YARGITAY KARARI
DAİRE : 10. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2022/7379
KARAR NO : 2022/10246
KARAR TARİHİ : 12.09.2022

Mahkemesi : Akhisar 1. Asliye Hukuk (İş) Mahkemesi

Dava, hizmet tespiti istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesince, hükümde belirtilen gerekçelerle davanın kısmen kabulüne dair verilen karara karşı davalı işveren ve feri müdahil Kurum vekilleri tarafından istinaf yoluna başvurulması üzerine, … Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesince davalı işverenin istinaf başvurusunun vazgeçme nedeniyle reddine, feri müdahil Kurumun istinaf başvurusunun kabulü ile ilk derece mahkemesi kararının kaldırılmasına, davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
… Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesince verilen kararın, davacı ile fer’i müdahil Kurum vekilleri tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteklerinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi … tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
I-İSTEM
Davacı vekili, davacının 01/07/2012 ile 24/10/2017 ve 01/10/2018-24/10/2018 tarihleri arasında Kuruma bildirilmeyen çalışmalarının tespitine karar verilmesini talep etmiştir.
II-CEVAP
Davalı … vekili ,müvekkiline ait işletmenin zeytin işletmesi olup mevsimsel çalıştığını, zeytinin toplanması ve işlenmesinin her yıl Eylül, Ekim ve Kasım ayında yapıldığını, bu sürenin en fazla Aralık ayı sonuna kadar uzadığını, davacının sadece mevsimlik olarak ve yevmiye usulü çalıştığını, davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
Dahili davalı … Medikal .. Ltd. Şti., davacının okul ihalesine bağlı olarak şirketlerinde fiilen çalıştığını, primlerinin ödendiğini, hizmet tespiti isteminin şirketleri ile bir ilgisi olmadığını belirterek davanın reddini talep etmiştir.
Fer’i müdahil vekili,dava kamu düzenini ilgilendirdiğinden çalışma olgusunun hiçbir kuşku ve duraksamaya yer bırakmayacak biçimde ve resen deliller toplanmak suretiyle aydınlatılması gerektiğini, davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
III-MAHKEME KARARI
A-İLK DERECE MAHKEME KARARI
İlk Derece Mahkemesince; “Davanın kısmen kabulü ile davacı … TC.kimlik numaralı ve … Sigorta Sicil Numaralı …’ın davalı …’ya ait … Sicil sayılı Salamura Zeytin İmalatı işyerinde 01/10/2013-24/10/2017 ve 01/10/2018-24/10/2018 tarihleri arasında devamlı olarak toplam 1488 gün çalıştığı ve bu çalışmalarının Sosyal Güvenlik Kurumu’na bildirilmediğinin tespitine, fazlaya ilişkin talebin reddine, bildirimi yapılmayan günlerde o günlerin asgari ücretini aldığının tespitine” karar verilmiştir.
B-BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ KARARI
Bölge Adliye Mahkemesi; “Davalı işverenin istinaf başvurusunun vazgeçme nedeniyle 6100 sayılı yasanın 352/1 hükmü gereğince reddine, Fer’i müdahil Kurumun istinaf başvurusunun kabulü ile; Akhisar 1. Asliye Hukuk (İş) Mahkemesi’nden verilen 06/02/2020 tarih, 2018/644 Esas ve 2020/76 Karar sayılı kararının 6100 sayılı HMK’nın 353/1-b.2 hükmü gereğince kaldırılmasına;davacının davasının kısmen kabulü ile, davalı işverene ait, 1073678 sicil sayılı işyerinde, dönemin asgari ücreti ile, 2013/10 uncu dönemde 30 gün, 2013/11 inci dönemde 30 gün, 2013/12 inci dönemde 30 gün, 2014/9 uncu dönemde 30 gün, 2014/10 uncu dönemde 30 gün, 2014/11 inci dönemde 30 gün, 2014/12 inci dönemde 30 gün, 2015/9 uncu dönemde 30 gün, 2015/10 uncu dönemde 30 gün, 2015/11 inci dönemde 30 gün, 2015/12 inci dönemde 30 gün, 2016/9 uncu dönemde 30 gün, 2016/10 uncu dönemde 30 gün, 2016/11 inci dönemde 30 gün, 2016/12 inci dönemde 30 gün, 2017/9 uncu dönemde 30 gün, 2017/10 uncu dönemde 22 gün çalışmasının kuruma bildirilmediğinin tespitine, davacının fazlaya ilişkin talebinin reddine, davacının dahili davalı … Medikal … Şirketi aleyhine açtığı davanın reddine,” şeklinde karar vermiştir.
