YARGITAY KARARI
DAİRE : 10. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2022/13861
KARAR NO : 2023/1132
KARAR TARİHİ : 13.02.2023
MAHKEMESİ :İş Mahkemesi
SAYISI : 2022/36 E., 2022/375 K.
DAVALILAR :1-…
vekili Avukat …
2-…
vekili Avukat …
DAVA TARİHİ : 15.08.2014
KARAR : Kabulüne
Taraflar arasında İlk Derece Mahkemesinde görülen fiili hizmet süresi zammı tespiti davasında verilen karar hakkında yapılan temyiz incelemesi sonucunda, Dairece kararının bozulmasına karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesince bozmaya uyularak yeniden yapılan yargılama sonucunda; davanın kabulüne karar verilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararı davalılar vekilleri tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; müvekkilinin davalı yanında çalıştığını, sendika üyesi olduğunu, …’nun petrol arama, çıkartma, depolama ve nakli işi ile iştigal ettiğini, petrol arama işinde yer altınının röntgenini çeken … servisinde çalıştığını, çalıştığı işyerinin petrol arama faaliyeti olması nedeniyle yüksek İyonlaştırıcı radyoaktif kaynaklarla yapıldığını, müvekkilinin bu radyoaktif kaynakların yüklü olduğu araçlara seyahat ettiğini, bu araçlarla operasyon yapacakları kuyuya gittiklerini, kuyudan gerekli işlemleri yaptıklarını, operasyondan sonra da kaynakla aynı ortamda bulunduklarını, çalışırken radyoaktif maddelere maruz kaldıklarını, müvekkilinin radyasyon görevlisi olduğunu saptanması gerektiğini, radyasyon görevlisi olarak kabul edilmesi halinde yasalardan doğan haklarının bulunduğunu, fiili hizmet zammının tespitini talep ve dava etmiştir.
II. CEVAP
Davalı …vekili mahkememize sunduğu cevap dilekçesinde; zamanaşımı ve hak düşürücü süreninin gerçekleştiğini, davacının radyasyon görevlisinin sayılamayacağını, çalışma alanının radyasyon tüzük ve yönetmelikte belirlenen sınırların altında olduğunu, davacının radyoaktif malzemeye maruz kalmadığını, yıllık doz sınırı altında olduğunu beyan ederek davanın reddini istemiştir.
Davalı SGK vekili cevap dilekçesinde: zamanaşımı ve hak düşürücü sürenin gerçekleştiğini, kurumca tesis edilen işlemlerin kanuna ve mevzuata uygun olduğunu belirterek davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
Davanın kabulüne, davacının davalı …’ya ait … servisinde çalışmaya başladığı 25.05.2011 tarihinden itibaren 5510 sayılı Kanun kapsamında fiili hizmet zammından yararlanması ve iş niteliğinin “Radyasyon görevlisi” olduğunun tespitine, şeklinde karar verilmiştir.
IV. BOZMA VE BOZMADAN SONRAKİ YARGILAMA SÜRECİ
A. Birinci Bozma Kararı
1.Mahkeme kararına karşı davalılar vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
2. Dairemizin 13.09.2017 tarihli ve 2016/11599 E. 2017/5753 K. sayılı ilamında; 5510 sayılı Kanun’un 40 ıncı maddesi kapsamında araştırılması gerektiği gerekçesiyle karar bozulmuştur.
B. İkinci Bozma Kararı
1.Bozmaya uyan Mahkemece, davanın kabulüne karar verilmiş; karara karşı davalılar vekilleri tarafından temyiz isteminde bulunulmuştur.
