YARGITAY KARARI
DAİRE : 10. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2022/9688
KARAR NO : 2023/6402
KARAR TARİHİ : 06.06.2023

MAHKEMESİ :İş Mahkemesi
HÜKÜM/KARAR: Kısmen Kabul Kısmen Ret

Taraflar arasında mahkemece görülen iş kazasından maddi ve manevi tazminat istemi davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Yargıtay (Kapatılan) 21. Hukuk Dairesince kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Mahkemece bozma kararına uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kısmen kabul ve kısmen reddine karar verilmiştir.
Mahkeme kararı davacılar vekili ile davalılardan … Granit Mermer ve Maden San Tic. A.Ş. vekili temyiz etmiş, davalı vekili temyiz incelemesinin duruşmalı yapılmasını talep etmiş olmakla, duruşma yapılmak üzere tayin olunan 22.03.2022 Salı günü için yapılan tebligatlar üzerine duruşmalı temyiz eden davalı … Granit Mermer ve Maden San.Tic.A.Ş. adına Av. … ve şirket yetkilisi … … … ile davalılar … ve …Gıda Pet. Ür. İnş. Nak. Tem. Mad. Av Malz. Hayv. Turz. Tic. Ltd. Şti. adlarına Av. … geldiği, davacılar ve davalı … adlarına gelen olmadığı görüldükten, gelenlerin yüzlerine karşı duruşmaya başlanarak sözlü açıklamaları dinlenildikten sonra duruşmaya son verilerek aynı gün öğleden sonra yapılan inceleme neticesinde tespit edilen noksanların ikm… yönünden dosya mahalline geri çevrildikten, noksanların ikm… ile dosya Dairemize tevzi edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi … tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
1.Davacılar vekili 25.01.2013 tarihli dava dilekçesinde özetle; müvekkili …’ın eşi diğer müvekkillerinin babası olan müteveffa …’ın, davalılardan …Gıda Pet. Ür. İnş .Nak. Tem. Mad. Av. Malz. Hay. Turz. Tic. Ltd. Şti nezdinde çalışırken 30.08.2010 tarihinde geçirdiği iş kazası sonucu hayatını kaybettiğini, müteveffanın çalıştığı şirket hakkında Gürün Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından yürütülen soruşturma kapsamında bu şirketin ortağı ve müdürü olan …’ın asli kusurlu, ustabaşı ve ocakta çalışanların denetim ve gözetiminden sorumlu olan …’ın t… kusurlu olduğunun tespit edildiğini, iş bu davalı şirketin davalı … Granit Mermer ve Maden San. Tic. A.Ş. tarafından 30.11.2011 tarihinde devir alındığını İş Kanunu ve Borçlar Kanunu hükümleri gereğince … Şirketinin işletmeyi devralan olarak davaya konu borçlarından sorumlu olduğunu beyanla fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla 6100 sayılı Kanun’un 107 inci maddesine göre belirlenecek 200.000.00 TL destekten yoksun kalma tazminatı ile manevi tazminatın davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsiline, karar verilmesini talep etmiştir.
2. Davacılar vekili 16.03.2016 tarihli dilekçesiyle talebini açıklayarak 200.000,00 TL tazminat talebinin 20.000,00 TL’lik kısmının maddi tazminat alacağına, 180.000,00 TL’lik kısmının ise manevi tazminat alacağına ilişkin olduğunu, manevi tazminat talebi içinde eş…lehine 80.000,00 TL, çocuklar …, …, …ve … lehlerine 20.000,00 TL’şer, anne…lehine 10.000,00 TL, kardeşler … ve … lehlerine 5.000,00 TL’şer manevi tazminatın davalılardan tahsiline karar verilmesini talep ettikten sonra, eş ve çocuklar lehine 4.000,00 TL’şer manevi tazminat talebini artırarak, eş…lehine 408.542,33 TL, çocuk … lehine 51.496,21 TL, çocuk … lehine 76.224,99 TL, çocuk …lehine 34.855,82 TL, çocuk … lehine 69.608,92 TL maddi tazminatın davalılardan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1.Davalı … Granit Mermer Maden San. Tic. A.Ş. vekili 18.03.2013 havale tarihli cevap dilekçesinde özetle; yetki itirazında bulunarak, yetkili mahkemenin Elazığ veya Gürün iş mahkemeleri olduğunu bu nedenle yetkisizlik kararı verilmesini, husumet itirazında bulunarak, meydana gelen olayın müvekkili şirket ile uzaktan yakından herhangi bir bağının bulunmadığını, olayın meydana geldiği tarihten yaklaşık 15 ay sonra müvekkili şirket tarafından diğer davalı şirketin maden alanını işletme hakkını devir aldığını, davacının iddia ettiği gibi İş Kanunun 6. maddesi çerçevesinde bir devir olmadığını, iş yerinin devri değil maden arama hakkının devredildiğini, müvekkilinin devir işlemi sırasında olaydan dahi haberinin olmadığını, devir işlemi yapıldıktan sonra alanı yeniden düzenlediğini ve yeni işçilerle çalışmaya başladığını bu nedenle açılan davanın husumetten reddine karar verilmesi gerektiğini, davanın esası hakkında itirazda bulunarak, müteveffanın vefatından sonra davacılara SGK tarafından aylık bağlandığını, bu nedenle destekten yoksun kalma tazminatı talebinin mesnetsiz olduğunu, davacı tarafın maddi ve manevi tazminat talebini ayrı ayrı belirtmesi gerektiğini, özellikle manevi tazminat miktarının belirsiz bırakılamayacağını beyanla müvekkili açısından yersiz ve mesnetsiz açılan davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