IV-TEMYİZ KANUN YOLUNA BAŞVURU VE NEDENLERİ:
Davacı vekili, mahkemece verilen kararın bozulmasını, feri müdahilin tek başına kanun yoluna başvuramayacağını belirterek temyiz yoluna başvurmuştur.
Feri müdahil vekili, sadece tanık beyanlarına dayalı olarak karar verilmeyeceğinden bahisle kararı temyiz etmiştir.
V-İLGİLİ HUKUK KURALLARI VE İNCELEME:
1-Dosyadaki yazılara, toplanan delillere ve hükmün dayandığı gerektirici sebeplere göre; feri müdahil Kurum vekilinin tüm, davacı vekilinin sair temyiz itirazlarının reddi gerekir.
2-Davanın yasal dayanağı 5510 sayılı Kanunun 86. maddesidir. Anayasal haklar arasında yer alan sosyal güvenliğin yaşama geçirilmesindeki etkisi gözetildiğinde, sigortalı konumunda geçen çalışma sürelerinin saptanmasına ilişkin davalar, kamu düzenine ilişkin olduğundan, özel bir duyarlılık ve özenle yürütülmesi zorunludur. Bu bağlamda, hak kayıplarının ve gerçeğe aykırı sigortalılık süresi edinme durumlarının önlenmesi, temel insan haklarından olan sosyal güvenlik hakkının korunabilmesi için, bu tür davalarda tarafların gösterdiği kanıtlarla yetinilmeyip, gerek görüldüğünde re’sen araştırma yapılarak kanıt toplanabileceği de göz önünde bulundurulmalıdır.
Davacının davalı işverenin işyerinde işçi olarak çalıştığı halde Kuruma bildirilmeyen çalışmalarının tespiti istemiyle açılan eldeki davada, Mahkemece davacının davalı işveren … adına tescilli … sicil sayılı işyerinde hizmet akdine istinaden mevsimlik olarak çalıştığına karar verilmiş ise de verilen karar eksik incelemeye dayalıdır.
Dosya içerisinde yer alan 24/10/2018 tarihli tutanakta, davacının denetim anında işyerinde çalışırken görüldüğü ve Kurum müfettişine 01/07/2012 tarihinden itibaren aralıksız çalıştığını beyan ettiği, tutanağın altının davalı işverence ihtirazi kayıt konulmadan imzalandığı, bu denetime istinaden davacının davalı … adına tescilli … sicil sayılı iş yerinden 24/10/2017-29/10/2018 tarihleri arasında ayda 30 gün üzerinden bildirimlerinin tescil edilerek davacının hizmet döküm cetveline işlendiği,24/10/2018 tarihli denetim günü, davacı ile birlikte çalışması tespit edilen …’nun işveren aleyhine hizmet tespiti istemi ile açtığı davada, Yargıtay 10 Hukuk Dairesi’nin 2022/7114 Esas, 2022/9973 Karar sayılı ilamı ile işyerinde davacının yaptığı işin niteliğine göre mevsimlik çalışma olup olmadığının değerlendirilmesi gereğine işaret edilerek,eksik inceleme nedeniyle kararın bozulduğu, Mahkemece dinlenen bordro tanıklarının da bildirimlerinin tam süreli yapıldığı anlaşılmaktadır.
Mahkemece, davalı işyerinde mevsimlik çalışma olduğu iddiası hususunda yapılan araştırmanın yetersiz bulunması karşısında; çalışmanın tam süreli mi mevsimlik mi olduğuna yönelik yeniden bordro ve komşu iş yeri tanığı dinlenilmek suretiyle, davacının çalışmalarının hangi bölümde geçtiği, ne iş yaptığı, yıl boyu çalışmayı gerektirecek şekilde görevlendirmenin olup olmadığı tanıklardan daha ayrıntılı sorulup, davacının çalışmalarının tam zamanlı mı yoksa mevsimsel mi olduğu hususu tereddüte yer bırakmayacak şekilde açıklığa kavuşturularak sonucuna göre bir karar verilmesi gerekirken, eksik inceleme ve yanılgılı değerlendirme ile karar verilmesi bozmayı gerektirmiştir.
O halde, davacı vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve … Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesinin istinaf başvurusunun kabulüne ilişkin kararı bozulmalıdır.
SONUÇ: … Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesi kararının, yukarıda açıklanan nedenlerle HMK’nın 373/2 maddesi gereği BOZULMASINA, dosyanın kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, temyiz harcının istek halinde ilgilisine iadesine, 12/09/2022 gününde oybirliğiyle karar verildi.