YARGITAY KARARI
DAİRE : 10. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2022/2782
KARAR NO : 2023/3635
KARAR TARİHİ : 04.04.2023

MAHKEMESİ :Asliye Hukuk (İş) Mahkemesi
KARAR : Kabul

Taraflar arasındaki sigortalının iş kazasında vefatı nedeniyle hak sahiplerinin maddi ve manevi tazminat istemi davasından dolayı yapılan yargılama sonunda Mahkemece davanın kabulüne karar verilmiştir.
Mahkeme kararı davacılar vekili ile davalılardan …Gıda Paz İnş. Oto. San. ve Tic. Ltd. Şti. ve Axa Sigorta A.Ş. vekilleri tarafından temyiz edilmekle, Dairemizce dosyadaki noksanların ikmali yönünden dosya mahalline geri çevrildikten sonra Dairemize gelmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi … tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; müvekkillerinin desteği …’nın davalı …Şirketinde çalışmakta iken 21.12.2012 tarihinde aynı işyerinde çalışan … idaresindeki araçla işyerine giderlerken meydana gelen trafik kazasında vefat ettiğini, Nevşehir Ağır Ceza Mahkemesi’nde 2013/111 Esas, 2013/196 Karar sayılı dosyada yargılama yapılarak karar verildiğini, davalı … şirketinin poliçe miktarı ile ve ödediği miktarın mahsubu ile sorumlu olduğunu, bilirkişi marifetiyle belirlenecek miktardan tüm davalıların sorumlu olduğunu manevi tazminat taleplerini sigorta dışındaki diğer davalılardan talep ettiklerini, fazlaya ilişkin hakları saklı kalmak kaydıyla eş ve çocuklar için 1.000,00 TL’şer maddi tazminat ile eş lehine 40.000,00 TL çocukların her biri lehine 25.000,00 TL manevi tazminatın kaza tarihinden işleyecek faiziyle davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsilini talep ve dava etmiş yargılamanın devamında maddi tazminat istemini eş için 74.704,51 TL’ye, çocuk …için 3.548,31 TL’ye ve çocuk … için 8.411,37 TL’ye artırmıştır.
II. CEVAP
1.Davalı …Gıda Paz. İnş. Oto San. ve Tic. Ltd. Şti. Cevap dilekçesinde özetle; zamanaşımı husumet ve görev itirazında bulunmuş ve esasla ilgili olarak müvekkili şirket tarafından … çalışanları iş yerine getirip götürme talimatı verilmediğini, araca murisin kendi iradesi ile bindiğini, olayın iş kazası olmadığını, illiyet bağı bulunmadığını ve işverinin sorumluluğundan bahsedilemeyeceğini, davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
2.Davalı … ve … cevap dilekçesinde özetle özetle; olayın bir iş kazası olduğunu ve davanın muhatabı … Plastik Sanayi olduğunu, olaydan önce işverene ait araçla işçilerin işyerine götürüldüğünü ve bir gün önce işveren tarafından aranmaları üzerine emanet araba ile ölen maktüllerle birlikte işyerine hareket ettiklerini, gizli buzlanma nedeniyle iş kazası meydana geldiğini, ölen … ücret karşılığı götürülen birisi olmayıp hatır yolcusu olduğnu ve Borçlar Kanunu gereğince gerekli indirimlerin yapılması gerektiğini, davacıların sigorta şirketinden para alıp almadığının araştırılması gerektiğini, davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
3.Davalı …Ş. vekili savunmasında özetle; … plakalı aracın zorunlu mali mesuliyet trafik sigorta poliçesi ile 20.03.2012-20.03.2013 tarihleri arasında sigortalı olduğunu ve ihbar üzerine hasar dosyası açıldığını, aktüer hesabı yapılarak toplam 78.648,10 TL, 24.02.2014 tarihinde ödendiğini, şirketin tüm sorumluluğu yerine getirdiğini, sorumluluğun sigortalısının kusuru oranında ve poliçe limiti dahilinde olduğunu, poliçe limitinin 225.000,00 TL olduğunu, davayı kabul anlamında olmamakla birlikte yapılacak inceleme sonunda şirket sorumlu olması durumunda limitle sorumlu olduklarını, davacının müterafik kusuru ve hatır taşımasının dikkate alınması gerektiğini, davanın reddine ek ödeme yapılmasına, karar verilmesi halinde poliçe limitinin nazara alınmasını istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayıları belirtilen kararıyla; yapılan yargılama sonucunda, toplanan deliller ve tüm dosya kapsamına göre; davacıların murisi …’nın davalı şirkette çalıştığı işyerinin emri ile davalı …’ın kullandığı araç ile iş yerine giderlerken kaza geçirdiği davalı …’ın kaza nedeni ile %100 kusurlu olduğu, davalı şirketin