YARGITAY KARARI
DAİRE : 10. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2022/429
KARAR NO : 2022/5484
KARAR TARİHİ : 13.04.2022

Bölge Adliye
Mahkemesi : Samsun Bölge Adliye Mahkemesi 7. Hukuk Dairesi
No : 2021/954-2021/3178
İlk Derece
Mahkemesi : Samsun 3. İş Mahkemesi
No : 2018/332-2020/597

Dava, Kurum işleminin iptali istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesince, hükümde belirtilen gerekçelerle davanın kabulüne dair verilen karara karşı davalı Kurum vekili tarafından istinaf yoluna başvurulması üzerine, Samsun Bölge Adliye Mahkemesi 7. Hukuk Dairesince istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
Samsun Bölge Adliye Mahkemesi 7. Hukuk Dairesince verilen kararın, davalı Kurum vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi … tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
I-İSTEM
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; iş yeri numarası … olan müvekkilinin servis taşımacılığı yaptığını, serviste kendisinin şoför olarak çalıştığını söz konusu taşımacılığı yapabilmek için Samsun Büyükşehir Belediyesinden güzergah belgesi alması gerektiğini, güzergah belgesi için en az lise mezunu personel bildirim şartı arandığını, müvekkilin güzergah belgesini alabilmek için …’un ismini bildirdiğini, Samsun İlkadım Sosyal Güvenlik merkezinin sigortasız işçi çalıştırmaktan müvekkiline pirim cezası uygulandığını, belgede yer alan kişinin serviste çalışmadığını, müvekkilinin bu talep karşısında kuruma itiraz ettiğini ancak kurumca komisyon kararı uyarınca talebinin reddediliği, söz konusu şahsın hostes veya şoför olarak da çalışmadığını, ilgili şahsın söz konusu dönemde askerlik görevini ifa ettiğini, zaten bu nedenle çalışmasının bulunamayacağını beyanla … isimli şahsın işyeri sicil numarası … olan …’in işyerinde çalışmadığının tespiti ve itirazının reddini içeren 02/08/2018 tarih ve 189 Karar ve Esas numaralı kayıt dışı istihdam ile mücadele işlemlerin ilişkin komisyon kararının iptaline karar verilmesini talep etmiştir.
II-CEVAP
Davalı Kurum vekili cevap dilekçesinde özetle; Davacı tarafın davası ve beyanlarının kabulü mümkün olmadığını, usul ve yasaya aykırı olduğunu, davanın zaman aşımı nedeni ile reddinin gerektiğini, yapılan denetim ve kayıt dışı istihdamla mücadele uyarınca resen sigortalılık işlemlerinin yapılacağını, davacının itirazı her ne kadar prosedür diye belirtilmiş ise de resmi makamlarca kendi beyanları esas alınarak bildirim yapıldığını, gerçeğe aykırı şekilde beyanda bulunmuş ise de kendi kabahati olacağını, müvekkilinin davacının itirazını reddetmekte haklı olduğunu, davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
III-MAHKEME KARARI
A-İLK DERECE MAHKEME KARARI
İlk Derece Mahkemesince; davacının öğrenci servis işi yaptığından bahisle çekişmeli dönemde servis yaptığı okul öğrenci velileri dinlenilmiştir. … ve … adlı tanıkların beyanında çocuklarını davacının şöförlüğünde ki servisin götürdüğünü ve yanlarında … adlı şahsın bulunmadığını ve başkaca çalışan bulunmadığını beyan etmeleri, bu kapsamda öğrencilerin okullarına yazılan müzekkere cevaplarında; bahse konu öğrencilerin okullarına kayıtlı oldukları ve bu kaydın çekişmeli döneme ait olduğu ve …’in öğrencilerin servis şoförlüğü yaptığını beyan ettiklerinin görüldüğünü, bu nedenle iş bu tanıkların beyanlarına itibar edilerek … adlı şahsın davacı yanında çalışmadığı kanaatini desteklediğini; bir diğer yandan, bahse konu …’un aynı tarihlerde çalışması iddiası ile hizmetlerinin 2019/50 Esas sayılı dosyasında kurum tarafından …’un 2016/10,11,12 2017/1,2,3,4,5. aylara yönelik davacıdan başka şahısla birlikte çalıştığından bahisle bu şahsa prim cezası tahakkuk ettirilmiştir. Aynı şekilde kurum bahse konu kişiyi davacı yanında çalışmasından bahisle de aynı dönemler yönünden de tekrar prim cezası tahakkuk ettirmiştir. Bu noktada kurum bahse konu …’un çalışmasını hem davacı hem de davacının kardeşi olan …’de çalıştığı iddiası ile aynı dönemler açısından prim cezası tahakkuk ettirmesi ve kurum tarafından …’un hem davacı hem de davacının kardeşine ait dönem bordrolarında göstermesi hukuka aykırı olduğu ve Kurumun … adlı şahsı kimin yanında sigortalı olduğu iddiası noktasında çeliştiğini ve kurumun bu çelişkisi kapsamında davacı aleyhine düzenlenen ilgili kurum işleminin iptali gerekmekte olduğu gerekçesiyle;
Davanın kabulüne,
Dahili davalı …’un davacıya ait 1139388 iş yeri sicil numaralı iş yerinde çalışmadığının tespitine, buna ilişkin SGK tarafından düzenlenen 02.08.2018 tarih 189 Esas ve karar sayılı komisyon kararının iptaline, karar verilmiştir.
