YARGITAY KARARI
DAİRE : 10. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2022/2926
KARAR NO : 2023/7766
KARAR TARİHİ : 11.07.2023
MAHKEMESİ : … Bölge Adliye Mahkemesi 14. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2019/798 Esas, 2020/947 Karar
HÜKÜM/KARAR : Kısmen Kabul
İLK DERECE MAHKEMESİ : … 4. İş Mahkemesi
SAYISI : 2013/27 Esas, 2018/887 Karar
Taraflar arasındaki iş kazasından kaynaklanan maddi ve manevi tazminat davasından dolayı yapılan yargılama sonunda, İlk Derece Mahkemesince davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davacılar, davalı …İnş. Elk. Mak. Taah. ve Tic. Ltd. Şti. ile davalı … vekilleri tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince istinaf başvurularının kabulüne, İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasına, davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
… Bölge Adliye Mahkemesi 14. Hukuk Dairesince verilen kararın davalı … ve davalı şirket vekilleri tarafından temyiz edilmesi ve de davacılar vekilinin temyize cevap dilekçesi ile duruşma talep edilmesi üzerine dosya incelenerek temyiz isteklerinin süresinde olduğu, işin duruşmaya tabi olduğu anlaşılmış ve duruşma için 07.12.2021 Salı günü tayin edilerek taraflara çağrı kağıdı gönderilmiştir. Duruşma günü temyize cevap dilekçesinde duruşma talep eden davacılar adına Av. … ve Av. … ile temyiz eden davalı …İnş. Elk. Mak. Taah. ve Tic. Ltd. Şti. adına Av. …..,geldiler. Diğer davalılar adlarına gelen olmadı. Duruşmaya başlanarak, hazır bulunan avukatın sözlü açıklamaları dinlendikten sonra duruşmaya son verilerek aynı günde dosyanın mahalline geri çevrilmesine karar verilmişti. Dosyanın tekrar Dairemiz’e gönderilmesinden sonra Tetkik Hâkimi … tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacılar vekili dava dilekçesinde özetle; davacı kazalı …’in davalı şirketlere ait – …., otel inşaatında 23.04.2008 tarihinde kalıpçı olarak çalışmaya başladığı, günlük 60,00 TL yevmiye aldığı, aylık ücretinin ise 1.800,00 TL olduğu, davalı işverenlere ait işyerinde gerekli güvenlik önlemlerinin alınmaması neticesinde iş kazası meydana geldiği, müvekkili ile birlikte bir kişi daha yaralandığı, 2 kişinin öldüğü, davalılar tarafından iş güvenliği ve sağlığı ile ilgili önlemlerin alınmadığı, kaza neticesinde müvekkilinin iş gücünde büyük oranda azalma meydana geldiğinden bahisle davacı kazalı için 247.426,97 TL maddi, 150.000,00 TL manevi, eş için 500,00 TL maddi, 15.000,00 TL manevi,
çocuk için 500,00 TL maddi, 10.000,00 TL manevi tazminatın davalılardan tahsilini talep ve dava etmiştir.
II. CEVAP
Davalı …İnş. Elk. Mak. Taah. ve Tic. Ltd. Şti. vekili cevap dilekçesinde özetle; Müvekkili şirket ile …Şirketi arasında taşeronluk sözleşmesi imzalandığını, anlaşmaya göre …’teki otellerin yapımı konusunda müteahhitin …Şirketi olduğunu, taşeronun …Şirketi’nin sahibi … olduğunu, bu nedenle husumet itirazlarının bulunduğunu, müvekkili şirketin bir sorumluluğunun bulunmadığını, davacı işçinin taşeron firmanın sigortalı işçisi olduğunu, müvekkilinin meydana gelen iş kazasında herhangi bir sorumluluğu bulunmadığı gibi davanın tarafı da olmadığını, müvekkil şirketin iş güvenliği ve sağlığı konusunda gerekli bütün önlemlerini aldığını ve kusurunun bulunmadığını beyanla davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
Davalı … vekili cevap dilekçesinde özetle; Müvekkilinin kule vinç operatörü oluğunu, müvekkilinin alçıpan dolu paleti platforma indirdikten sonra güvenlik nedeniyle vinci kapattığını, bu nedenle vinç halatının yukarıya doğru çekilmesinin de mümkün olmadığını, kazanın asıl nedeninin platformdan kaynaklandığını, müvekkili …’ın meydana gelen kaza da kusurunun olmadığını, davacıların talep ettiği manevi tazminat bedellerinin meydana gelen zararla kıyaslandığında oldukça fahiş olup zenginleşme amacı güttüğünden davanın müvekkili yönünden reddine karar verilmesini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararında özetle kazanın meydana gelişinde davacı kazalının kusursuz olduğu, davalılar alt işveren …, asıl işveren …Şirketi ve vinç operatörü …’ın kusur oranlarının %100 olduğu, kendi aralarındaki kusur dağılımının açacakları rücu davasında yeniden tartışılabileceği, davacı kazalının tespit edilen sürekli iş göremezlik oranının %15,00 olduğundan bahisle kazalı lehine 104.592,44 TL, 40.000,00 TL manevi tazminat ödenmesine, davacılar eş ve çocukların maddi ve manevi tazminat istemlerinin reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararına karşı süresi içinde davacılar, davalı …İnş. Elk. Mak. Taah. ve Tic. Ltd. Şti. ile davalı … vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
Davacılar vekili istinaf dilekçesinde özetle, müvekkilinin asgari ücretle çalışmayıp günlük 60,00 TL yevmiye ile çalıştığının ispatlandığını, müvekkili … lehine hükmedilen manevi tazminatın az olduğunu, beklenen faydayı sağlamadığını, müvekkilleri …ve … yönünden maddi ve manevi tazminat taleplerinin reddedilmesinin hatalı olduğunu, davalılar lehine ayrı ayrı vekalet ücretine hükmedilmesinin doğru olmadığını,
Davalı … vekili istinaf dilekçesinde özetle, hükme esas alınan kusur raporunun hatalı olduğunu, davacının asgari ücretle çalışmasına rağmen asgari ücretin 1,34 katı üzerinden hesaplama yapılmasının hatalı olduğunu, manevi tazminat miktarının oldukça fahiş olduğunu,
Davalı …İnş. Elk. Mak. Taah. ve Tic. Ltd. Şti. vekili istinaf dilekçesinde özetle, davacının çalışmış olduğu işyerinin davalılardan …’a ait olduğu ve davacının bu iş yeri çalışanı olduğunu, bu hususta bir tereddüt bulunmadığını, müvekkilinin kazanın meydana gelmesinde herhangi bir kusuru olmadığını, kendilerine husumet yöneltilemeyeceğini istinaf başvuru sebep ve gerekçeleri olarak ileri sürmüştür.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesi’nin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davacılar vekilinin istinaf isteminin hesaba esas ücret yönünden, davalılar … ve …şirketinin istinaf istemlerini ise davacı kazalıya verilen manevi tazminat tutarı yönünden kabulü ile ilk derece mahkemesi kararının kaldırılmasına, davacı kazalının maddi tazminat isteminin kabulüne, davacı kazalı lehine 25.000,00 TL manevi tazminat ödenmesine, davacılar eş ve çocuğun maddi ve manevi tazminat istemlerinin reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı …İnş. Elk. Mak. Taah. ve Tic. Ltd. Şti. ile davalı … vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı … vekili temyiz dilekçesinde özetle, kule vinç operatörü olan müvekkilinin alçıpan dolu paleti platforma indirdikten sonra güvenlik nedeniyle vinci kapattığını, bu nedenle de vinç halatının yukarıya doğru çekilmesinin de mümkün olmadığını, kazanın asıl nedeninin platformdan kaynaklandığına şüphe olmadığını, davacının asgari ücretle çalıştığı sabit olmasına rağmen bilirkişi hesap raporunda asgari ücretin 3,88 katı üzerinden hesaplama yapılmasının hatalı olduğunu, hüküm altına alınan manevi tazminatın fazla olduğunu,
Davalı …İnş. Elk. Mak. Taah. ve Tic. Ltd. Şti. vekili temyiz dilekçesinde özetle, müvekkili davalı şirketin kusuru bulunmadığını, dava konusu olayda iş kazasının olduğu yerin malikinin … Büyükşehir Belediyesi olduğunu, belediyenin kendi yerine otel yapmaya karar verdiğini ve inşaat için ihale açtığını, ihaleyi… Şirketinin kazandığını, belediyenin bunun üzerine “ anahtar teslim şekli ile” inşaatın yapılması için davalı …., Şirketi ile anlaşma yaptığını, …., şirketinin de yine anahtar teslimi şeklinde müvekkili …şirketine işi verdiğini, davalı …şirketinin de yine anahtar teslimi şeklinde inşaat işini davalı …’ın şahıs firmasına verdiğini, davacı tarafın davalı …’ın sigortalısı olduğunu, aynı olaya ilişkin ceza dava dosyasında alt işveren …’ın kusuru bulunmaması sebebi ile beraatine karar verildiği ve kararın kesinleştiğini, bu nedenle anahtar teslim şekli ile yapılan inşaat sözleşmesinin varlığı ile müvekkili şirkete kusur izafe edilmesinin doğru olmadığını, kaldı ki taşeron …’ın beraat etmesi nedeni ile müvekkili şirketin dava konusu olayda kusurlu bulunmasının da ayrıca hukuken mümkün olmadığını, Kurum tarafından açılan rücuan tazminat dava dosyasında Yargıtay 10. Hukuk Dairesi’nin ceza dava dosyasının sonucunun değerlendirilmemesi nedeniyle mahkeme kararını bozduğunu, eldeki dosyada da mahkemenin ceza dava dosyasının sonucunu araştırmadan ve kesinleşmesini beklemeden kusur raporu aldığını, ceza dava dosyasında ceza alan kişilere de kusur verilmesi gerektiğini, bu nedenle hükme esas alınan kusur raporlarının eksik ve hatalı olduğunu, aynı olaydan kaynaklı açılan tüm davalardaki kusur raporları arasındaki çelişkinin giderilmesi açısından rücuan tazminat dava dosyasında 14.11.2018 tarihli bir kusur raporu alındığını, o raporda müvekkiline kusur verilmediğini, eldeki dosyada bilirkişilerin tüm dosyalar arasındaki çelişkiyi giderecek şekilde gerekçeli rapor hazırlaması gerekirken soyut ifadelerle rapor hazırlamalarının eksik ve hatalı bir durum oluşturduğunu, müvekkili …şirketinin işin tamamını anahtar teslimi suretiyle …’a devretmesi nedeniyle aralarındaki hukuki ilişkinin işveren-aracı olarak nitelendirilemeyeceğini, işin bir bölümü yerine, tümüyle devir olunduğu durumda işi devreden kişinin işverenlik sıfatı ortadan kalkacağından müvekkili …firmasından alacak talep edilemeyeceğini, kazalıların taşeron …’ın sigortalı işçileri olması nedeniyle müvekkili şirketin herhangi bir sorumlulugu bulunmadıgı gibi iş bu davanın tarafı olamayacağı kesin olduğunu, maddi zarar hesabında esas alınan ücretin hatalı olduğunu, manevi tazminatın fazla olduğunu belirterek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık iş kazasından kaynaklanan maddi ve manevi tazminat istemlerine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 371 inci maddesi, 4857 sayılı İş Kanunu’nun 77 nci maddesi.
3. Değerlendirme
Dosya kapsamından, aynı kaza olayından dolayı görülen ceza dava dosyasında davacı kazalının işvereni olan davalı …, şantiye şefi…, iş güvenliği sorumlusu mühendis …, vinç işaretçisi… ve eldeki dosyanın davalısı vinç operatörü …’ın sanık olarak yargılandıkları, ceza dava dosyasında sonuç olarak işveren … ile şantiye şefi…’un 5271 sayılı Kanun’un 223/2-c maddesi gereğince beraatlerine, diğer sanıkların mahkumiyetlerine karar verildiği, temyiz edilen ceza mahkemesi kararının Yargıtay 12. Ceza Dairesi’nin 08.11.2018 tarih ve 2017/5390 Esas, 2018/10551 Karar sayılı kararı ile düzeltilerek onandığı, ceza dava dosyasında kabul edilen maddi vakıa ile temyiz incelemesine konu eldeki dava dosyasında kabul edilen kazanın oluş şeklinin aynı olduğu, buna göre olay tarihinde inşaatın üst katlarına taşınmak için getirilen alçıpan malzemelerinin tablalar halinde kule vinç yardımı ile inşaatın katlarına naklinin yapıldığı, paletli haldeki alçıpan malzemenin halatlara bağlı şekilde otel inşaatının 6. katındaki ahşap iskeleye vinç operatörü olan davalı … tarafından bırakıldığı, o katta bulunan diğer işçi…’ın paletin bağlandığı vinç halatlarından birini söktüğü ancak diğer halat henüz çözülmemesine rağmen vinç operatörü davalı …’ın vinci hareket ettirmesi üzerine diğer halattan kurtulan alçıpan tablalarının aşağıda çalışmakta olan işçilerin üzerine düştüğü, meydana gelen iş kazasında … ve … isimli işçilerin vefat ettiği, … ve … isimli işçilerin yaralandıkları, dosya kapsamına göre dava dışı… Gayrımenkul Yatırım Ortaklığı unvanlı şirket ile yine dava dışı… İnş. Tur. ve Tic. A.Ş. isimli diğer bir şirket arasında yargılamaya konu kazanın meydana geldiği inşaat işi noktasında bir kısım inşaat işlerinin yapılması konusunda sözleşme bulunduğu anlaşılmakta ise de anılan iki şirket arasındaki sözleşme/sözleşmelerin dosya kapsamında yer almadığı, ancak dosya içerisinde yer alan dava dışı… İnş. Tur. ve Tic. A.Ş. ile davalı …İnş. Elk. Mak. Taah. ve Tic. Ltd. Şti. Arasında imzalanmış 22.10.2007 tarihli sözleşmeye göre dava dışı… İnş. Tur. ve Tic. A.Ş.’nin davalı …şirketine 21L-Ivc pafta, 5020 Ada’da kayıtlı Yaprak Mah. İstasyon Cad. … adresinde dava dışı… SA veya yetkilendireceği 3. Kişi tarafından işletilecek olan 92 Odalı, 2 Bodrum+1 Zemin, 5 Normal Katlı, 4 yıldızlı Novotel ile 177 Odalı, 2 Bodrum+1 Zemin, 9 Normal Katlı, 3 yıldızlı Ibis Hotel’den oluşan “… Otel Projesi” nin tüm inşaat, iç dekorasyon, düğün salonu, havuzlar ve spa, elektrik mekanik sistemleri, alt yapı, peyzaj vb işlerinin işletme teçhizatı dahil, otelin işletmeye açılması için gerekli tüm malzeme ve ekipmanlar (fitness ekipmanları, mobilyalar, TV, CCTV, otel tekstili, mutfak ve pişirme malzeme ve ekipmanları, yönlendirme levhaları ve tabelalar, sabit ve hareketli mobilyalar, telsiz telefonlar, cephe ve bahçe aydınlatmaları, bekçi ve kontrol klubeleri, bahçe duvarı, yollar ve otoparklar, vs.) dahil yapılarak anahtar teslim çalışır durumda teslimi işini verdiği, bu sözleşmenin tanımlar kısmında iş sahibinin… Gayrımenkul Yatırım Ortaklığı, işverenin… İnş. Tur. ve Tic. A.Ş., müteahhitin davalı …İnş. Elk. Mak. Taah. ve Tic. Ltd. Şti. olarak gösterildiği, sözleşmenin dava dışı… İnş. Tur. ve Tic. A.Ş. ile davalı …İnş. Elk. Mak. Taah. ve Tic. Ltd. Şti. arasında imzalandığı, yine temyiz incelemesine konu dosya arasında bulunan davalı …İnş. Elk. Mak. Taah. ve Tic. Ltd. Şti. ile davalı gerçek kişi …’ın şahıs firması arasındaki 01.01.2008 tarihli sözleşmeye ile davalı …İnş. Elk. Mak. Taah. ve Tic. Ltd. Şti.’nin dava dışı… İnş. Tur. ve Tic. A.