeterli ve elverişli değildir. Hal böyle olunca, Mahkemece, öncelikle, işverenin Kurum nezdindeki ihtilaf konusu döneme ait tüm dönem bordroları getirtilerek, dava konusu dönemde davacı ile birlikte çalışan ve işverenin bordrolarında kayıtlı kişiler ile aynı yörede komşu veya benzeri işleri yapan başka işverenler ve bu işverenlerin çalıştırdığı bordrolara geçmiş kişiler (tanık sıfatı ile beyanı alınan kişiler haricinde) ile çalışmaların geçtiği iş hanında iş yeri sahipleri resen zabıta marifetiyle saptanarak, belirlenen kişilerin beyanlarının denetlenmesi için hizmet cetvelleri ve vergi kayıtları celp edilerek, çalışmaların varlığı ve süresi yönünden bilgi ve görgülerine başvurulmalı, bunun dışında sigortalının kayıtlarda gözükmeyen çalışmalarının hangi nedenlerle kayıtlara geçmediği ya da bildirim dışı kaldığı hususu gereğince tespit edilerek, davalı işyerinde tespiti istenen dönemde Kurum müfettişlerince inceleme yapılıp yapılmadığı sorulmalı, inceleme yapılmışsa, belgeler getirtilmeli, yargılama sürecinde dinlenen tanık anlatımlarının değerlendirilmesinde; iş yerinin kapsamı, kapasitesi ile, işin ve işyerinin niteliği nazara alınmalı, 1999, 2000 ve 2002 yıllarındaki ücret ödeme makbuzları ve 26.03.2007 tarihli Kurum yoklama memuru tespiti de göz önünde bulundurularak, böylece bu konuda gerekli tüm soruşturma yapılarak uyuşmazlık konusu husus, hiçbir kuşku ve duraksamaya yer bırakmayacak biçimde çözümlenip, deliller hep birlikte değerlendirilip takdir edilerek, varılacak sonuca göre bir karar verilmesi gerektiğinden bahisle karar bozulmuştur.
İlk Derece Mahkemesinin 1. Bozma ilamına uyarak verdiği 13.02.2015 tarihli ve 2012/415 Esas, 2015/82 Karar sayılı 2. kararıyla;
Davacının davasının kısmen kabulüne,
Davacı … TC. Nolu …’ın 1035545 işyeri nolu … İş Merkezinde 23.08.1999-27.03.2007 tarihleri arasına asgari ücret üzerinden kesintisiz sürekli çalıştığının, bu dönemde kuruma bildirilen süre hariç kuruma bildirilmeyen 2680 hizmet günü ve 28.864,05 TL. prime esas kazancı olduğunun tespitine,
Davacının fazlaya ilişkin isteminin reddine, karar verilmiştir.
A. 2. Bozma Kararı
1. İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı kurum vekilince temyiz isteminde bulunmuştur.
2..10. Hukuk Dairesinin 07.03.2016 tarih, 2015/23206 Esas, 2016/2500 Karar sayılı 2. Bozma ilamında;
2.1.Eldeki dava dosyasına konu olayda, mahkemece Dairemizin bozma ilamına uyularak karar verilmiş ise de, bozma ilamının gereği tam olarak yerine getirilmemiştir. Mahkemece, dinlenen ve hükme esas alınan tanıkların çalışma olgusu konusundaki beyanları, soyut nitelikte olup herhangi bir somut veriye dayanmadığı gibi, ihtilaf konusu dönemin büyük bir bölümünde davalı işyerinde çalışan ve bu çalışmaları kurum kayıtlarına geçen tek bordro tanığı olan …’nın beyanları ile çelişki içerisinde olduğundan hüküm kurmaya yeterli ve elverişli değildir. Hal böyle olunca, Mahkemece, öncelikle, 360 işyeri bulunduğu iddia edilen iş hanında ihtilaf konusu dönemde işyeri sahibi olan kişi yada kişiler resen belirlenerek, aynı yörede komşu veya benzeri işleri yapan başka işverenler ve bu işverenlerin çalıştırdığı bordrolara geçmiş kişiler (tanık sıfatı ile beyanı alınan kişiler haricinde) saptanarak, belirlenen kişilerin beyanlarının denetlenmesi için hizmet cetvelleri ve vergi kayıtları celp edilerek, çalışmaların varlığı ve süresi yönünden bilgi ve görgülerine başvurulmalı, sigortalının kayıtlarda gözükmeyen çalışmalarının hangi nedenlerle kayıtlara geçmediği ya da bildirim dışı kaldığı hususu gereğince tespit edilerek, yargılama sürecinde dinlenen tanık anlatımlarının değerlendirilmesinde; iş yerinin kapsamı, kapasitesi ile işin ve işyerinin niteliği nazara alınmalı, 1999, 2000 ve 2002 yıllarındaki ücret ödeme makbuzları ve 26.03.2007 tarihli Kurum yoklama memuru tespiti de göz önünde bulundurularak, böylece bu konuda gerekli tüm soruşturma yapılarak uyuşmazlık konusu husus, hiçbir kuşku ve duraksamaya yer bırakmayacak biçimde çözümlenip, deliller hep birlikte değerlendirilip takdir edilerek, varılacak sonuca göre bir karar verilmesi gerektiğinden bahisle karar bozulmuştur.
B. İlk Derece Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Son Kararı
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile,
Müteveffa davacının, davalı 1035545 işyeri sicil numaralı … İş Merkezi işyerinde, 23.08.1999- 27.03.2007 tarihleri arasında asgari ücretle, hizmet akdine tabii olarak, kesintisiz ve devamlı çalıştığının dinlenen bordro tanıkları,işe giriş bildirgesi, iş teftiş raporu ve dosya içerisindeki diğer deliller ile sabit olduğu; davalı işveren tarafından davacının çalışmasından 23.08.1999-20.12.1999 devresinde 53 gün, 26.03.2007-27.03.2007 devresinde 1 gün olmak üzere toplam 54 günlük çalışmasının sigortalı hizmet olarak SGK’na bildirildiği, 2680 hizmet gününün davalı kuruma bildirilmediği gerekçesiyle,
Davanın kabulü ile;
… T.C.K.Numaralı …’ın 1035545-01 işyeri tescil numaralı davalı … Dede İş Merkezinde 23.08.1999-27.03.2007 tarihleri arasına asgari ücretle kesintisiz olarak çalıştığının tespitine, bu dönemde kuruma bildirilmeyen 2680 hizmet gününün sigortalı hizmetlerinden sayılmasına ve hizmetlerine eklenmesine, kurum kayıtlarının tespite uygun şekilde düzeltilmesine, karar verilmiştir.
VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı kurum vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı kurum vekili; tanık beyanlarının çalışma olgusunu ispatlayamadığı, yazılı delille iddianın ispatlanması gerektiğini belirterek kararı temyiz etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, davacının davalılardan işveren yanında, 23.08.1999-27.03.2007 tarihleri arasında çalıştığının tespiti istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri, 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun Geçici 7 inci maddesi uyarınca davanın yasal dayanağı 506 sayılı Kanunun 79 uncu maddesinin 10 uncu fıkrası ile 5510 sayılı Kanunun 86 ıncı maddesinin 8 inci fıkrası
3. Değerlendirme
1. Temyiz olunan nihai kararların bozulması 6100 sayılı Kanun’un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen İlk Derece Mahkemesi kararının bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, bozmaya uyulmakla karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı anlaşılmakla; temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VII. KARAR
Açıklanan sebeplerle taraf vekillerinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan kararın ONANMASINA,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, gönderilmesine,
15.03.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.
…