YARGITAY KARARI
DAİRE : 10. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2023/1947
KARAR NO : 2023/2557
KARAR TARİHİ : 15.03.2023
MAHKEMESİ :İş Mahkemesi
SAYISI : 2020/69 E., 2022/229 K.
FER’İ MÜDAHİL : Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı
vekili Avukat …
DAVA TARİHİ : 01.04.2016
HÜKÜM/KARAR : Davanın kabulü
Taraflar arasında İlk Derece Mahkemesinde görülen prime esas kazancın tespiti davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece İlk Derece Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kabulüne karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararı, davalı ve fer’i müdahil Kurum vekilleri tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne ve duruşmanın düzenlendiği 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinde sayılı ve sınırlı olarak gösterilen hâllerden hiçbirine uymadığından, temyiz incelemesinin duruşmalı olarak yapılmasına ilişkin isteğin reddine karar verildikten ve Tetkik Hâkimi … tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı dava dilekçesinde özetle; davacının davalı işveren nezdinde tır şoförü olarak 01.08.2005-01.04.2015 tarihleri arasında asgari ücret + sefer primi karşılığı çalıştığını, aylık 2 sefer yaptığını, sefer primlerinin sigorta primlerine yansıtılmadığını, davacının asgari ücret + 450 Euro sefer primi aldığını belirterek sefer primlerinin sigorta primlerine işlemesine karar verilmesini istemiştir.
II. CEVAP
Davalı şirket vekili; davacının davalı işyerinde asgari ücretle çalıştığını, ücret bordrolarının ihtirazi kayıtsız imzalandığını, davacının iddia ettiği gibi işyerinde sefer primi ödemesi bulunmadığını, yurtdışına gidenlere yol harcırahı verildiğini, verilen bu ödemelerin SGK primlerine dahil olmadığını belirterek davanın reddini istemiştir.
Fer’i müdahil Kurum vekili; davacının çalışmalarında Kurum kayıtlarının esas olduğunu, işyerine asılan dönem bordrolarına rağmen davacının şikayette bulunmadığını, Kurumun dava açılmasına sebebiyet vermediğini belirterek davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin 13.03.2017 tarihli ve 2016/134 Esas, 2017/78 Karar sayılı kararıyla;
Davacıya yapılan ödemelerin 506 sayılı Kanun’un 77 inci maddesinin 2 inci fıkrasında ve 5510 sayılı Kanun’un 80/1-b maddesinde belirttiği şekilde, yolluklar kapsamında kalması nedeniyle prime esas kazançlar arasında sayılamayacağı gerekçesiyle,
Davanın reddine, karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesince, davacı vekilinin, istinaf başvurusunun Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 353 üncü maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi nin 1 numaralı alt bendi gereğince esastan reddine dair karar verilmiştir.
V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Bölge Adliye Mahkemesinin 17.05.2018 tarih 2017/1379 Esas, 2018/585 Karar belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekilince temyiz isteminde bulunmuştur.
2. 10. Hukuk Dairesinin 10.02.2020 tarih 2018/4331 Esas, 2020/864 Karar sayılı bozma ilamında;
Uluslararası nakliyat faaliyetini yürüten işverene ait işyerlerinde hizmet akdine tabi şoför olarak çalışanlara yurt dışı görevlendirmelerde “sefer primi”, “sefer yolluğu”, “harcırah” adı altında işverenlerce gerçekleştirilen ödemeler, 506 sayılı Kanun’un 77 inci maddesinde yer alan “yolluk” veya 5510 sayılı Kanun’un 80 inci maddesindeki “görev yolluğu” ibareleriyle teknik ve somut olarak tam anlamıyla örtüşmediğinden, bu tür uyuşmazlıklar yönünden maddelerdeki kavramlar, yalnızca araca bağlı zorunlu giderler şeklinde anlaşılmalı, başka anlatımla, sigortalılara söz konusu adlar altında yapılan ödemeler içerisinden yalnızca araca bağlı zorunlu harcamalar ayrıştırılıp geri kalan tutar sigorta primine esas kazanca dâhil edilmeli, iddianın kanıtlanması konusunda 6100 sayılı Kanun hükümleri uygulanmalıdır. Buna göre inceleme konusu dosyada yer alan yazılı belgeler irdelenmeli, ödemeler değinilen kapsamda ayrıştırmaya tabi tutulmalı, belgelerin, ait olduğu çalışma dönemi bakımından yazılı delil oluşturacağı gözetilerek elde edilecek sonuca göre hüküm kurulması gerektiğinden bahisle karar bozulmuştur.
B. Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile,
Uyulmasına karar verilen bozma ilamı uyarınca; davalı işveren şirket kayıtları üzerinde yerinde inceleme yetkisi verilen bilirkişiler marifetiyle inceleme yaptırılmış, davalı şirket davacıya ödendiği ihtilafsız olan harcırahın araca bağlı zorunlu harcamalar için verildiğini ispatlayamamış, yapılan incelemede şirketin harcırah ve yolluk ödemeleri yönünden bir iç düzenleme bulunmadığı, her sefer başı 400 ila 450 Euro arasında davacıya ödenen farklı meblağlardaki harcırahın bakiye bedelinin şirket tarafından sorgulanmadığı ve belgelendirilmeksizin giderleştirildiği saptanmıştır. Dolayısıyla HMK m.190 hükmü uyarınca işbu bedelin sefere çıkılan aracın zorunlu giderleri için sigortalıya ödendiği hususunda ispat yükü davalı işverende olup işveren bu iddiasını ispatlayamadığından; gerekçeli ve somut 30/10/2022 tarihli bilirkişi raporundaki ay be ay yapılan hesaplamalara itibar edilerek davacıya yapılan bu ödemelerin prime esas kazanca dahil edilmesi kanaatine ulaşıldığı gerekçesiyle,
Davanın kabulü ile 2005/08.-2005/12 döneminde davacının günlük 47,87 TL, 2006/1-2006/12 döneminde davacının günlük 45,46 TL; 2007/01-2007/06 döneminde günlük 50,96 TL; 2007/7-2007/12 döneminde günlük 51,71 TL; 2008/01-2008/06 döneminde günlük 50,03 TL; 2008/7-2008/12 döneminde günlük 51,04 TL; 2009/01-2009/06 döneminde günlük 59,33 TL; 2009/7-2009/12 döneminde günlük 60,23 TL; 2010/01-2010/06 döneminde günlük 61,40 TL; 2010/7-2010/12 döneminde günlük 62,45 TL; 2011/01-2011/06 döneminde günlük 62,49 TL; 2011/7-2011/12 döneminde günlük 63,84 TL; 2012/01-2012/06 döneminde günlük 71,93 TL; 2012/7-2012/12 döneminde günlük 73,73 TL; 2013/01-2013/06 döneminde günlük 73,57 TL; 2013/07-2013/12 döneminde günlük 75,00 TL; 2014/01-2014/06 döneminde günlük 86,94 TL; 2014/07-2014/12 döneminde günlük 89,67 TL; 2015/01-2015/04 döneminde günlük 89,33 TL olarak yatırılması gereken SGK ve işsizlik priminin eksik ödendiğinin tespiti ile kurum kayıtlarının buna göre düzeltilmesine karar verilmiştir.
VI. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı ve fer’i müdahil Kurum vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı kurum vekili; tanık beyanlarına dayanılarak hüküm kurulduğunu resmi kayıtlara dayanılması gerektiğini belirterek kararı temyiz etmiştir.
Davalı şirket vekili; 5 yıllık hak düşürücü sürenin geçmiş olduğunu ve asgari ücret üzerinde ödeme yapılmamış olduğunu belirterek kararı temyiz etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, davacının davalı işveren nezdinde tır şoförü olarak 01.08.2005-01.04.2015 tarihleri arasında asgari ücret + 450 Euro sefer primi aldığını belirterek sefer primlerinin sigorta primlerine işletilmesine karar verilmesi istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri, 506 sayılı Kanun’un 77. maddesinin 1 inci fıkrası, 5510 sayılı Kanun’un 01.10.2008 günü yürürlüğe giren 80 inci maddesinin 1 inci fıkrası, 6245 sayılı Harcırah Kanunu’nun 3 üncü maddesi, 28.08.2008 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanarak 01.10.2008 günü yürürlüğe giren Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliği’nin 103. maddesi
3. Değerlendirme
1. Temyiz olunan nihai kararların bozulması 6100 sayılı Kanun’un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen İlk Derece Mahkemesi kararının bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, bozmaya uyulmakla karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı anlaşılmakla; temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VII. KARAR
Açıklanan sebeplerle davalı ve fer’i müdahil Kurum vekillerinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan kararın ONANMASINA,
Dosyanın Mahkemesine, gönderilmesine,
15.03.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.
…