YARGITAY KARARI
DAİRE : 10. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2022/9319
KARAR NO : 2022/12924
KARAR TARİHİ : 24.10.2022
Bölge Adliye
Mahkemesi : … Bölge Adliye Mahkemesi 11. Hukuk Dairesi
No :
Dava, mahiyet kodunun değiştirilmesine dair Kurum işleminin iptali istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesince, hükümde belirtilen gerekçelerle davanın kabulüne dair verilen karara karşı davalı Kurum vekili tarafından istinaf yoluna başvurulması üzerine, … Bölge Adliye Mahkemesi 11. Hukuk Dairesince davalı Kurum vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
… Bölge Adliye Mahkemesi 11. Hukuk Dairesince verilen kararın, davalı Kurum vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi … tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
I-İSTEM
Davacı vekili; mahiyet kodunun, yapılan işin özel veya kamu sektörüne ait daimi veya geçici olduğunu belirtmeye yönelik olup, 1 rakamı kamu sektörüne ait devamlı işyerlerini, 2 rakamı özel sektöre ait devamlı iş yerlerini, 3 rakamı kamu sektörüne ait geçici iş yerlerini, 4 rakamı özel sektöre ait geçici iş yerlerini ifade ettiğini, müvekkili şirketin mahiyet kodlarının 2 ve 4 (özel sektöre ait devamlı işyeri) olarak tespitine ve bu şekilde düzeltilmesine karar verilmesini istemiştir.
II-CEVAP:
Davalı Kurum vekili; … Kurumu Genel Müdürlüğünün “İşyeri Tescil Kayıtlarının Güncellenmesi” konulu 11/05/2020 tarihli Genel Yazıda belirtildiği üzere şirket hissesinin %50 den fazla olması veya bağlı/ilgili kuruluş olması halinde mahiyet kodlarının 1 ve 3 olarak güncellenmesi gerektiğini, kurum işleminde hata bulunmadığını, davanın reddini talep etmiştir.
III-MAHKEME KARARI
A-İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI :
Davanın kabulüne, davacı şirkete ait mahiyet kodlarının işyerlerine göre tekrar ‘2’ ve ‘4’ (Özel sektöre ait devamlı işyerleri) olarak tespitine, kayıtların tespit gibi ‘2’ ve ‘4’ olarak düzeltilmesine karar verilmiştir.
B-BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ KARARI:
Davalı Kurum vekilinin istinaf başvurularının esastan reddine karar verilmiştir.
IV-TEMYİZ KANUN YOLUNA BAŞVURU VE NEDENLERİ:
Davalı Kurum vekili; ticaret sicil kayıtları incelendiğinde, davacı şirketin belediyeye bağlı ortaklık muhtevasını içeren kamu tüzel kişiliğine sahip şirket olduğunu, kamu hizmetini yerine getirmek için kurulduğunu, kar amacı gütmediğini, kamu bütçe ve mallarını kullandığını, özel hukuk tüzel kişisi sayılamayacağını belirterek kararın bozulmasını talep etmiştir.
V-İLGİLİ HUKUK KURALLARI VE İNCELEME:
Davanın yasal dayanağı, 5335 sayılı Kanun’un 30/2 maddesi “Herhangi bir … kurumundan emeklilik veya yaşlılık aylığı alanlar bu aylıkları kesilmeksizin; genel bütçeye dahil daireler, katma bütçeli idareler, döner sermayeler, fonlar, belediyeler, il özel idareleri, belediyeler ve il özel idareleri tarafından kurulan birlik ve işletmeler, … kurumları, bütçeden yardım alan kuruluşlar ile özel kanunla kurulmuş diğer kamu kurum, kurul, üst kurul ve kuruluşları, kamu iktisadi teşebbüsleri ve bunların bağlı ortaklıkları ile müessese ve işletmelerinde ve sermayesinin %50’sinden fazlası kamuya ait olan diğer ortaklıklarda herhangi bir kadro, pozisyon veya görevde çalıştırılamaz ve görev yapamazlar.” düzenlemesini içerir.
Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin 28 nci maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi 18.8.2021 tarihli ve 31572 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 6 ncı maddesiyle değiştirilmiş olup; “Mahiyet kodu; yapılan işin özel veya kamu sektörüne ait daimi veya geçici olduğunu belirtmeye yönelik olup tek hane rakamdan ibarettir. Özel sektöre ait devamlı işyerlerine, ‘2’ ve özel sektöre ait geçici işyerlerine ‘4’ mahiyet kodu verilir. 10.12.2003 tarihli ve 5018 sayılı Kamu Malî Yönetimi ve Kontrol Kanununun 3üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde belirtilen kamu idareleri ve kamu iktisadi teşebbüsleri ile bunların bağlı idare, ortaklık, müessese ve işletmeleri ve yukarıda belirtilenlerin ödenmiş sermayesinin % 50’sinden fazlasına sahip oldukları ortaklık ve işletmeler, özel kanunlarına göre personel çalıştıran diğer kamu kurumlarına ait devamlı işyerlerine ‘1’, geçici işyerlerine ‘3’ mahiyet kodu verilir.” hükmü düzenlenmiştir.
Eldeki dosya kapsamından; Eskişehir … .. ….. .. ..i’nin ise %99,99’unun Eskişehir … Belediyesi’ne ait olduğu anlaşılmaktadır.
Yukarıda yapılan açıklamalar ışığında, 5335 sayılı Kanunun 30 uncu maddesi ile Sosyal Sigorta İşlemleri Yönetmeliğinin 28. maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında, davacı şirketin kamu idaresi olarak yer alıp almadığı irdelenmeksizin, yazılı şekilde karar verilmesi isabetsiz bulunmuştur.
O halde, davalı Kurum vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve … Bölge Adliye Mahkemesi 11. Hukuk Dairesinin istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin kararı kaldırılarak, İlk Derece Mahkemesince verilen hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: … Bölge Adliye Mahkemesi 11. Hukuk Dairesi kararının HMK’nın 373/1. maddesi gereğince kaldırılarak, temyiz edilen ilk derece mahkemesi hükmünün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, 24.10.2022 gününde oybirliğiyle karar verildi.