2. Davalı … ve …Gıda Pet. Ür. İnş. Nak. Tem. Mad. Av Malz. Hay. Turz. Tic. Ltd. Şti. vekili 22.03.2013 havale tarihli cevap dilekçesinde özetle; Yetki itirazında bulunarak kazanın … Güründe meydana geldiğini bu nedenle yetkili mahkemelerin Gürün İş Mahkemesi olduğunu bu nedenle yetkisizlik kararı verilmesini, müvekkili … yönünden husumet itirazında bulunarak, müvekkilinin şirketin ortağı olduğunu, yerleşik Yargıtay içtihatlarına göre şirketin tüzel kişiliği mevcut iken müvekkili … hakkında dava açılamayacağını bu nedenle müvekkili … yönünden açılan davanın husumetten reddine karar verilmesini talep etmiştir. Davanın esası hakkında itirazda bulunarak, savcılık tanık beyanlarına göre müteveffanın kazanın meydana geldiği anda telefonla görüşmek için işten ayrıldığını ve bu esnada düştüğünü, müteveffanın iş saati içerisinde görevi olmayan ve işverenle alakası olmayan bir işle uğraştığını bu sırada kaza geçirmiş olması nedeniyle kazanın iş kazası niteliği taşımadığını, telefonla görüşmek için iş alanını terk eden müteveffanın vefatından sonra müvekkili şirketçe müteveffanın ailesine manevi açıdan destek olunduğunu, sık sık ziyarete gidildiğini, uğranılan manevi acının bir nebze olsun giderilmesi için çalışıldığını, davacı tarafın manevi tazminat adı altında müvekkili şirketten para talep etmesinin hakkaniyete uygun olmadığını beyanla açılan davanın reddine, yargılama giderleri ve avukatlık ücretinin davacı tarafa yükletilmesine karar verilmesini talep etmiştir.
3. Davalı … 06.03.2013 havale tarihli cevap dilekçesinde özetle; Kendisinin çalışanlardan sorumlu olmadığını, asıl sorumlunun … olduğunu, kendisinin de diğer çalışanlar gibi davalı işverenlikte çalışan olduğunu, olayın meydana gelmesinde kendisinin hiçbir kusurunun bulunmadığını, sondaj makinesinin kurumu sırasında davacının telefonla konuşmak için yanından ayrıldığını, daha sonra ortadan kaybolduğunu, çağırmak için baktığında düştüğünü gördüğünü beyanla açılan davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
III. BOZMA ÖNCESİ VE BOZMA KARARI
1.Mahkemenin 28.04.2016 tarih 2013/113 esas 2016/434 karar sayılı ilk kararında özetle; davacıların murisi …, davalı …şirketine ait işyerinde çalışırken mermer ocağı aynasında yaklaşık 10-12 metre yükseklikten düştüğü sonrasında kaldırılan hastanede vefat ederek iş kazasına maruz kalmıştır. İş kazasından dolayı tarafların kusur durumu tespiti için dosya bilirkişi heyetine tevdii edilmiş ibraz edilen heyet raporunda tarafların sorumlulukları değerlendirilmek suretiyle gerekçeli ve denetime elverişli olarak hazırladıkları raporlarında davalı işveren …şirketinin %80( ancak bu kusurun %75′ i …Şirketine, %4′ ü şirket ortağı ve sorumlu müdür …’a ve %1′ i ustabaşı …’a aittir)davalı … Granit Mermer ve Maden San. Tic. A.Ş. nin olay tarihinde işyerini daha devralmadığı ve kusurunun olmadığı, kazalı …’ın %20 oranında kusurlu olduğu belirtilmiştir. Dosya içerisinde bulunan ve iş müfettişleri tarafından düzenlenen raporda kazanın iş kazası olduğu, kazanın meydana gelmesinde ölen işçinin sorumluluğunun bulunmadığı belirtilmiştir. Taraflar arasında davacının aldığı ücrete ilişkin anlaşmazlık bulunmakla kazalı sigortalı kaza tarihinde davalı işyerinde 16 günlük çalışan olup, kazancı işverence kuruma asgari ücret üzerinden bildirimlerinin olduğu, dosya kapsamı, kazalının yaptığı işin niteliği, işyerindeki çalışma süresi ve tüm dosya kapsamı hep birlikte değerlendirildiğinde bilirkişinin asgari ücret ve PMF 1931 yaşam tablosuna göre yaptığı hesaplama kanaat verici bulunmuş ve hükme esas alınarak karar verilmiş, davalılardan … Granit A.Ş.’nin denetime elverişli ve gerekçeli kusur bilirkişisi raporunda kusuru bulunmadığı tespit edildiğinden haksız fiil sorumluluğunun bu davalı açısından yasal unsurları oluşmadığı anlaşılmış ve hakkındaki maddi ve manevi tazminat talepli davanın reddine karar verildiği anlaşılmıştır.
