YARGITAY KARARI
DAİRE : 10. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2023/10911
KARAR NO : 2023/11990
KARAR TARİHİ : 28.11.2023

MAHKEMESİ : … Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2021/1123 E., 2023/1654 K.
KARAR : Esastan ret
İLK DERECE MAHKEMESİ: … 9. İş Mahkemesi
SAYISI : 2018/368 E., 2021/52 K.

Taraflar arasındaki 5510 sayılı Kanun’un 81 inci maddesinin (ı) bendinde yer alan teşvikten faydalandırılması gerektiğinin tespiti davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne dair karar verilmiştir.

Kararın davalı … tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince davalı … Başkanlığının istinaf isteminin esastan kabulü ile, İlk Derece Mahkemesi hükmü kaldırılarak yeniden esas hakkında hüküm kurulmak suretiyle davanın esastan reddine dair, karar verilmiştir.

Bölge Adliye Mahkemesi kararı davacı vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi … tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:

I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; aktif ve pasif tüm işyerin dosyalarından 5510 sayılı Kanun’un 81 inci maddesinin 1 inci fıkrasının (ı) bendi gereği aynı kanunun 4/1-a maddesi kapsamında sigortalı çalıştıran işverenler için öngörülen 5 puanlık prim teşvikinden Ekim/2008 döneminden bu yana yararlandırılmayı ve bu tarihe kadar davalı Kuruma bu kapsamda yapılmış yersiz ödemelerin iadesini talep ettiğini, bu dilekçeye Kurumun 18.06.2018 tarihli ve 6046499 sayılı yazısı ile cevap verdiğini, yazıda “ 5510 sayılı Kanun’un 81 inci maddesinin 1 inci fıkrasının (ı) bendinde yer alan düzenlemeden özel sektör işverenlerinin yararlanabileceğini, 2009/139 sayılı Genelgede; prim indiriminden yalnızca özel sektör işverenlerinin yararlanmalarının amaçlandığı, sermayesinin %50’sinden fazlası kamuya ait olan işyeri işverenlerinin özel sektör işverenleri kapsamında bulunmadığının belirtildiği, 2011/45 sayılı Genelgede de; genel bütçeye dahil daireler, katma bütçeli daireler, döner sermayeler, fonlar, belediyeler, il özel idareleri tarafından kurulan birlik ve işletmeler … ve sermayesinin %50’sinden fazlası kamuya ait olan diğer ortaklıklar çalıştırdıkları sigortalılardan dolayı 5 puanlık prim desteğinden yararlanılmasının mümkün bulunmadığı” belirtildiğini, müvekkili şirketin 01.10.2008 tarihinden itibaren 5510 sayılı Kanun’un 81 inci maddesi 1 inci fıkrasının (ı) bendi gereğince 5 puanlık prim teşvikinden yararlanması gerektiğinin tespitine, müvekkili şirket tarafından yersiz ödenen 5 puanlık ödemelerin 5510 sayılı Kanun’un Ek 17 nci maddesi gereği yasal faizi ile birlikte iadesine karar verilmesini talep ve dava etmiştir.

II. CEVAP
Davalı Kurum vekili cevap dilekçesinde özetle; 01.03.2011 tarihinden itibaren 5335 sayılı Kanun’un 30 uncu maddesinin ikinci fıkrasında belirtilen gene! bütçeye dahil daireler, katma bütçeli idareler döner sermayeler, fonlar, belediyeler, il özel İdareleri, belediyeler ve il özel idareleri tarafından kurutan birlik ve işletmeler, sosyal güvenlik kurumlan, bütçeden yardım atan kuruluşlar ile özel kanunla kurulmuş diğer kamu kurum, kurul, üst kurut ve kuruluşları, kamu İktisadı teşebbüsleri ve bunların bağlı ortaklıkları ife müessese ve işletmelerinde ve sermayesinin %50‘sinden fazlası kamuya ait olan diğer ortaklıkların 5510 sayılı Kanun’un 81 inci maddesinin birinci fıkrasının (t) bendinde yer alan beş puanlık indirimden yararlanmasına İmkan bulunmadığı^eklinde talimat verildiğini.gelen talimat doğrultusunda da davacı tarafa 5510 sayılı Kanun’un 81 inci maddesinin birinci fıkrasının (ı) bendinde yer alan beş puanlık indirimden yararlanmasının mümkün olmadığını, davalı Kurum işlemlerinin mevzuata uygun olduğu, davacının mevzuata aykırı talebinin ve davanın reddi talep edilmiştir.

III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile “…davacı şirketin, kanunun yürürlüğü olan 01.04.2018 tarihini takip eden aybaşı olan 01.05.2018 tarihinden itibaren 1 ay içinde olacak şekilde 25.05.2018 tarihinde Kuruma başvuruda bulunduğu dikkate alındığında, davacı İzenerji İnsan Kaynakları Temizlik Bakım Onarım Enerji Güvenlik Hizmetleri İlaçlama ve Turizm San. Tic. A.Ş.’nin 01.10.2008 tarihinden itibaren 5510 sayılı Kanun’un 81 inci maddesi 1 inci fıkrasının (ı) bendinde aranan yasal koşullar oluştuğu takdirde 5 puanlık prim teşvikinden yararlanması ve 5510 sayılı Kanun Ek 17 nci maddenin 3 üncü fıkrası uyarınca yersiz olarak ödenen 5 puanlık ödemelerin davacının Kuruma müracaat ettiği 25.05.2018 tarihi takip eden ay başı olan 01.06.2018 tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davacıya iadesi gerektiğinin tespitine dair karar verilmiştir.

IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı … vekili tarafından istinaf başvurusunda bulunmuştur.

B. İstinaf Sebepleri
İstinaf başvurusunda bulunan davalı Kurum vekili, usul ve yasaya aykırı ilk derece mahkemesi kararının kaldırılarak davanın reddine karar verilmesini istemiştir.

C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile “…Dava konusu uyuşmazlıkta, Karabağlar Belediyesinin %100 hissedarı olduğu, TTK hükümlerine göre kurulmuş özel hukuk hükümlerine tabi davacı şirketin kamu idaresi olup olmadığı ve 5510 sayılı Kanun kapsamında %5 teşvik indiriminden faydalandırılması gerekip gerekmediği noktasında toplanmaktadır.

Dosyadaki kayıt ve belgelerin incelenmesinden, davacı şirketin 5335 sayılı Kanun kapsamında olduğu yaptığı işin mahiyeti itibariyle belediyenin görevlerini ifa kapsamında olduğu konusunda tereddüt bulunmamaktadır.

5510 sayılı Kanunun “tanımlar” başlıklı 3 üncü maddesinde; “Kamu idareleri 10.12.2003 tarihli ve 5018 sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanununun 3 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde belirtilen kamu idareleri ve kamu iktisadi teşebbüsleri ile bunların bağlı idare, ortaklık, müessese ve işletmeleri ve yukarda belirtilenlerin ödenmiş sermayesinin %50’sinden fazlasına sahip oldukları ortaklık ve işletmelerden Türk Ticaret Kanununa tabi olmayanlarla özel kanunlarına göre personel çalıştıran diğer kamu kurumları,” şeklinde düzenlenmiştir.

Atıf yapılan 5018 sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanununun Tanımlar başlıklı 3 üncü maddesinde “Münhasıran bu Kanunun uygulanmasında; a) Genel yönetim kapsamındaki kamu idareleri, Uluslararası sınıflandırmalara göre belirlenmiş olan, merkezî yönetim kapsamındaki kamu idareleri, sosyal güvenlik kurumları ve mahallî idareleri güvenlik kurumları ve mahallî idareleri” ifade ettiği, e) maddesinde, “mahalli idare, yetkileri belirli bir coğrafi alan ve hizmetlerle sınırlı olarak kamusal faaliyet gösteren belediye, il özel idaresi ile bunlara bağlı veya bunların kurdukları veya üye oldukları birlik ve idareleri” olduğu açıklanmıştır.

Yukarıda yapılan açıklamalar ve dosya kapsamından, 01.04.2018 tarihinde yürürlüğe giren 5510 sayılı Kanun’un Ek 17’inci maddesinin yürürlük tarihinden sonra 01.08.2018 tarihinde açılan eldeki davada, davacı şirketin Kuruma 25.05.2018 tarihinde intikal eden dilekçesi ile yaptığı başvurunun, … SGK İl Müdürlüğü’nün 18.06.2018 tarihli yazısı ile ret edilmek suretiyle Kuruma başvuru şartının gerçekleştiği, davacı şirketin ortaklık yapısı ve faaliyet konusu bir arada değerlendirildiğinde, prim teşvikinden faydalanma noktasında özel sektör işvereni sıfatını taşımayacağı açık olduğundan, davanın reddine karar verilmesi gerekirken, ilk derece mahkemesi tarafından davanın kabulüne karar verilmesi isabetsiz olduğu, ancak bu hatanın giderilmesinin yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediği dikkate alınarak; HMK 353/1-b.2 maddesi uyarınca belirlenen aykırılık düzeltilerek yeniden esas hakkında karar verilmesi gerektiği tespit edilerek, davanın reddine..” dair karar verilmiştir.

V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.

B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili temyizinde kendisinin de özel hukuk tüzel kişiliğinin bulunduğunu, davalı Kurumca 5335 sayılı Kanun kapsamında sermayesinini yarısından fazlası kamuya ait olması nedeniyle anılan teşvikten faydalandırılmamasına dair yaptığı işlemin hukuka ve kanuna aykırı olduğunu belirterek kararın bozulmasını talep etmiştir.

C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, davacı şirketin 5510 sayılı Kanun’un 81 inci maddesinin (ı) bendinde yer alan teşvikten faydalandırılması gerekip gerekmediğine ve Kurumca yapılan işlemin yerinde olup olmadığına ilişkindir.

2. İlgili Hukuk
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri ile 5510 sayılı Kanun’un 81 inci maddesi ile birlikte 5335 sayılı Kanun’un 30 inci maddesi hükümleridir.

3. Değerlendirme
1.Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun’un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.

2.Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davacı vekili tarafından temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.

VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun’un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,

Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,

28.11.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi