YARGITAY KARARI
DAİRE : 10. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2022/5618
KARAR NO : 2023/4404
KARAR TARİHİ : 25.04.2023
MAHKEMESİ : Erzurum Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2021/1797 E., 2021/2255 K.
KARAR : Kısmen kabul
İLK DERECE MAHKEMESİ : Van 1. İş Mahkemesi
SAYISI : 2019/480 E., 2021/735 K.
Taraflar arasındaki iş kazasından kaynaklanan maddi ve manevi tazminat davasından dolayı yapılan yargılama sonunda, İlk Derece Mahkemesince davalı Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü yönünden davanın reddine, diğer davalılar yönünden davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davacı vekili ve davalı …Ş. vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince davacının istinaf başvurusunun esastan reddine, davalı …Ş.‘nın istinaf başvurusunun kabulüne, ilk derece mahkemesi kararının kaldırılmasına davalı Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü yönünden davanın reddine, diğer davalılar yönünden davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesince verilen kararın, davacı vekili tarafından temyiz edilmesi ve de duruşma talep edilmesi üzerine yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin ve duruşma isteminin kabulüne karar verilmiş ve duruşma için 28.02.2023 Salı günü tayin edilerek taraflara çağrı kağıdı gönderilmiştir. Duruşma günü davalı Elerjisa Enerji Üretim A.Ş. adına Av. ……r ile davalı Yenigün İnşaat San. ve Tic. A.Ş. adına Av. …geldi. Duruşmalı temyiz eden davacı adına gelen olmadı. Duruşmaya başlanarak, hazır olan Av. ….. ile Av. …‘ın beyanı alındıktan sonra 120 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile buna dayalı olarak Yargıtay Başkanlar Kurulu tarafından alınan 13.02.2023 tarihli karar gereğince duruşmanın 25.04.2023 Salı gününe talik edilmesine karar verilerek taraflara çağrı kağıdı gönderilmiştir. Duruşma günü duruşmalı temyiz eden davacı adına Av. ….. ile davalı …Ş. adına Av. Göktan Godollar ve davalı Yenigün İnşaat San. ve Tic.A.Ş. adına Av. …geldiler. Diğer davalı adına gelen olmadı. Gelenlerin yüzlerine karşı duruşmaya başlanarak, sözlü açıklamaları dinlendikten sonra duruşmaya son verilerek aynı günde Tetkik Hâkimi … tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; davacının davalı Yenigün İnş. San. ve Tic. A.Ş.’de çalışırken 22.01.2014 tarihinde geçirdiği kaza nedeni ile görme fonksiyonunun büyük bir bölümünü kaybettiğinden bahisle asıl dava dosyasında davalılar Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü ile Enerjisa Enerji Üretim A.Ş.’nin sorumlulukları 1.000,00 TL ile sınırlı olmak üzere 78.443,51 TL maddi, 250.000,00 TL manevi tazminatın her üç davalıdan, birleşen dava dosyasında ise 136.921,95 TL maddi tazminatın davalı Yenigün İnş. San. ve Tic. A.Ş.’den tahsilini talep ve dava etmiştir.
II. CEVAP
Davalı DSİ Genel Müdürlüğü vekili cevap dilekçesinde özetle, davanın yasal süresi içerisinde açılmadığını, diğer davalı Yenigün şirketi ile müvekkili kurum arasında bir iş ilişkisinin olmadığını, husumet itirazında bulunduklarını, davanın müvekkili kurum yönünden reddine karar verilmesi gerektiğini savunmuştur.
Davalı …Ş vekili cevap dilekçesinde özetle, davanın yetkisiz mahkemede açıldığını, husumet itirazında bulunduklarını, davanın reddine karar verilmesi gerektiğini savunmuştur.
