YARGITAY KARARI
DAİRE : 10. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2022/9391
KARAR NO : 2022/15609
KARAR TARİHİ : 07.12.2022
Mahkemesi :İş Mahkemesi
No :
Dava, hizmet ve prime esas kazancın tespiti istemine ilişkindir.
Mahkemece, bozmaya uyularak yapılan yargılama neticesinde ilamında belirtilen gerekçelerle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Hükmün, davacı ve davalı Kurum vekilleri tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteklerinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi … tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
1) Eldeki davada, davacı vekili müvekkilinin çalışma günlerinin eksik bildirildiğini, işe giriş tarihi 05.01.2010 olmakla birlikte girişinin 29.01.2010 olarak gösterildiğini, 05.01.2010 tarihinde işe giren müvekkilinin 31.12.2011 tarihine kadar net 2000,00 TL maaş aldığını, maaşının 2012 yılı Ocak ayında artarak 2.500,00 TL olduğunu ancak düşük ücret üzerinden sigortalı yapıldığını, maaş ödemelerinin geç ve elden yapıldığını belirterek 05.01.2010-08.12.2014 tarihleri arasında çalışmadığı 03.05.2011-06.08.2011 ile 22.11.2013-08.01.2014 dönemleri hariç kuruma bildirilmeyen hizmetlerin tespiti ile sigorta primlerinin gerçek maaş üzerinden kuruma ödenmesine karar verilmesini talep etmiş, Mahkemece, davanın kısmen kabulüne karar verilmiş ise de uyulan bozma ilamı sonrasında yapılan araştırmanın hüküm kurmaya yeterli olmadığı anlaşılmaktadır.
Hizmet tespitine ilişkin talebin yasal dayanağı 01.10.2008 tarihinde yürürlüğe giren 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun geçiş hükümlerini içeren Geçici 7. maddesi gereğince 506 sayılı Kanunun 79/10. ve 5510 sayılı Kanunun 86/9. maddeleri olup Anayasal haklar arasında yer alan sosyal güvenliğin yaşama geçirilmesindeki etkisi gözetildiğinde, sigortalı konumunda geçen çalışma sürelerinin saptanmasına ilişkin bu tür davalar kamu düzeni ile ilgili olduğundan özel bir duyarlılıkla ve özenle yürütülmeleri zorunludur. Bu bağlamda, hak kayıplarının ve gerçeğe aykırı sigortalılık süresi edinme durumlarının önlenmesi, temel insan haklarından olan sosyal güvenlik hakkının korunabilmesi için, tarafların gösterdiği kanıtlarla yetinilmeyip gerek görüldüğünde kendiliğinden araştırma yapılarak delil toplanabileceği açıktır.
Bu yasal düzenleme ve açıklamalar ışığı altında inceleme konusu dava değerlendirildiğinde, Mahkemece, dava konusu dönemde dava dışı işyerlerinden yapılan bildirimler üzerinde durulmalı, bu bildirimlerin gerçek olup olmadığı ve çalışmaların iptalini isteyip istemediği davacıdan sorulmalı, iptalini istiyorsa bu işverenlerin hak alanını ilgilendirdiğinden davaya dahil edilerek delilleri sorulmalı ve sonucuna göre karar verilmeli; iptali istenmiyorsa mükerrer hizmet tespiti yapılamayacağı gözetilmeli, prime esas kazancın tespiti istemi yönünden ise işyerinin dershane olması nedeniyle … Müdürlüğü’nde bulunan sicil dosyası ve sözleşmeleri celbedilerek sözleşmelerde belirlenen ücretin tespit edilmesi ile eksik bildirilen ücret bulunup bulunmadığı hususu değerlendirilerek sonucuna göre karar verilmesi gerekirken eksik inceleme ile yazılı şekilde hüküm tesisi hatalıdır.
2) Kabule göre de davacı lehine bildirilen dönemleri de kapsar şekilde davacı lehine fazla prim gün sayısı tespitine karar verilmesi yerinde değildir.
Bu maddi ve hukuki olgular göz önünde bulundurulmaksızın, mahkemece eksik inceleme ve araştırma sonucu yazılı şekilde karar verilmesi, usul ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.
O hâlde, davacı ve davalı Kurum vekillerinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Temyiz edilen hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde temyiz eden ilgiliye iadesine, dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine, 07.12.2022 gününde oybirliğiyle karar verildi.