2. Dairemizin 23.12.2021 tarihli ve 2020/738 Esas, 2021/16522 Karar sayılı kararıyla; 5510 sayılı Kanun’un 40 ıncı maddesinden yararlanması gerektiği anlaşılmakta olup mahkemece davanın kabulü yönündeki saptaması isabetli ise de fiili hizmet süresinin tespiti yönündeki belirleme hatalı olup bozma nedeni olduğu, Mahkemece, fiili hizmet süresi zammından yararlandırılacakları dönem içinde kalan; yıllık ücretli izin, sıhhi izin, hafta tatili, ulusal bayram ve genel tatil günleri ile eğitim, kurs sürelerin vs fiilen çalışılmayan sürelerin tespit edilerek bu süreler yönünden fiili hizmet zammından yararlanamayacağı gözetilerek karar verilmesi gerektiği belirtilerek bozulmasına karar verilmiştir.
C. Mahkemesince Bozmaya Uyularak Verilen Karar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile davanın kabulüne karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalılar vekilleri temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı …vekili temyiz dilekçesinde; davacının radyasyon görevlisinin sayılamayacağını, çalışma alanının radyasyon tüzük ve yönetmelikte belirlenen sınırların altında olduğunu, davacının radyoaktif malzemeye maruz kalmadığını, yıllık doz sınırı altında olduğunu beyan ederek kararın bozulmasını istemiştir.
Davalı SGK vekili temyiz dilekçesinde: zaman aşımı ve hak düşürücü sürenin gerçekleştiğini, kurumca tesis edilen işlemlerin kanuna ve mevzuata uygun olduğunu belirterek kararın bozulmasını istemiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, fiili hizmet zammı tespiti istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
01.10.2008 günü itibarıyla aynı tarihte yürürlüğe giren “Fiili hizmet süresi zammı” başlıklı 40 ıncı maddesinde, belirtilen işyerlerinde ve işlerde çalışan sigortalıların prim ödeme gün sayılarına, bu işyerlerinde ve işlerde geçen çalışma sürelerinin her 360 günü için karşılarında gösterilen gün sayılarının, fiili hizmet süresi zammı olarak ekleneceği, çalışmanın fiili hizmet süresi zammı kapsamında değerlendirilebilmesi için, tablonun (13) ve (14) numaralı sıralarında belirtilen sigortalılar hariç, sigortalının kapsamdaki işyerleri ile birlikte işlerde fiilen çalışması ve söz konusu işlerin risklerine maruz kalmasının koşul olduğu açıklanmış, maddenin (11) numaralı sırasında da “Kapsamdaki İşler/İşyerleri” başlığı altında “Radyoaktif ve radyoiyonizan maddelerle yapılan işler”, “Kapsamdaki Sigortalılar” başlıklı bölümde de “Doğal ve yapay radyoaktif, radyoiyonizan maddeler veya bütün diğer korpüsküler emanasyon kaynakları ile yapılan işlerde çalışanlar.” ibarelerine yer verilmiştir.
Radyasyon Güvenliği Yönetmeliği’nin 4 üncü maddesinin h) bendinde radyasyon görevlisi; radyasyon kaynağı ile yürütülen faaliyetlerden dolayı görevi gereği, bu yönetmeliğin 10 uncu maddesinde toplum üyesi kişiler için belirtilen dozu sınırlarının üzerinde radyasyona maruz kalma olasılığı olan kişiyi ifade etmektedir. Radyasyon Güvenliği Tüzüğü 2 nci madde (K) bendinde radyasyon görevlisi, denetimli alanlarda veya radyasyon kaynakları ile çalışan kişi olarak tanımlanmıştır.
3. Değerlendirme
1.Temyiz olunan nihai kararların bozulması 01.10.2011 tarihinde yürürlüğe giren 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun geçici 3 üncü maddesi yollamasıyla 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanun’u maddelerinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2.Temyizen incelenen ilk derece mahkemesi kararı bozmaya uygun olduğu, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davalılar vekilinin temyiz dilekçesinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davalılar vekillerinin yerinde görülmeyen tüm temyiz itirazlarının reddi ile usul ve kanuna uygun olan kararın ONANMASINA,
Aşağıda yazılı temyiz giderinin temyiz edene yükletilmesine
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine,
13.02.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.
…
…