sorumluluğunun tehlike sorumluluğu olduğu olayın iş kazası olduğu davacıların maddi tazminatı hak kazandığı anlaşılarak; davacıların destekten yoksun kalma taleplerinin kabulü ile murisin eşi … yönünden 74.704,51 TL ,murisin çocuğu … yönünden 3.548,31 TL, murisin çocuğu … Tunca yönünden 8.411,37 TL olmak üzere toplam 86.664,19 TL destekten yoksun kalma tazminatının davalı … AŞ yönünden maddi zarar ve poliçe limiti ile sınırlı olmak kaydıyla dava tarihi olan 10.03.2014 tarihinden diğer davalılar yönünden olay tarihinden 21.12.2012 itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsili ile davacılara verilmesine, davacıların manevi tazminat taleplerinin olayın davacı üzerinde bıraktığı elem ve acı, davacının sosyal ve ekonomik durumu ,yaşı dikkate alınarak kabulü ile; murisin eşi … yönünden 40.000,00 TL, murisin çocuğu … yönünden 25.000,00 TL, murisin çocuğu … Tunca yönünden 25.000,00 TL manevi tazminatın davalı … ‘dan olay tarihinden (21.12.2012 ) itibaren işleyecek yasal faizi ile alınarak davalılardan …, …ve …Gıda Pazarlama İnş. Oto San.ve Tic. Ltd. Şti.’den müştereken ve müteselsilen tahsili ile davacılara verilmesine karar verilmiştir.
IV. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davacılar vekili ile davalılardan Axa Sigorta A.Ş. ve …Gıda Pazarlama İnş. Oto San.ve Tic. Ltd. Şti. vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1.Davacı vekili temyiz dilekçesinde özetle; sigortalının çalışması haricinde köyde çiftçilikten elde ettiği gelirin hesaplamada dikkate alınmadığını, sigorta şirketine dava tarihinden önce 18.02.2013 tarihinde ihbarda bulunulduğu dikkate alınarak bu tarihi takip eden 8 gün sonrası olan 27.02.2013 tarihinden faiz işletilmesi gerekirken dava tarihinden faiz işletilmesinin hatalı olduğunu, müvekkilleri arasında ihtiyari dava arkadaşlığı olduğu ayrı dava bulunduğından her bir müvekkili yönünden ayrı vekalet ücreti takdir edilmesi gerektiğini beyanla kararın bozulmasını talep etmiştir.
2. Davalı …Gıda Pazarlama İnş. Oto San.ve Tic. Ltd. Şti. temyiz dilekçesinde özetle; davanın zamanaşımına uğradığını, müvekkiline husumet yöneltilemeyeceğini, olay iş kazası olmadığını müvekkilinin otoritesi altında olmayan bir araç kazası olduğunu, müvekkili şirket tarafından …’a çalışanları işyerine getirip götürmesi noktasında bir talimatın söz konusu olmadığını, müvekkili şirket tarafından bu şekilde taşıma işleminin bilinmediğini, müteveffa sigortalının kendi iradesiyle …’ın aracına bindiğini, erkek cocuklar için 18 yaş esas alınması gerektiğini, eşin evlenme ihtimalinin hesapta kabul edilen %7’den daha fazla olduğunu beyanla kararın bozulmasını talep etmiştir.
3. Davalı …Ş. vekili temyiz dilekçesinde özetle; tanık beyanlarından desteğin ailenin tek geçim kaynağı olduğu, vefatından sonra çocukların başarılarının düştüğü yüksek öğrenim görme şanslarının ortadan kalktığı belirtilmiş olmakla çocuklar için 25 yaşına kadar destek hesabının yapılmasının hatalı olduğunu, aktüer sıfatını haiz bilirkişden rapor alınmadan hesap yapılmasının hatalı olduğunu,
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, iş kazası neticesinde vefat eden sigortalının hak sahiplerinin maddi ve manevi tazminata hak kazanıp kazanmadığına ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
6100 sayılı HMK Geçici 3 üncü maddesi delaletiyle uygulama imkanı bulan 26.09.2004 tarihli ve 5236 sayılı Kanunla yapılan değişiklikten önceki 1086 sayılı HUMK’nun 427 ilâ 444 üncü maddeleri ile 74 üncü maddesi, 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu’nun 332 ve 114 üncü madde delaletiyle uygulama imkanı bulan 49, 50, 51, 52, 53, 55 ve 56 ncı maddeleri ile 66 ncı maddesi ve zaman aşımı konusunda 146 ncı madde, 4857 sayılı İş Kanun’un 77 nci maddesi, 6331 sayılı Kanun maddeleri, 5510 saylı Kanun’un 13, 16, 20, 21 inci maddesi, 2918 sayılı Kanun 85 ve 91 inci maddesi, Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası Genel Şartları ile Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kurulunun 26.06.1966 günlü ve 7/7 sayılı kararıdır.
