YARGITAY KARARI
DAİRE : 10. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2022/14658
KARAR NO : 2023/1948
KARAR TARİHİ : 02.03.2023
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ :İş Mahkemesi
SAYISI : 2016/327 E., 2022/398 K.
DAVALILAR : 1-… vekili Avukat …
2- … vekili Avukat …
DAVA TARİHİ : 28.12.2012
HÜKÜM/KARAR : Kısmen kabul
Taraflar arasında görülen hizmet tespiti davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Yargıtay (Kapatılan) 21. Hukuk Dairesince Mahkeme kararının bozulmasına karar verilmiştir.
Mahkemece bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Mahkeme kararı taraf vekilleri tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi … tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; davacının 15.03.2004 tarihinden 02.01.2008 tarihine kadar davalıya ait işyerinde çalıştığının tespitine, davacının çalıştığı sürelerin SGK’ya bildirlmesine ve bu sürelere ait primlerin davalı işveren tarafından SGK’ya ödenmesine, karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
II. CEVAP
Davalı Kurum vekili cevap dilekçesinde özetle; davanın süresinde açılmadığını, 07.06.1994 ve daha sonra ki günler ile ilgili hizmetin geçtiği yılın sonundan başlayarak 5 yıllık süre için dava açılabilmesinin olanaklı olduğunu, bu süre geçtikten sonra dava açma hakkının düştüğünü beyan ederek hak düşürücü süre yönünden davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
Diğer davalı … vekili cevap dilekçesinde özetle; davanın 5 yıllık hak düşürücü süreye tabii olduğunu, davacının müvekkile yardım amaçlı olarak iş yerine gelip gittiğini, askerlik görevini yaptıktan sonra da aynı şekilde yardım amaçlı olarak iş yerine gelip gittiğini, askerden sonra işe alınmadığı yönünde ki iddianın mesnetten yoksun olduğunu, zira davacının askerden döndükten sonra 20.04.2009 dan 12.10.2009 tarihine kadar aralıklar ile davalının talimatı ile kendisine ait işyeri hesabından para çektiğini, ayrıca Kurum kayıtlarına göre davacının müvekkile ait işyerinde çalıştığını iddia ettiği 2006 yılında başka bir işyerinde çalıştığının sabit olduğunu belirterek davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
III. MAHKEME KARARI
Mahkemenin 02.06.2015 tarih ve 2012/1295 E.,ve 2015/991 K., sayılı kararı ile “Davanın kısmen kabulü ile 1- Davacının davalı işverene ait iş yerinde 15.03.2004 ile 09.11.2006 ve 10.12.2006 ile 02.01.2008 tarihleri arasında 506 sayılı Kanun’un 79/8 inci maddesi gereğince sigortalı olarak çalıştığının tespitine; 2- fazlaya ilişkin taleplerin reddine,” karar verilmiştir.
V. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Bozma Kararı
1. Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalılar vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Yargıtay 21.Hukuk Dairesi’nin (kapatılan) 20.09.2016 tarih ve 2015/17753 E., 2016/11230 K., sayılı ilamı ile davacının 10.11.2006 – 09.12.2006 tarihleri arasında dava dışı işyerinde çalışmasının bildirilmesine göre 09/12/2006 tarihinden öncesine ilişkin talebin dava tarihine göre hak düşürücü süreye uğrayıp uğramadığı ve işyerinin davalı … ‘ye mi yoksa … İletişim Ltd. Şti.’ne mi ait olduğu hususlarının araştırılmadığından 09.12.2006 tarihinden sonrasına ilişkin talep yönünden ise çalışma olgusunun yeterli ve gerekli bir araştırmayla, hiç bir kuşku ve duraksamaya yer bırakmayacak biçimde belirlenmediğinden bahisle Mahkemece eksik inceleme ve araştırma sonucu kurulan hükmün bozulmasına karar verilmiştir.
B- Mahkemece Bozmaya Uyularak Verilen Karar
Mahkemenin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile uyulan bozma kararı doğrultusunda yapılan değerlendirme sonucu “toplanan deliller ve dosya kapsamında davacının davalı iş yerinde 15.03.2004 – 02.01.2008 tarihleri arasında çalıştığının tespiti amacıyla iş bu davanın açıldığı, dava konusu edilen süre içerisinde 10.11.2006 – 09.12.2006 tarihleri arasında dava dışı … Maden adına kayıtlı iş yerinden bildiriminin yapıldığının gelen banka kayıtların göre davacının Akbank, TEB, Garanti Bank ve Yapı Kredi Bankasından çeşitli tarihlerde … talimat açıklaması ile davacı tarafından para çekme ve ödeme işlemlerinin yapıldığı, kurum kayıtlarına göre davalı adına kayıtlı iş yerine cep telefonu satışı konusu ile 03.10.2003 tarihinde kanun kapsamına alındığı, 31.05.2014 tarihinde gayri faal olması nedeni ile kapsamdan çıkarıldığı, dönem bordrosu incelendiğinde; sadece davalının oğlu … ‘nün hizmetlerinin SGK ya bildirildiği, vergi dairesi kayıtları incelendiğinde, …’nün mükellefiyet başlangıcının 21.08.2002 olduğu, 29.05.2014 tarihinde terk ettiği, yine SGK kayıtlarına göre 1129097 sicil sayılı dosyada işlem gören büro işi unvanlı iş yerinin … adına kayıtlı olup, 20.05.2006 tarihinde kanun kapsamına alındığı, iş yerinin 31.03.2007 tarihinde gayri faal olmasından dolayı kanun kapsamından çıkarıldığı, banka kayıtları incelendiğinde davacının 07.06.2004 ile 28.11.2007 tarih aralığında davalının talimatı ile para yatırma ve çekme işlemlerini yaptığının anlaşıldığı, dosyada dinlenen komşu işyerlerinde çalıştıkları anlaşılan tanıkların beyanlarında davacının davalıya ait… İletişim adlı iş yerinde 2004 yılında çalışmaya başladığını askere gidene kadar çalıştığını, ifade ettikleri, davalının cevap dilekçesinde davacı ile aralarındaki samimiyet uyarınca yardım amaçlı iş yerine geldiğini, davalının talimatı ile yardımcı olmak için bankadan davalıya ait para çekme işlemlerini gerçekleştirdiğini ifade ettiği, askerlik şubesi kayıtlarına göre davacının 02/01/2008 tarihinde askere sevk edildiği, 03.04.2009 tarihinde terhis edildiği, banka kayıtları incelendiğinde bankadan ilk para çekme tarihinin 07.06.2004 olduğu, komşu iş yerinde çalıştığı anlaşılan tanıkların beyanlarında davacının askere gidene kadar çalıştığını ifade ettikleri, her ne kadar dava edilen dönemde … isimli işveren ait iş yerinde 30 gün hizmeti bildirilmiş ise de davacının davalının yanında askere gidene kadar kesintisiz çalıştığı kanaatine varılmış davacının ilk para çekme işleminin yapıldığı tarih olan 07.06.2004 – 30.12.2007 tarihleri arasında brüt asgari ücretin 1,32 katı ücretle çalıştığı yönünde mahkememizde kanaat oluşmuş ancak kısa kararda sehven 07.04.2004 olarak belirtilen işe başlama tarihinin de resen 07.06.2004 olarak tashih edilerek aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur” gerekçesine dayalı olarak;
” Davanın kısmen kabulü ile 1-Davacının davalı iş yerinde 07.06.2004 – 30.12.2007 tarihleri arasında brüt asgari ücret ile 1,32 katı ücretle ve kesintisiz çalıştığının tespitine, 2-Fazlaya ilişkin talebin reddine,” şeklinde karar verilmiştir.
VII. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde taraf vekilleri temyiz başvurusunda bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davacı vekili temyiz dilekçesinde; davacının işe başlangıç tarihi olarak 15.03.2004 ve işten ayrılış tarihinin 02.01.2008 tarihinin kabulü gerekirken başlangıç tarihinin 07.06.2004 bitiş tarihinin 30.12.2007 tarihinin kabul edilmesinin hatalı olduğunu, davalılar lehine vekalet ücreti ve yargılama giderlerine ilişkin hükmün de hatalı olduğunu, kararın bu yönlerden de denetlenmesi ve davalılar lehine vekalet ücretine hükmedilmemesi gerektiğini belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle kararın bozulmasını talep etmiştir.
Davalı … vekili temyiz dilekçesinde; öncelikle 10.11.2006 – 09.12.2006 tarihleri arası dönem çalışması SGK’ya bildirilmiş olup bu dönem için karar verilmesinde hukuki yararın bulunmadığını, davacının … (İşveren) adına 1129097.006.21-85 sicil sayılı işyerinden 10.11.2006 – 09.12.2006 tarihleri arasında SGK’ya bildirilen çalışması mevcut olup bu dönem yönünden kurulan hükmün hatalı olduğunu, 07.06.2004 -09.11.2006 tarihleri arası dönem hizmetin 5 yıllık hak düşümü süre geçmesi nedeniyle bu dönem yönünden hak düşürücü süre nedeniyle davanın reddinin gerektiğini belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle kararın bozulmasını talep etmiştir.
Davalı … vekili temyiz dilekçesinde; hizmet tespit davalarının kamu düzenine ilişkin olmaları sebebiyle Mahkemece savunmanın re’sen genişletmesinin, gerekli inceleme ve araştırma yapılarak karar verilmesinin gerektiğini, vekalet ücretinin davalılardan müştereken ve müteselsilen alınarak davacıya verilmesine şeklinde karar verilmesinin hukuka aykırı olduğunu belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, davacının davalıya ait işyerinde 15.03.2004 – 02.01.2008 tarihleri arasında geçen ve davalı Kuruma bildirilmeyen çalışmalarının tespiti istemine ilişkindir.
2.İlgili Hukuk
1.6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri,
2. 2709 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın 141 inci maddesi
3. 6100 sayılı Kanunu’nun 296, 297, 298 inci maddeleri hükümleridir.
3. Değerlendirme
1. Tarafların iddia, savunma ve dayandıkları belgelere, uyuşmazlığın hukuki nitelendirilmesi ile uygulanması gereken hukuk kurallarına, dava şartlarına, yargılamaya hâkim olan ilkelere, ispat kurallarına ve temyiz olunan kararda belirtilen gerekçelere göre taraf vekillerinin aşağıdaki paragrafın kapsamı dışındaki sair temyiz itirazlarının şimdilik incelenmesi yerinde görülmemiştir.
2. Eldeki dava dosyasında; Mahkemece “Davacının davalı iş yerinde 07.06.2004 – 30.12.2007 tarihleri arasında brüt asgari ücret ile 1,32 katı ücretle ve kesintisiz çalıştığının tespitine” şeklinde hüküm kurulmuş ise de hükümde hem davacının asgari ücret ile çalıştığının hem de asgari ücretin 1,32 katı ücretle çalıştığının belirtilmiş olması karşısında hüküm kendi içinde çelişkili olmuştur. Bu durumda Mahkemece Hukuk Muhakemeleri Kanununun 297 inci maddesi hükmüne aykırı olarak kurulan hüküm usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
VI. KARAR
Açıklanan nedenlerle,
Temyiz olunan Mahkeme kararının BOZULMASINA,
Bozma nedenine göre sair temyiz itirazlarının şimdilik incelemesine yer olmadığına,
Temyiz harcının istek halinde ilgilisine iadesine,
Dosyanın Mahkemesine gönderilmesine,
02.03.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.
…