B-BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ KARARI
Bölge Adliye Mahkemesince; İlk derece mahkemesinin kararının yasal ve hukuksal gerekçeleri ile dayanağı maddi delillere ve özellikle bu delillerin takdirinde bir isabetsizlik bulunmadığından 6100 sayılı HMK’nun madde 353/1-b.1 hükmü gereğince davalı Kurum vekilinin istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
IV-TEMYİZ KANUN YOLUNA BAŞVURU VE NEDENLERİ
Davalı SGK vekili, Kurum işleminin resmi kuruluş olan büyükşehir belediyesinden alınan belgelere dayandığını, yasaya uygun işlem tesis edildiğini, belirterek kararı temyiz etmiştir.
V-İLGİLİ HUKUK KURALLARI VE İNCELEME
Eldeki dosyada; Samsun Büyükşehir Belediyesi Ulaşım Planlama ve Raylı Sistem Dairesi Başkanlığı tarafından kayıt dışı istihdamla mücadele kapsamında Sosyal Güvenlik Kurumuna 01.08.2017 tarihli yazı ekinde gönderilen servis aracı özel izin belgeleri ve eki belgelerde, …’un rehber personel olarak 12.10.2016-07.10.2017 arasında çalıştırılacağı belirtildiğinden, Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından, bu belgelere istinaden … için 2016/10-2017/10 dönemi aylık prim hizmet belgelerinin işverenden talep edildiği, davacı …’in ilgili işleme itirazının 02.08.2018 tarihli komisyon kararı ile reddine karar verildiği ve kararın 03.09.2018 tarihinde tebliğ edildiği anlaşılmaktadır.
Kurum işlemine dayanak olan 01.08.2017 tarihli yazı ekinde sunulan belge, öğrenci servis aracı özel izin belgesi olup, Samsun Büyükşehir Belediyesi Ulaşım Planlama ve Raylı Sistem Daire Başkanlığınca 12.10.2016 tarihinde verildiği, geçerlilik tarihinin 07.10.2017 tarihine kadar olduğu, belge içeriğinde taşıt sahibi ve şoför olarak …’in rehber personel olarak …’un gösterildiği, servis aracının plaka numarasının … olarak belirtildiği görülmektedir.
Mahkemece dosya içerisinde yer alan aracın sigorta ve ruhsat bilgilerinin, şöför tanıtım belgesinin … adına kayıtlı olduğu, … plakalı aracın … adına kayıtlı okul servisi olduğu, 25.10.2016 tarihinde … yüzüne ve aracına ceza kesildiği, …’in 2016, 2017, 2018 Eğitim Öğretim yıllarında … Anadolu Lisesi, 23 Nisan Ortaokulu ve Bilgi Koleji ögrenci ve personelin servis taşımacılığını yaptığı, Mahkemece servis hizmeti verilen okullara müzekkere yazılarak aracı kullanan kişilerin ve şoförlük yapan kişilerin isimlerinin bildirilmesinin istenildiği, bu kapsamda dinlenen tanıklardan velilerin çocuklarını davacının şöförlüğündeki servisin götürdğünü ve yanlarında … adlı şahsın bulunmadığını ve başkaca çalışan bulunmadığını beyan ettikleri, yine diğer servis şöförü çalışanların da aynı doğrultuda beyanda bulundukları, dahili davalı …’un 02.05.2017-08.03.2018 tarihleri arasında askerlik hizmetini ifa ettiği dosya kapsamından anlaşılmaktadır.
Mahkemece; davacının taşımacılığını yaptığı tüm okullara müzekkere yazılarak ilgililerin (kanaat edinmeye yetecek kadar veli, personel) tanık sıfatıyla bilgi ve görgülerine başvurulmalı, yine davacının taşımacılığını yaptığı ilgili okul idarelerinden, davacının yedek şöför-rehber personel olmaksızın servis şoforü olarak nasıl çalıştırıldığı hususları araştırılmalı, dahili davalının askerlik süresi de göz önünde bulundurulmak suretiyle elde edilecek tüm deliller bir arada değerlendirilerek sonucuna göre karar verilmesi gerekirken; eksik inceleme ile hüküm kurulması usul ve yasaya aykırı olup bozma sebebidir.
O halde, davalı Kurum vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve Samsun Bölge Adliye Mahkemesi 7. Hukuk Dairesinin istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin kararının kaldırılarak İlk Derece Mahkemesince verilen hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Samsun Bölge Adliye Mahkemesi 7. Hukuk Dairesi kararının HMK’nın 373/1. maddesi gereğince kaldırılarak temyiz edilen ilk derece mahkemesi hükmünün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, 13/04/2022 gününde oybirliğiyle karar verildi.