3. Değerlendirme
1.Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere temyiz edenlerin sıfatına temyiz kapsam ve nedenleriyle kanun açık hükmüne aykırı görülen sebeplere ve özellikle iş kazasının gerçekleştiği tarihten dava tarihine kadar geçen süreçte zamanaşımı süresinin dolmadığı, müteveffa sigortalının ücrete ek olarak çiftçilikten elde ettiği kazanç kaybının hesaba ek ücret olarak dikkate alınmasına yönelik talebini dava dilekçesinde ileri sürmemesi nedeniyle iddianın genişletilmesi yasağına tabi olması, kusurun tespiti ile maddi ve manevi tazminatın ve vekalet ücretlerinin belirlenmesine ilişkin ilkelerin dosya kapsamına ve Dairemizce benimsenen ilkelere uygun olmasına ve davaya konu olayda hatır taşımacılığının da bulunmadığının anlaşılmasına göre; davalılardan …Gıda Pazarlama İnş. Oto San. ve Tic. Ltd. Şti. ve Axa Sigorta A.Ş. vekillerinin tüm; davacılar vekilinin ise aşağıdaki bentlerin kapsamı dışındaki temyiz itirazları yerinde görülmemiştir.
2.Gerek 5521 sayılı Kanun’un 1 inci maddesinde gerek ise de yargılama sırasında yürürlüğe giren 7036 sayılı Kanun’un 7 nci maddesi kapsamında işçiler ile işveren veya işveren vekilleri arasında, iş ilişkisi nedeniyle sözleşmeden veya kanundan doğan her türlü hukuk uyuşmazlıklarıyla görevli mahkemenin İş Mahkemeleri olduğu belirtilmiş olmasına, davaya bakan mahkeme teşkilatının bulunduğu mahalde iş davalarıyla görevli müstemir yetkili bir iş mahkemesinin bulunmadığının anlaşılması halinde mahkemece iş mahkemesi sıfatının duruşma tutanakları ile mahkemenin nihai kararında da yazılı olması gerekmektedir.
3. 6100 sayılı HMK’nun 297 nci maddesinde düzenlenen “Hükmün Kapsamı” içerisinde “1/b” bendinde “Tarafların ve davaya katılanların kimlikleri ile Türkiye Cumhuriyeti kimlik numarası, varsa kanuni temsilci ve vekillerinin ad ve soyadları ile adreslerinin” “1/c” bendinde “Tarafların iddia ve savunmalarının özetini, anlaştıkları ve anlaşamadıkları hususları, çekişmeli vakıalar hakkında toplanan delilleri, delillerin tartışılması ve değerlendirilmesini, sabit görülen vakıalarla bunlardan çıkarılan sonuç ve hukuki sebepleri” hükümde yer alması gerektiği belirtilmiştir.
4. Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası Genel Şartlarının B2 maddesinin 2.1. bendinde ” Sigortacı; hak sahibinin, kaza veya zararın tespit edilebilmesi için gerekli tüm belgeleri sigortacının merkez veya şubelerinden birine ilettiği tarihten itibaren sekiz işgünü içinde tazminatı hak sahibine öder.” düzenlemesi yer almaktadır.
5. Somut olayda, davacılar vekilinin davalı Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortacısı olan Axa Sigorta AŞ’ne poliçeye tabi olan rizikonun geçrekleştiğini davanın açılmasından önce 18.02.2013 tarihinde ihbar ettiği ve genel şartlarda belirtilen 8 günlük sürenin 26.02.2013 tarihinde dolarak davalı … şirketinin 27.02.2013 tarihi itibariyle temerrüde düştüğü anlaşılmasına karşın, sigorta şirketinin dava tarihi olan 10.03.2014 tarihinden itibaren temerrüde düştüğü kabul edilerek bu tarihten itibaren işleyecek faizle sorumlu tutulması hatalı olmuştur.
6. Öte yandan maddi tazminatın hesabında mahkemece hesap bilirkişiden alınan 30.05.2016 tarihli rapora itibar edildiği ve davalı işveren şirketin işleten olarak sorumlu olduğu anlaşılmasına karşın gerekçeli kararda bu rapordan önceki hesap raporlarından bahsedilmekle beraber hükme esas alınan bu rapordan bahsedilmemesi ve işverenin sorumluluğu hususunda işleten ve adam çalıştıran sıfatına işaret edilmemesi, hatalı olmuştur.
7. Aynı zamanda manevi tazminata ilişkin hüküm fıkrasında davanın taraflarından biri olmadığı anlaşılan dava harici “…’un” tazminattan sorumlu olduğunun belirtilmesi, ayrıca davanın İş Mahkemesi sıfatıyla Asliye Hukuk Mahkemesine karşı açıldığı, davanın görüldüğü mahalde karar tarihi itibariyle müstemir yetkili iş mahkemesinin de bulunmadığı anlaşılmakla karar başlığında “İş Mahkemesi” sıfatının da belirtilmemiş olması hatalı olmuştur.