Davalı Yenigün İnş. Sanayi ve Tic. A.Ş. vekili cevap dilekçesinde özetle; davacının taleplerinin haksız ve hukuka aykırı olduğunu, yetki itirazında bulunduklarını, iş kazasında davacının tamamen kusurlu olduğunu, davanın reddine karar verilmesi gerektiğini savunmuştur.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile iş kazasının meydana gelişinde davacının %30, davalı Yenigün İnş. Sanayi ve Tic. A.Ş.’nin %50, davalı …Ş.’nin %20 oranında kusurlu oldukları, kaza nedeniyle davacıda oluşan sürekli iş göremezlik oranının %37,20 olduğundan bahisle asıl dava dosyasının davalısı Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü hakkındaki davanın kusuru bulunmadığından bahisle reddine, davalı …Ş. 78.443,51 TL’sinden müştereken ve müteselsilen sorumlu olmak üzere 215.364,46 TL maddi tazminatın davalılar Enerjisa Enerji Üretim A.Ş. ve Yenigün İnş. Sanayi ve Tic. A.Ş.’den tahsiline, 50.000,00 TL manevi tazminatın davalılar Enerjisa Enerji Üretim A.Ş. ve Yenigün İnş. Sanayi ve Tic. A.Ş.’den müştereken ve müteselsilen tahsiline karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili ve davalı …Ş. vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacı vekili istinaf dilekçesinde özetle, Bölge Adliye Mahkemesi’nin ortadan kaldırma kararı sonrası alınan kusur ve hesap bilirkişi raporlarının dikkate alınmadığını, raporun sehven aldırıldığına dair mahkeme gerekçesinin yerinde olmadığını, davacıların bu şekilde hak kaybına uğradığını,
Davalı …Ş. vekili istinaf dilekçesinde özetle, müvekkilinin asıl işveren konumunda olduğuna dair değerlendirmenin hukuka aykırı olduğunu, dosyada 19.10.2020 tarihli rapor dışındaki tüm kusur raporlarında müvekkili şirketin zararından sorumlu tutulmasını gerektirir bir kusurunun bulunmadığının tespit edildiğini, müvekkili şirketin asıl işinin inşaat olmadığını, enerji alanında faaliyet gösterdiğini, diğer davalı ile akdedilen sözleşme ile devredilen işlerin asıl işlerden olmayan inşaat işleri olduğunu, taraflar arasında asıl-alt işveren ilişkisi bulunmadığını, meydana gelen olayda müvekkiline kusur atfının mümkün olmadığını, bilirkişi raporları arasında çelişki giderilmeden karar verildiğini, müvekkilinin tespit edilen zarardan müştereken ve müteselsilen sorumlu olamayacağını, hüküm altına alınan manevi tazminat tutarının fahiş olduğunu, taleplerin zaman aşımına uğradığını istinaf başvuru sebep ve gerekçeleri olarak ileri sürmüştür.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davacının istinaf başvurusunun esastan reddine, davalı …Ş. ‘nin istinaf başvurusunun ise asıl ve birleşen dava dosyaları yönünden ayrı ayrı hüküm kurulmaması ve asıl dava dosyasında davalı …Ş. yönünden maddi tazminat istemi arttırılmadığı halde bu hususun gözetilmemesi nedenleri ile kabulüne İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasına, asıl dava dosyası yönünden; davalı Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü hakkındaki davanın husumet nedeniyle reddine, diğer davalılar yönünden davalı …’nın sorumluluğu 1.000,00 TL ile sınırlı olmak üzere davacı lehine 78.443,51 TL maddi tazminat ödenmesine, 50.000,00 TL manevi tazminatın davalılar Enerjisa ve Yenigün şirketinden müşterekeb ve müteselsilen tahsiline, birleşen dava dosyası yönünden ise maddi tazminat isteminin kabulüne, 136.921,95 TL maddi tazminatın davalı Yenigün İnş. Sanayi ve Tic. A.