YARGITAY KARARI
DAİRE : 10. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2022/5003
KARAR NO : 2022/14965
KARAR TARİHİ : 28.11.2022

Mahkemesi :Asliye Hukuk (İş) Mahkemesi
No :

Dava, davacı /birleşen davada davalı …’nun yaşlılık aylığının kesilmesine dair Kurum işleminin iptali, kesilen aylıkların faizi ile ödenmesi istemine ilişkindir.
Davalı/birleşen davanın davacısı Kurum ise, yersiz olarak ödenen yaşlılık aylığının yasal faiziyle birlikte tahsiline karar verilmesini istemiştir.
Mahkemece, bozmaya uyularak, ilamında belirtildiği şekilde asıl davanın reddine, Kurumun açtığı birleşen davanın kabulüne karar verilmiştir.
Hükmün, taraf vekilleri tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteklerinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi … tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kâğıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
Eldeki davada, mahkemece verilen ilk karar, 21 Hukuk Dairesi’nin 2016/6693 Esas sayılı İlamı ile özetle, “…davacıya ait tüm pasaportlar ile davacının yurda giriş ve yurttan çıkışlarını gösterir sayfaların ibraz edilmesini davacıdan istenmek suretiyle davacının Lübnan’a giriş çıkış yaptığı tarihlerin hizmet olarak borçlandığı sürelerle uyumlu olup olmadığını tespit etmek, Türk Büyükelçiliği tarafından onaylanan çalışma belgesine dayanak bilgilerin davacı tarafından sunulduğu gözetilerek, davacının Lübnan’daki çalışması, mümkün ise Lübnan’daki resmi kurumlardan vs. sormak, gerektiğinde 2015/245 Esas sayılı ceza yargılamasının akıbeti araştırılarak yargılama devam ediyorsa sonucunu beklemek, sonuçlanmışsa ceza dava dosyasının aslı ya da onaylı bir örneğini dosya kapsamına dahil etmekten ibarettir. …” gereklerine işaret edilerek araştırma yapılmak üzere bozulmuştur.
Mahkemenin, Yargıtay Dairesince verilen bozma kararına uyması sonunda, kendisi için o kararda gösterilen şekilde inceleme ve araştırma yaparak, yine, o kararda belirtilen hukuki esaslar gereğince hüküm verme yükümlülüğü doğar. “Usuli kazanılmış hak” olarak tanımlayacağımız bu olgu; mahkemeye, hükmüne uyduğu Yargıtay bozma kararında belirtilen çerçevede işlem yapma ve hüküm kurma zorunluluğu getirdiği gibi, mahkemenin kararını bozmuş olan Yargıtay Hukuk Dairesince; sonradan, ilk bozma kararı ile benimsemiş olduğu esaslara usuli kazanılmış hakka aykırı bir şekilde, ikinci bir bozma kararı verilememektedir (09.05.1960 gün ve 21/9 sayılı Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararı, Hukuk Genel Kurulu’nun 12.07.2006 gün, 2006/9-508 E., 2006/521 sayılı kararı) Yargıtay tarafından bozulan bir hükmün bozma kararının kapsamı dışında kalmış olan kısımları kesinleşir. Bozma kararına uymuş olan mahkeme kesinleşen bu kısımlar hakkında yeniden inceleme yaparak karar veremez. Bir başka anlatımla, kesinleşmiş bu kısımlar, lehine olan taraf yararına usuli kazanılmış hak oluşturur. (04.02.1959 gün ve 13/5 sayılı YİBK).

Mahkemece bozma kararına uyulmuş ise de, bozma gereğinin tam olarak yerine getirildiğinden bahsedilmesi mümkün değildir.
Mahkemece yapılması gereken iş, öncelikle, her ne kadar Emniyet Müdürlüğünce arşiv taraması sonucu davacının yurda giriş çıkış kayıtları bulunmadığı belirtilmişse de dosya kapsamında bulunan pasaport aslının bir fotokopisi de eklenerek, yeniden 1973-1984 arası giriş çıkış kayıtları olup olmadığı sorulmalı, kayıtların bulunmama sebebinin ne olduğu (belli bir tarih öncesine ait kayıt tutulmaması, imha edilmesi vs.) araştırılmalı, dosyaya UYAP sistemi üzerinden gönderilen Mardin 5. Ağır Ceza Mahkemesi’nin 2019/23 Esas sayılı dosyası kayıtlarından iddianame, karar örneği, davacıya ilişkin savunma ve dosyada yer alan bilirkişi raporlarının örnekleri fiziki olarak dosyaya eklenmeli, ilgili kurum müfettiş raporunun tüm ifadeleri içerir şekilde tamamı dosya içerisine getirtilmeli ve ceza davasının safahatı sorularak kesinleşip kesinleşmediği araştırılmalı, Mahkemece bozma ilamından sonra, Beyrut Büyükelçiliğine yazılarak davacının Lübnan’da hangi işveren nezdinde hangi tarihler arasında çalıştığının Lübnan makamları ile temasa geçerek belirlenmesi istenilmişse de, bu konuda dosyaya giren bir cevabi yazı bulunmadığı anlaşılmakla, davacı tarafından sunulan belge örnekleri eklenmek suretiyle … Bakanlığından, bu belgelerin … Bakanlığı tarafından onaylanıp onaylanmadığı, belirtilen tarihlerde davacının çalıştığını iddia ettiği işyerinin fiilen bulunup bulunmadığı, Çalışma Belgesinde ismi bulunan ve belgeyi onaylayan Çalışma Bakanlığı İşçiler Servisi Başkanı Fevzi Hajj Hassan‘ın kurumları personeli olup olmadığı, çalışma belgesinin sahte olarak düzenlenmesine dair bir işlem yapılıp yapılmadığı sorulmalıdır.
Mahkemenin yukarıda açıklanan maddi ve hukuki esaslar doğrultusunda yargılama yaparak elde edilecek sonuca göre karar vermesi gerekirken, eksik inceleme sonucu yazılı şekilde hüküm kurması, usul ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.
O hâlde, taraf vekillerinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Temyiz edilen hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde ilgilisine iadesine, 28.11.2022 gününde oybirliğiyle karar verildi.