8. Mahkemece bu maddi ve hukuki olgular gözetilmeksizin, yazılı şekilde karar verilmesi usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
9. O halde, davacı vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları ile kanunun açık hükmüne aykırı görülen hususlar re’sen gözetilerek hüküm bozulmalıdır.
10. Ne var ki; bu aykırılıkların giderilmesi, yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden, hüküm bozulmamalı, 6100 sayılı Kanun’un Geçici 3 üncü maddesi dikkate alınarak 1086 sayılı Kanun’un 438 inci maddesi gereğince düzelterek onanmalıdır
V. KARAR
1. Davacı vekilinin diğer temyiz itirazlarının reddine,
2. Temyiz olunan, Nevşehir 1. Asliye Hukuk (İş) Mahkemesinin 14.06.2016 tarih ve 2014/157 E- 2016/636 K sayılı ilamının:
a) Karar başlığında Mahkeme isminden sonra gelmek üzere “İş Mahkemesi Sıfatıyla” ibarelerinin yazılmasına
b) Kararın gerekçe kısmında ” Yapılan yargılama sonucunda, toplanan deliller ve tüm dosya kapsamına göre; davacıların murisi …’nın davalı şirkette çalıştığı işyerinin emri ile davalı …’ın kullandığı araç ile iş yerine giderlerken kaza geçirdiği davalı …’ın kaza nedeni ile %100 kusurlu olduğu, davalı şirketin sorumluluğunun tehlike sorumluluğu olduğu olayın iş kazası olduğu davacıların maddi tazminatı hak kazandığı anlaşılmıştır.” paragrafının silinerek yerine: “Yapılan yargılama sonucunda, toplanan deliller ve tüm dosya kapsamına göre; davacıların murisi …’nın davalı şirkette çalıştığı işyerinin emri ile davalı …’ın kullandığı araç ile iş yerine giderlerken kaza geçirdiği davalı …’ın kaza nedeni ile %100 kusurlu olduğu davalı şirketin işleten ve adam çalıştıran sıfatı ile … kusurundan müştereken ve müteselsilen sorumluluğu bulunduğu, olayın iş kazası olup, davacıların maddi tazminat alacaklarının hesap bilirkişiden alınan 30.05.2016 tarihli rapor kapsamında eş İlknur için 74.704,51 TL, çocuk …için 3.548,31 TL, çocuk … için 8.411,37 TL olarak hesap edildiği anlaşılmakla bu miktarlar üzerinden maddi tazminat istemlerinin kabulüne karar verilmiştir.” rakam ve sözcüklerinin yazılmasına,
c) Kararın hüküm fıkrasının “1” nolu bendin silinerek yerine;
“1-Davacıların manevi tazminat davasının kabulü ile; murisin eşi … yönünden 40.000,00 TL, murisin çocuğu … yönünden 25.000,00 TL, murisin çocuğu … yönünden 25.000,00 TL manevi tazminatın olay tarihi olan 21.12.2012 tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile alınarak davalılardan …, … ve …Gıda Pazarlama İnş. Oto San.ve Tic. Ltd. Şti.’den müştereken ve müteselsilen tahsili ile davacılara verilmesine” rakam ve sözcüklerinin yazılmasına,
d) Kararın hüküm fıkrasının “2” nolu bendin silinerek yerine;
“2-Davacıların destekten yoksun kalma talebinin kabulü ile; murisin eşi … yönünden 74.704,51 TL, murisin çocuğu … yönünden 3.548,31 TL, murisin çocuğu … Tunca yönünden 8.411,37 TL olmak üzere toplam 86.664,19 TL destekten yoksun kalma tazminatının davalı … AŞ yönünden maddi zarar ve poliçe limiti ile sınırlı olmak kaydıyla ihbar tarihi dikkate alınarak 27.02.2013 tarihinden diğer davalılar yönünden ise olay tarihi olan 21.12.2012 tarihinden itibaren işleyecek yasal faizi ile birlikte davalılardan müştereken ve müteselsilen tahsili ile davacılara verilmesine” rakam ve sözcüklerinin yazılarak hükmün DÜZELTİLEREK ONANMASINA,
Peşin yatırılan temyiz harcının istek halinde davacılara iadesine,
Aşağıda yazılı temyiz giderinin temyiz eden davalılar Sigorta AŞ ve … Gıda Pazarlama İnş. Oto San. ve Tic. Ltd. Şti.’den tahsiline,
Dosyanın kararı veren Mahkemeye gönderilmesine, 04.04.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.