Ş.’den tahsiline karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacı vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili temyiz dilekçesinde özetle, 20.03.2021 tarihli hesap raporu yerine 20.11.2019 tarihli hesap raporunun hükme esas alınmasının hatalı olduğunu, Bölge Adliye Mahkemesi tarafından istinaf taleplerinin reddine gerekçe olarak sunmuş olduğu bir başka hususun bir davada yalnızca bir kez ıslah yapılabileceği olduğunu, ayrıca Bölge Adliye Mahkemesi’nin ikinci ek dava açma haklarının bulunmadığı anlamına gelen gerekçesinin de hukuka aykırı olduğunu, İlk Derece Mahkemesi kararının gerekçesinde dosyada resen alınmış olan 20.03.2021 tarihli hesap raporunun sehven aldırıldığı yönündeki gerekçesi ile ilgili olarak bu gerekçenin hukuka aykırı olduğunu ileri sürerek istinaf talebinde bulundukları halde Bölge Adliye Mahkemesi tarafından İlk Derece Mahkemesi’nin gerekçeli kararında yer alan bu husus ile ilgili herhangi bir değerlendirme yapılmadığını, İlk Derece Mahkemesi’nin 20.03.2021 tarihli hesap raporunun sehven alındığı yönündeki gerekçesinin hukuka aykırı olduğunu, zira mahkemenin bu raporu resen aldığını, 6100 sayılı Kanun’un 266’ncı maddesinin birinci fıkrasında ”Mahkeme, çözümü hukuk dışında, özel veya teknik bilgiyi gerektiren hâllerde, taraflardan birinin talebi üzerine yahut kendiliğinden, bilirkişinin oy ve görüşünün alınmasına karar verir.” hükmünün bulunduğunu, İlk Derece Mahkemesi’nin de bu hükme dayanarak resen ikinci kez hesap raporu aldırdığını, buna karşılık anlaşılmaz bir şekilde bu raporun hatalı aldırıldığını gerekçe göstererek hükme esas almamasının açıkça usul hukukuna aykırılık teşkil ettiğini belirterek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, iş kazasından kaynaklanan maddi ve manevi tazminat istemlerine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 369’uncu maddesinin birinci fıkrası ile 371’inci maddesi, 492 sayılı Harçlar Kanunu’nun 8’inci maddesi.
3. Değerlendirme
Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre, davacı vekilinin aşağıdaki bent kapsamı dışındaki sair temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
Dosya kapsamından Bölge Adliye Mahkemesi’nce asıl dava dosyası yönünden davalı …Ş.’nin aşamalarda harç tahsil müzekkeresi yazılan tutarı yatırıp yatırmadığı belli olmadığı halde yatırmış gibi mahsup işlemi yapıldığı, yine asıl dava dosyasına ilişkin hükmün harçlarla ilgili fıkrasında davalı …Ş.’nin müştereken ve müteselsilen sorumlu olduğu tutarın hatalı belirlendiği, birleşen dava dosyası ile ilgili hükmün harç fıkrasında davalı Yenigün İnş. Sanayi ve Tic. A.Ş.’nin aşamalarda harç tahsil müzekkeresi yazılan tutarı yatırıp yatırmadığı belli olmadığı halde yatırmış gibi mahsup işlemi yapıldığı, davalı …Ş.’nin istinaf talebi kısmen de olsa kabul edilip İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılmasına karşın adı geçen davalı tarafından istinaf yoluna başvurulurken yatırılan nispi istinaf karar harcının bir kısmının iadesine karar verildiği anlaşılmaktadır.
492 sayılı Kanun’un 8’nci maddesi „Bir hükmün bozulmasını mütaakıp verilecek hükümlerden yeni bir hüküm gibi karar ve ilam harcı alınır ve bozulan hükümden evvelce alınmış olan karar ve ilam harcı, mütaakıp hükme ait harçdan mahsup olunur.“ hükmünü içermektedir. Yasanın açık hükmünden de anlaşılabileceği gibi bozulan hükümden evvelce alınmış olan harcın mahsup edilebilmesi için “hesaplanmış” ya da “tahakkuk etmiş” olması yeterli değildir. Bu harcın “ödenmiş” olması gerekir. Madde metnindeki, “evvelce alınmış olan” ibaresi bunu gerektirmektedir. Mahsup işlemi için harcın fiilen ödenmiş olması şarttır.