2.Kararın davacılar ile davalılardan … ile …Gıda Pet.Ür.İnş. Nak. Tem. Mad. Av Malz. Hay. Turz. Tic. Ltd. Şti. vekilleri tarafından temyiz edilmesi üzerine (kapatılan) 21.Hukuk Dairesinin 05.02.2018 tarih ve 2016/11645 E- 2018/658 K sayılı ilamında özetle; davalıların tüm, davacılar vekilinin sair temyiz itirazları reddolarak; davaya konu iş kazasının gerçekleştiği mermer ocağına ilişkin maden ruhsatının devrinin işletmenin devri olarak kabul edilerek ruhsatı ve dolayısıyla işletmeyi devraldığı anlaşılan … Granit Şirketinin tazminat alacaklarından sorumlu tutulması gerekirken hakkındaki davanın reddine karar verilmesinin hatalı olduğu, somut olayda, sigortalının mermer ocağında usta işçi olarak olarak çalıştığı hususunda uyuşmazlık bulunmadığı anlaşılmaktadır. O halde mahkemece yapılacak iş öncelikli olarak davacının sendikalı işçi olup olmadığı netliğe kavuşturularak, sendikalı işçi olması h…nde işyerinde uygulanmakta olan toplu iş sözleşmesine göre davacı işçinin ücretini belirleyerek hesap yapmak, davacı işçinin sendikalı işçi olmaması h…nde ise hakkaniyete uygun maddi tazminatın hesabı için, TÜİK’dan ve Çevre ve Şehircilik Bakanlığı ile işin yapıldığı yer olan … ilindeki ilgili Meslek Odalarından kazalının yaptığı işe karşılık alabileceği emsal ücretinin sorularak kazalı işçinin gerçek ücretinin tereddütsüz olarak belirlemek, emsal ücret dikkate alınmak ve dairemizce bakiye ömür tablosu olarak kabul edilen PMF 1931 bakiye ömür yaşam tablosunu esas almak suretiyle maddi zararın hesaplatılması ve usulü kazanılmış hakları göz önünde bulundurularak sonucuna göre bir karar verilmesi yönünden mahkeme kararı bozulmuştur.