Ş.’den aldığı işin subasman üstü anahtar teslimi işlerinin yapılması işini davalı …’ın şahıs firması olan …Dekorasyon Isı, Ses ve Su Yalıtım İnş. San. Tic.- … firmasına verdiği, anılan sözleşmenin 3.1 inci maddesi kapsamına göre davalı …İnş. Elk. Mak. Taah. ve Tic. Ltd. Şti. tarafından davalı …’a verilen işin subasman kısmı dışında… İnş. Tur. ve Tic. A.Ş.’nin 22.10.2007 tarihli sözleşme ile davalı …İnş. Elk. Mak. Taah. ve Tic. Ltd. Şti.’ye verdiği işin birebir aynısı olduğu, 01.01.2008 tarihli bu sözleşmenin tanımlar kısmında iş sahibinin dava dışı… Gayrımenkul Yatırım Ortaklığı, müteahhitin dava dışı… İnş. Tur. ve Tic. A.Ş., yine müteahhitin davalı …İnş. Elk. Mak. Taah. ve Tic. Ltd. Şti., taşeronun …’ın şahıs firması olan …Dekorasyon Isı, Ses ve Su Yalıtım İnş. San. Tic. olarak gösterildiği, sözleşmenin davalı …İnş. Elk. Mak. Taah. ve Tic. Ltd. Şti. ile davalı … arasında imzalandığı, Bölge Adliye Mahkemesi’nin temyiz incelemesine konu kararında davalılar …İnş. Elk. Mak. Taah. ve Tic. Ltd. Şti. ile … arasında asıl/alt işveren ilişkisi bulunduğu kabulünden hareket ettiği, davacısı vinç operatörü … olan işçilik alacaklarına ilişkin dava dosyasının Yargıtay (Kapatılan) 22. Hukuk Dairesi’nin 2012/14311 Esas sayılı kararı ile bozulmasına karar verildiği, anılan bozma kararında davalı …İnş. Elk. Mak. Taah. ve Tic. Ltd. Şti.’nin aynı zamanda inşatta kullanılmak üzere dava dışı YPU unvanlı bir şirketten kaza esnasında kullanılmakta olan vinci kiraladığından bahsedildiği, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı iş müfettişi tarafından düzenlenen inceleme raporunda olayın iş kazası olduğunun ve kazanın meydana gelişinde vinç operatörü …’ın %20, işveren…’ın %80 oranında kusurlu olduğunun belirtildiği, İlk Derece Mahkemesi’nce alınan 25.07.2016 tarihli birinci kusur raporunda iş kazasında zarar gören işçilerin müştereken %5, alçıpan malzemelerini katta karşılayıp halatlardan birini çözden işçi…’ın %7,50, vinç operatörü …’ın %7,50, asıl işveren …İnş. Elk. Mak. Taah. ve Tic. Ltd. Şti.’nin %40, alt işveren …’ın %40 oranında kusurlu oldukları yönünde görüş bildirildiği, 08.05.2018 tarihli ikinci kusur raporunda davacı sigortalının %5, diğer kazalı …’in %5, asıl işveren …İnş. Elk. Mak. Taah. ve Tic. Ltd. Şti.’nin %10, alt işveren …’ın %80 oranında kusurlu oldukları davalı …’e verilen %80 kusurun içinde olmak kaydıyla vinç operatörü …’ın %20, işaretçi işçi…’ın %10, iş sağılığı ve güvenliği sorumlusu mühendis …’ün %5, alçıpan malzemelerini katta karşılayıp halatlardan birini çözden işçi…’ın %5 oranında kusurlu oldukları yönünde görüş bildirildiği, ilk iki kusur raporu arasındaki çelişkilerin giderilmesi noktasında alınan 27.07.2018 tarihli üçüncü kusur raporunda ise kazalanan sigortalılar ile…’ın kazanın meydana gelişinde bir kusurları bulunmadığı, davalı …’ın %10, asıl işveren …İnş. Elk. Mak. Taah. ve Tic. Ltd. Şti.’nin %20, alt işveren …’ın %70 oranında kusurlu oldukları görüşünün beyan edildiği, bu üçüncü kusur raporunun davalı … vekiline 13.08.2018 tarihinde tebliğ edilmiş olmasına karşın adı geçen davalının vekili tarafından rapora itiraz edilmediği, Bölge Adliye Mahkemesi’nin temyiz incelemesine konu kararında her ne kadar raporlar arasında kusur oranları bakımından