Somut olayda, asıl dava dosyası yönünden harçlarla ilgili hüküm kurulurken davalı …Ş.’nin aşamalarda harç tahsil müzekkeresi yazılan tutarı yatırıp yatırmadığı belli olmadığı halde yatırmış gibi mahsup işlemi yapılması yine birleşen dava dosyası ile ilgili hükmün harç fıkrasında davalı Yenigün İnş. San. ve Tic. A.Ş.’nin aşamalarda harç tahsil müzekkeresi yazılan tutarı yatırıp yatırmadığı belli olmadığı halde yatırmış gibi mahsup işlemi yapılması 492 sayılı Kanun’un 8’nci maddesine aykırıdır. Ayrıca davalı …Ş.’nin hüküm altına alınan maddi tazminatın 1.000,00 TL kısmından müştereken ve müteselsilen sorumlu olduğu gözden kaçırılarak bu davalı yönünden alınması gereken karar ve ilam harcı tutarın hatalı belirlenmesi doğru olmadığı gibi davalı …Ş.’nin istinaf talebi kısmen de olsa kabul edilip İlk Derece Mahkemesi kararı kaldırılmasına karşın adı geçen davalı tarafından istinaf yoluna başvurulurken yatırılan nispi istinaf karar harcının tamamının iadesine karar verilmesi gerekirken bir kısmının iadesine karar verilmesi yerinde görülmemiştir.
Ne var ki bu bu yanlışlıkların giderilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 370’inci maddesinin ikinci fıkrası hükmü uyarınca kararın düzeltilerek onanması gerekir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle,
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının hüküm fıkrasının;
1.Asıl dava dosyasının karar ve ilam harcına ilişkin 2-a bendinin tamamen silinerek yerinde geçmek üzere, “2-) a-)Asıl dava dosyasında alınması gereken 8.773,97 TL karar ve ilam harcından davacı tarafından peşin olarak yatırılan harç mahsup edildiğinde kalan 8.508,97 TL harcın davalı …Ş.’nin sorumluluğu 3.483,81 TL ile sınırlı olmak üzere davalılar Enerjisa Enerji Üretim A.Ş. ile Yenigün İnş. Sanayi ve Tic. A.Ş.’den müştereken ve müteselsilen tahsili ile hazineye irat kaydına.” rakam ve sözcüklerinin yazılması
2.Birleşen dava dosyasının karar ve ilam harcına ilişkin 2-b bendinin tamamen silinerek yerinde geçmek üzere, “b-)Birleşen dava dosyasında alınması gereken 9.353,13 TL karar ve ilam harcından peşin olarak yatırılan harç mahsup edildiğinde kalan 8.885,47 TL harcın davalı Yenigün İnş. Sanayi ve Tic. A.Ş.’den tahsili ile hazineye irat kaydına.” rakam ve sözcüklerinin yazılması
3.İadesine karar verilen nispi istinaf karar harcına ilişkin c-1 bendinin tamamen silinerek yerine geçmek üzere “C-)1-Davalı …Ş.’nin istinaf başvurusu kısmen de olsa kabul edildiğinden adı geçen davalı tarafından istinaf kanun yoluna başvurulurken 06.07.2021 tarihli sayman mutemedi alındısı ile yatırılan 4.532,00 TL harcın hüküm kesinleştiğinde ve istek halinde davalı …Ş.’ye iadesine,” rakam ve sözcüklerinin yazılması suretiyle Bölge Adliye Mahkemesi kararının DÜZELTİLEREK ONANMASINA,
Peşin alınan temyiz karar harcının istek halinde ilgiliye iadesine,
Davacı avukatı yararına takdir edilen 8.400,00 TL duruşma avukatlık parasının davalılara yükletilmesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
25.04.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.