YARGITAY KARARI
DAİRE : 10. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2023/1786
KARAR NO : 2023/3363
KARAR TARİHİ : 29.03.2023
MAHKEMESİ : Adana Bölge Adliye Mahkemesi 12. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2021/960 E., 2022/1442 K.
KARAR : Kabul
İLK DERECE MAHKEMESİ : Mersin 6. İş Mahkemesi
SAYISI : 2019/175 E., 2020/34 K.
Taraflar arasındaki (1) gün sigortalı çalıştığının ve sigorta başlangıcının tespiti davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın davacı vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun kabulü ile ilk derece mahkemesi kararının kaldırılarak davanın kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararının davalı SGK vekili tarafından temyiz edilmekle;kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi … tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde, 22.08.1980 tarihinde …’e ait işletmede Mut ilçesi ve çevresinde köprü ve menfez yapım işinde çalışmaya başladığı, emekli olabilmek için kuruma müracaat ederek hizmet dökümünü yazılı olarak talep ettiğinde kurum tarafından …’e ait işyerinde 22.08.1980 tarihinde işe girişinin mevcut olup bordroda ismine rastlanmadığından ilgili döneme ait bildirilecek hizmetinin bulunmadığını öğrendiğini, bu nedenle 22.08.1980 tarihli işe giriş bildirgesinde belirtilen tarihte 1 günlük çalışma süresinin tespiti ile sigortalılık başlangıç tarihinin aynı tarih olarak belirlenmesine karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı kurum vekili cevap dilekçesinde,davacının 22.08.1980 tarihinde …’e ait işyerinde çalışmasına ilişkin bildirim olduğu ancak ücret bordrosunda davacının isminin bulunmadığını, davacının davası konusunda araştırma yapılması, tanık beyanlarının alınması gerektiğini bu nedenlerle yersiz açılan davanın reddine karar verilmesi gerektiğini savunmuştur.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile “… toplanan deliller ve dinlenen tanıklar dikkate alındığında davacının köprü ve menfez işinde çalıştığı, hayatın olağan akışı gereği davacının otoyollarda çalıştığı ve otoyolların şehir dışında yerleşim alanlarından uzakta olduğu, otoyolların belli adreslerinin bulunmadığı ve davacının çalışma alanının sürekli değişkenlik gösterdiği, bu nedenle komşu işyeri araştırmasının usul ekonomisi ilkesine aykırı olacağı ve yargılama sürecini uzatacağı anlaşıldığından yapılmadığı, dinlenen bordro tanıklarının bir kısmının davacıyı hiç tanımadığı, diğerinin ise davacıyı tanımakla net tarih belirtmediği…” gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacı vekili istinaf dilekçesinde, mahkemece yeterli araştırma yapılmadan hüküm kurulduğunu, tanık beyanların davacı lehine olduğunu savunarak mahkeme hükmünün kaldırılmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile “…Mahkemece davanın reddine karar verilmiş ise de; Kurum kayıtlarına 23.04.1981 tarih 75674 varide numarası ile intikal eden işe giriş bildirgesinin bulunmasına ve ihtilaflı döneme ait bordolarda adı geçen … ile 22.08.1980 tarihinde 29140 sicil numaralı … işyerinden bildirimi bulunan tanık …’nin davacının çalışmasını doğrulamasına göre davanın kabulü gerekirken reddine karar verilmesi hatalı olmuştur…” gerekçesiyle istinaf başvurusunun kabulü ile ilk derece mahkemesi kararının kaldırılmasına, davacının Kurum kayıtlarında 29145 sicil numarası ile işlem gören … unvanlı işyerinde işe giriş bildirgesinin verildiği 22.08.1980 tarihinde hizmet akdine tabi olarak (1) gün çalıştığının ve sigorta başlangıç tarihinin 22.08.1980 tarihi olduğunun tespitine, aksi yöndeki Kurum işleminin iptaline, karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı SGK vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı SGK vekili, iş yerinden davacı adına verilen herhangi bir dönem bordrosu ve aylık prim ve hizmet belgesi bulunmadığından istinaf merci tarafından sadece yapılan işe giriş bildirgesi ile ilgili inceleme ve davanın kabulüne yönelik kararının hukuka aykırı olduğunu belirterek kararın temyizen bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık 22.08.1980 tarihinde (1) gün çalıştığının ve bu tarihin sigorta başlangıcı olduğunun tespiti istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1.6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
2. 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunun 2 nci, 108 inci maddesi hükümleridir.
506 sayılı Kanunun 108 inci maddesi gereğince sigortalılık başlangıç tarihinin belirlenmesine ilişkin açılan her dava, sigortalılığın saptanması istemini de içerdiğinden, aynı Kanunun 79 uncu maddesinin 10 uncu fıkrası kapsamında bir günlük çalışmanın belirlenmesi davasıdır. Bu nedenle hizmet tespiti davalarındaki kanıtlama yöntem ve ilkeleri benimsenip uygulanmalı, başka bir anlatımla, sigortalılıktan söz edilebilmesi için, çalışmanın varlığı, hizmet tespiti davaları yönünden kabul edilen yöntem ve ilkelere uygun biçimde saptanmalıdır. Hizmet tespitinin bir türü olan sigortalılık başlangıç tespiti davasında, dava konusu dönem yönünden hem çalışmaların geçtiği işyerinin varlığı hem de sigortalının çalışmalarının gerçek ve sigortalı çalışma olduğunun hiçbir teredüte yol açmayacak şekilde ispatlanması gerekmektedir. Bu tür davalar yalnızca bir günlük çalışmanın tespitinden ibaret olarak görülmemeli, bir günlük çalışmanın kabulü ile saptanacak sigortalılık başlangıcının sigortalıya sağlayacağı sigortalılık süresi ile birlikte kazandıracağı haklar dikkate alınmalı ve giriş bildirgesi ile birlikte eylemli çalışmanın bulunup bulunmadığı özellikle belirlenmelidir.
3. Değerlendirme
1.Eldeki davada, mahkemece verilen hüküm eksik inceleme ve araştırmaya dayalıdır. Davacı adına 22.08.1980 tarihinde 145 sicil no.lu … unvanlı işyerinden verilen işe giriş bildirgesine istinaden, 22.08.1980 tarihinde (1) gün çalışmasının tespitini istemiş olmasına karşın 02.03.1979-02.11.1980 tarihleri arasında ise askerlik vazifesini yerine getirmiş olduğu, askerlik dönemi içinde aldığı izin tarihleri ve süresi olarak da 24.09.1980-24.10.1980 tarihleri arası 30 gün olduğu terhis belgesinde belirtilmiş olduğundan, dava konusu talebin askerlik dönemi içinde kaldığı anlaşılmakla, Mahkemece, davacının askerlik izin dönemi de irdelenmek suretiyle yöntemince, bu husus araştırılmalı, eylemli çalışmanın var olup olmadığı, hiçbir kuşku ve duraksamaya yer bırakmayacak biçimde çözümlenip; deliller hep birlikte değerlendirilmeli ve sonucuna göre bir karar verilmelidir.
2. Açıklanan bu maddi ve hukuki olgular göz önünde bulundurulmaksızın, mahkemece eksik inceleme ve araştırma sonucu hüküm verilmesi, usul ve Yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeple
1. Temyiz olunan, Bölge Adliye Mahkemesi kararının BOZULMASINA, Dosyanın kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
29.03.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.