IV. BOZMA SONRASI YARGILAMA SÜRECİ VE KARAR
Bozma kararına uyan Mahkemece yukarıda tarih ve sayısı belirtilen son kararda özetle; emsal ücret araştırması yapıldığı, meslek odalarına yazılan müzekkerelere olumlu cevap verilmediği, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın 2010 yılı işçilik birim fiyatlarına göre davacılar murisi emsal işçinin aylık ücretinin brüt 1.125,00 TL olduğu, bu ücretin TÜİK verileri ile de çelişmediği, bozma ilamı doğrultusunda bozma ilamında değinilen hususlar gözönünde bulundurularak hesap yapılmak üzere bilirkişiden rapor alınmış, ibraz edilen 29.01.2021 tarihli ek rapor bozma ilamı ve dosya kapsamına uygun bulunduğundan mahkememizce hükme esas alınarak;
a) Davacı eş … için 299.862,81 TL maddi ve 65.000,00 TL manevi tazminatın kaza tarihinden işleyecek yasal faizi ile birlikte davalılardan müşterek ve müteselsilen alınarak bu davacıya verilmesine, fazlaya ilişkin talebin reddine,
b) Davacı çocuk … … için 24.020,32 TL maddi ve 15.000,00 TL manevi tazminatın kaza tarihinden işleyecek yasal faizi ile birlikte davalılardan müşterek ve müteselsilen alınarak bu davacıya verilmesine, fazlaya ilişkin talebin reddine,
c) Davacı çocuk … için 11.767,94 TL maddi ve 15.000,00 TL manevi tazminatın kaza tarihinden işleyecek yasal faizi ile birlikte davalılardan müşterek ve müteselsilen alınarak bu davacıya verilmesine, fazlaya ilişkin talebin reddine,
d) Davacı çocuk … için 51.026,70 TL maddi ve 15.000,00 TL manevi tazminatın kaza tarihinden işleyecek yasal faizi ile birlikte davalılardan müşterek ve müteselsilen alınarak bu davacıya verilmesine, fazlaya ilişkin talebin reddine,
e) Davacı çocuk … için 41.377,54 TL maddi ve 15.000,00 TL manevi tazminatın kaza tarihinden işleyecek yasal faizi ile birlikte davalılardan müşterek ve müteselsilen alınarak bu davacıya verilmesine, fazlaya ilişkin talebin reddine,
f) Davacı anne … için 8.000,00 TL kardeşler, …, … … lehlerine 4.000,00 TL’şer manevi tazminatın davalılardan müşterek ve müteselsilen alınarak bu davacıya verilmesine, fazlaya ilişkin talebin reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacılar ve davalılardan … Granit Mermer Maden San. Tic. A.Ş. vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Davacılar vekili temyiz dilekçesinde özetle; hükme esas alınan ücret ile sendikal ücret arasında %50 fark olduğunu, bakiye ömür tespitinde PMF bakiye ömür tablosunun esas alınmasının hatalı olduğunu, manevi tazminatın lehe bozma yapılan … Şirketi haricindeki diğer davalılar yönünden kesinleştiği halde yeniden karar verilmesinin hatalı olduğunu, maddi tazminatın reddolan kısmı nedeniyle vekalet ücreti takdirinin haksız olduğunu beyanla kararın bozulmasını talep etmiştir.
2. Davalı … Granit Mermer Maden San. Tic. A.Ş. vekili temyiz dilekçesinde özetle; davaya konu işyerinde TBK 202 nci maddesi kapsamında bir işyeri devri değil maden ruhsatı devri olduğunu, Maden Ruhsatının ise maden arama hakkı veren imtiyaz belgesinden ibaret belge olduğunu, bunun haricinde müvekkilinin diğer davalı şirket Errega’dan herhangi bir tesis, araç iş gücü devir almadığını, kazanın devirden 15 ay önce meydana geldiğini, davalı Errega’nın devir tarihine gelinceye kadar fa…yetini sona erdirdiğini, aksi durumun kabul edilmesinin kaza tarihinden 10 yıl içindeki tüm alacaklardan maden ruhsatını devralan şirketlerin sorumluluğunu gerektireceğini, Avrupa Birliği Mevzuatında işyeri devrinde ekonomik birlik şartı arandığını, ibraz ettikleri mütalaanın da bu yönde olduğunu, kabul anlamına gelmemekle beraber; dosyada kabul edilen ücretin fazla olduğunu, olay tarihinde asgari ücretin 600 TL olup Anadolu’da bu ücrete çalışabilecek çok işçinin bulunabileceğini, Soma faciasındaki işçilerin dahi 1.100 TL ücrete çalıştığının sabit olduğu halde dava dosyasında 1.125 TL ücretle çalıştığının kabulünün hatalı olduğunu, yılın tamamında maden çalışması olmayacağı halde tüm yıl boyunca çalışacağı kabul edilerek yapılan hesabın hatalı olduğunu, sigortalının 60 yaşına kadar çalışacağının kabulünün hatalı olduğunu, işçi çalışma esansında telefonla konuştuğundan ağır kusurlu kabul edilmesi gerektiğini, hesap raporunun yetersiz ve hatalı olduğunu, hükmedilen manevi tazminatların fazla olduğunu beyanla kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, iş kazasında vefat eden sigortalının hak sahiplerinin maddi ve manevi tazminata hak kazanıp kazanamadığına ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
6100 sayılı HMK Geçici 3/2 maddesi delaletiyle uygulama imkanı bulan 26/9/2004 tarihli ve 5236 sayılı Kanunla yapılan değişiklikten önceki 1086 sayılı HUMK’nun 427 ilâ 444 üncü maddeleri, 6100 sayılı HMK’nun 110 uncu maddesi, Kaza tarihinde yürürlükte bulunan 818 sayılı Borçlar Kanunun 332 ve 98 inci maddeleri gereğince uygulanma imkanı olan aynı kanunun 41, 42, 43, 44, 45 ve 47 maddeleri ile 179 uncu maddesi, 4857 sayılı İş Kanunun 6 ve 77 nci maddeleri 26.06.1966 günlü ve 7/7 sayılı Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararıdır.