farklılıklar mevcut ise de her üç raporda da davalılar alt işveren …, asıl işveren …Şirketi ve vinç operatörü …’ın kusurlu bulundukları, kazanın oluş şekli de gözetildiğinde davacıya yüklenilecek bir kusur bulunmadığı, bütün kusurun işverende olduğunun değerlendirildiğinden bahisle kusurun oran ve aidiyetine yönelik itirazlar yerinde görülmediğinin belirtildiği, Sosyal Güvenlik Kurumu’nun temyiz incelemesine konu eldeki dosyanın davacısı …’den kaynaklanan Kurum alacaklarının tahsili için gerçek kişi işveren … ile vinç operatörü … aleyhine açtığı rücuan tazminat dava dosyası hakkında verilen kararın Dairemiz’in 14.01.2020 Tarih 2019/1833 Esas, 2020/88 Karar sayılı kararı ile … Büyükşehir Belediyesi’nden ihale yolu ve anahtar teslimi suretiyle alınan, … fuar inşaatı içerisinde yapılacak otel inşaatı işi nedeniyle tüm organizasyon aşamasının değerlendirilmesi ve projede yer alan tüm şirketlerin kusur durumları ile birlikte davalı …Elektrik Makine Taah. ve Tic. Ltd. Şti.’nin olayda işverenlik sıfatının varlığı ile davalılardan Selahattin’in de diğer davalı …Elektrik Makine Taah. ve Tic. Ltd. Şti.’nin taşeronu olması nedeniyle 506 sayılı Kanun’un 87 nci maddesi kapsamında sorumluluğunu irdeleyen soyut ifadelere dayanmayan, iş güvenliği mevzuatına göre hangi önlemlerin alınması gerekeceği, bu önlemlerin işverence alınıp alınmadığı ve alınmış önlemlere sigortalı işçinin uyup uymadığı ve dayanağı mevzuat hükümleri ayrıntılarıyla irdelenerek, iş kazasının olduğu meslek kolu ile iş ve işçi güvenliği konusunda uzman bilirkişi kurulundan alınacak kusur raporu ile sonuca gidilerek karar verilmesi gerekirken, yazılı şekilde yanlış değerlendirme ile hüküm kurulmasının isabetsiz olduğu, meydana gelen olayla ilgili olarak açılan ceza dava dosyasının sonucunun araştırılması ve kesinleşmesi halinde ceza davasında mahkûm olan kişilere de kusur izafesinin gerektiği hususları dikkate alınmak suretiyle bir karar verilmesi gerekirken bu hususlar gözetilmeden karar verilmesinin hatalı olduğu, mahkemece sigortalının açtığı tazminat davası ve bu davanın kesinleşmesi halinde kesin delil oluşturmasa da güçlü delil teşkil edeceği dikkate alınarak, ceza davasında belirlenen maddi olgulara göre, yukarıda açıklanan ilkelere uygun şekilde davalı şirket ile davalı … dışında tüm organizasyon içerisinde yer alan kişileri ve konumlarını dikkate alan, soyut ifadelere dayanmayan, iş güvenliği mevzuatına göre hangi önlemlerin alınması gerekeceği, bu önlemlerin işverence alınıp alınmadığı ve alınmış önlemlere sigortalı işçinin uyup uymadığı ve dayanağı mevzuat hükümleri ayrıntılarıyla irdelenerek, iş kazasının olduğu meslek kolu ile iş ve işçi güvenliği konusunda uzman bilirkişi kurulundan alınacak kusur raporu ile sonuca gidilerek karar verilmesi gerektiğinden bahisle bozulmasına karar verildiği anlaşılmaktadır.
İş kazalarından kaynaklanan maddi ve manevi tazminat davalarında zararlandırıcı olaya neden oldukları ileri sürülen kişi veya kişilerin kusur oranlarının kesin olarak tespiti hem maddi hem de manevi tazminat miktarını doğrudan etkilemesi bakımından önem taşımaktadır. Maddi tazminat davalarında sigortalının kazanç kaybının hesaplanmasında sigortalının kusuru oranında tespit olunan kazanç kaybından indirim yapılacağı gibi manevi tazminat davalarında hükmedilecek manevi tazminat miktarının takdirinde tarafların kusur durumu mahkemece öncelikle dikkate alınacaktır.
Somut olayda Bölge Adliye Mahkemesi’nce davacı kazalının kusursuz olarak kabul edilmesi dışında davanın tarafları ve dava dışı kişiler arasındaki kusurun oran ve aidiyeti konusunda bir belirleme yapılmadan, her üç raporda da davalılar alt işveren …, asıl işveren …Şirketi ve vinç operatörü …’ın kusurlu bulundukları, kazanın oluş şekli de gözetildiğinde davacıya yüklenilecek bir kusur bulunmadığı, bütün kusurun işverende olduğu kabulünden hareketle sonuca gidilip yazılı şekilde karar verilmiş olması hatalıdır.
Mahkemece yapılacak iş, kaza olayının meydana geldiği inşaat işine ilişkin olarak dava dışı … Büyükşehir Belediyesi ile dava dışı… Gayrımenkul Yatırım Ortaklığı arasındaki sözleşmenin, dava dışı… Gayrımenkul Yatırım Ortaklığı ile dava dışı… İnş. Tur. ve Tic. A.Ş. arasındaki sözleşmenin, Yargıtay (Kapatılan) 22. Hukuk Dairesi’nin 2012/14311 Esas sayılı bozma ilamında bahsedilen davalı …İnş. Elk. Mak. Taah. ve Tic. Ltd. Şti. ile dava dışı YPU şirketi arasındaki vinç kiralama sözleşmesinin, ceza dava dosyasında verilen kesinleşmiş karar ile ceza dosyasında alınan bilirkişi kusur raporlarının, Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından açılan rücuan tazminat dava dosyasında alınan bilirkişi kusur raporlarının, diğer kazalı …’in açmış olduğu iş kazasından kaynaklanan tazminat dava dosyasında alınan bilirkişi kusur raporlarının, Yargıtay (Kapatılan) 21. Hukuk Dairesi’nin incelemesinden geçip düzelterek onama kararı ile kesinleşen aynı kazada vefat eden işçi …’ın hak sahiplerinin açmış olduğu … 4. İş Mahkemesi 2013/53 Esas, 2014/358 Karar sayılı manevi tazminat dava dosyasında alınan bilirkişi kusur raporlarının eksiksiz ve okunaklı örneklerini celp ettikten sonra önceki birlirkişi kusur raporlarını düzenleyenlerden farklı, alanında uzman bilirkişi heyetinden kazanın gerçekleştiği otel inşaatı işindeki tüm organizasyon aşamasını, davalı …Elektrik Makine Taah. ve Tic. Ltd. Şti.’nin olayda işverenlik sıfatının varlığını, davalılardan Selahattin’in diğer davalı …Elektrik Makine Taah. ve Tic. Ltd. Şti.’nin taşeronu olduğunu göz önünde bulundurmak suretiyle, tespit edip değerlendiren ve projede yer alan tüm gerçek ve tüzel kişiler arasındaki hukuki ilişkileri ve ceza dava dosyasında kesinleşen maddi olguyu, ceza dava dosyasında mahkum olan kişilere de kusur izafesinin gerektiği hususlarını dikkate alarak bütün bu gerçek ve tüzel kişilerin kazanın meydana gelişinde bir kusurlarının bulunup bulunmadığını, varsa oranını belirleyen, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı iş müfettişi tarafından düzenlenen inceleme raporu, aynı olaydan kaynaklanan ve yukarıda belirtilen diğer dava dosyalarında alınan kusur raporlarını da irdeleyip çelişkileri gideren yeni bir bilirkişi kusur raporu almak, yeniden hesap raporu alınmasının gerekmesi halinde Bölge Adliye Mahkemesi’nce hükme dayanak kılınan bilirkişi hesap raporunun bilinen (iskontosuz) / bilinmeyen (iskontolu) dönem başlangıç ve bitiş tarihlerinin değişmemesi gerektiğini dikkate alıp usuli kazanılmış hakları da göz önünde bulundurarak çıkacak sonuca göre bir karar vermekten ibarettir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle,
Temyiz olunan, Bölge Adliye Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Temyiz eden davalıların sair temyiz itirazlarının incelenmesine şimdilik yer olmadığına,
Peşin alınan temyiz karar harcının istek halinde ilgililere iadesine,
Davalılardan …İnş. Elk. Mak. Taah. ve Tic. Ltd. Şti. avukatı yararına 8.400.TL duruşma avukatlık ücretinin davacılara yükletilmesine,
Dosyanın kararı veren kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
11.07.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.