3. Değerlendirme
a) Davacılar vekilinin anne … ve kardeşler … ve … yönünden reddolan manevi tazminat istemlerine, davalı … Granit Mermer Maden San. Tic. A.Ş. vekilinin ise davacı kardeşler … ve … lehlerine hükmedilen manevi tazminat hükümlerine yönelik temyiz itirazlarının incelenmesinde;
1.Miktar veya değeri kesinlik sınırını geçmeyen davalara ilişkin nihai kararlar, 1086 sayılı Hukuk Muhakemeleri Usulü Kanunu’nun 427 nci maddesi uyarınca temyiz edilemez. Temyize konu edilen miktarın kesinlik sınırının altında kalması hâlinde anılan Kanun’un 432/4 üncü maddesi uyarınca temyiz dilekçesinin reddine karar vermek gerekir.
2.6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 110 uncu maddesi kapsamında dava yığılması (objektif dava birleşmesi) kapsamında her bir talebin ayrı bir dava olduğu ve ayrı ayrı hüküm ve sonuç doğuracağı açıktır.
3.Davacı vekilinin müvekkillerinden anne…lehine 10.000,00 TL, kardeşleri … ve … lehine 5.000,00 TL’şer manevi tazminat talebinde bulunduğu, Mahkemenin 11.03.2021 tarihli kararıyla anne…lehine 8.000,00 TL, kardeşler … ve… lehine 4.000,00 TL”şer manevi tazminata hükmedildiği hükmedilen ve reddolan tazminatların birbirlerinden ve diğer hükümlerden bağımsız ayrı birer dava olduğu ve karar tarihi itibari ile kesinlik sınırı olan 4.270,00 TL’nin altında kaldıkları anlaşıldığından temyiz edenlerin temyiz itirazlarının kesinlikten reddine karar verilmiştir.
b) Davacılar vekilinin maddi tazminat istemlerinin reddolan kısımları ile eş …, çocuklar … …, …, … ve … yönünden reddolan manevi tazminat hükümlerine, davalı … Granit Mermer Maden San. Tic. A.Ş. vekilinin ise maddi tazminat hükümleri ile eş …, çocuklar …, …, …ve … ve anne … lehlerine hükmedilen manevi tazminat hükümlerine yönelik temyiz itirazlarının incelenmesinde;
1. Temyiz olunan nihai kararların bozulması 1086 sayılı Kanun’un 428 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Temyizen incelenen Mahkeme kararının bozmaya uygun olduğu, kararda ve kararın gerekçesinde hukuk kurallarının somut olaya uygulanmasında bir isabetsizlik bulunmadığı, bozmaya uyulmakla karşı taraf yararına kazanılmış hak durumunu oluşturan yönlerin ise yeniden incelenmesine hukukça imkân bulunmadığı gözetilerek, anılan hükümlere yönelik davacılar ve davalı … Granit Mermer Maden San. Tic. A.Ş. vekillerinin temyiz dilekçelerinde ileri sürdükleri nedenlerin kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmediğinden hükümlerin onanmasına karar verilmiştir
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle
1.Davacılar vekilinin anne … ve kardeşler … ve … yönünden reddolan manevi tazminat istemlerine, davalı … Granit Mermer Maden San. Tic. A.Ş. vekilinin ise davacı kardeşler … ve … lehlerine hükmedilen manevi tazminat hükümlerine yönelik temyiz istemlerinin miktardan REDDİNE,
2.Davacılar vekilinin maddi tazminat istemlerinin reddolan kısımları ile eş …, çocuklar … …, …, … ve … yönünden reddolan manevi tazminat hükümlerine, davalı … Granit Mermer Maden San. Tic. A.Ş. vekilinin ise maddi tazminat hükümleri ile eş …, çocuklar …, …, …ve … ve anne … lehlerine hükmedilen manevi tazminat hükümlerine yönelik temyiz itirazlarının reddiyle Mahkeme kararının ONANMASINA,
3. Aşağıda yazılı temyiz harçlarının temyiz edenlere yükletilmesine,4. Dosyanın kararı verene Mahkemeye gönderilmesine,06.06.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.