YARGITAY KARARI
DAİRE : 10. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2022/11419
KARAR NO : 2023/32
KARAR TARİHİ : 09.01.2023
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : … Bölge Adliye Mahkemesi 10. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/55 E., 2022/1344 K.
DAHİLİ DAVALI : … İnşaat Elektrik Elektronik Aydınlatma Klima Reklam Medikal San. ve Tic. Ltd. Şti.
HÜKÜM : Esastan red
DAVA TARİHİ : 24.10.2016
İLK DERECE MAHKEMESİ : … 1. İş Mahkemesi
SAYISI : 2016/518 E., 2021/261 K.
Taraflar arasındaki kurum işleminin iptali ve hizmet tespiti davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalı Kurum tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı SGK Bşk. vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi … tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; davacının 01.07.2008 – 01.12.2008 arası 151 günlük hizmetini iptal ederek yaşlılık aylığını kesen kurum işleminin iptaliyle, çalışmaların gerçek ve fiili olduğunun tespiti, aylığın yeniden bağlanarak ödenmeyen aylıkların ödenmesi, tahakkuk eden borcun iptalini
talep etmiştir.
II. CEVAP
Davalı Kurum davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile;
“Davanın kabulü ile;
… T.C.kimlik ve … sigorta sicil numaralı davacı …’un; işveren … İnş. Nak. Reklam Medya Klima San. Tic. Ltd. Şti.ne ait 1312431.35 sicil sayılı işyerinde; 01.07.2008 – 01.12.2008 tarihleri arasında 506 sayılı Kanun’un 2 inci maddesi anlamında ve 5510 sayılı Kanun’un 4/1-a maddesi kapsamında hizmet bağıtına istinaden fiilen çalıştığı ve anılan tarihler arasındaki 151 günlük hizmetinin geçerli sayılması gerektiğinin tespitine,
Davalı Kurumun yaşlılık aylığının kesilmesine dair işleminin iptali ile tahakkuk ettirilen borcun kaldırılarak yeniden 4/a SSK kapsamında davacıya aylık bağlanması ve 2016 yılı Haziran ayından itibaren ödenmeyen yaşlılık aylıklarının ödenmesi gerektiğinin tespitine” karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı Kurum vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B. İstinaf Sebepleri
İstinaf kanun yoluna başvuran davalı Kurum vekili, resmi Kurum kayıtlarına dayanmayan, eksik inceleme ve araştırma neticesinde verilen kararın usul ve yasaya aykırı olduğunu beyanla, ilk derece mahkemesi kararının kaldırılarak davanın reddine karar verilmesini istemiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile;
“… 1. İş Mahkemesi’nin 08.06.2021 tarih, 2016/518 Esas ve 2021/261 Karar sayılı kararına yönelik davalı SGK Başkanlığı vekilinin istinaf başvurusunun Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 353/1-b.1 maddesi gereğince esastan reddine” karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı Kurum vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili istinaf gerekçelerini tekrarla, raporun aksinin yazılı delillerle kanıtlanamadığı, işyerinin sahte olup bildirimlerin akla mantığa aykırı usullerle yapıldığı, davanın reddi gerektiği gerekçeleriyle kararın bozulmasını istemiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, davacının kurumca iptal edilen 151 günlük hizmet süresinin fiili ve gerçek olup olmadığının tespiti noktasında toplanmaktadır.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri ile 506 sayılı Kanunun 79/10 ve 5510 sayılı Kanun’un 86/9 inci madde hükümleri.
3. Değerlendirme
1. Dava, 506 sayılı Kanun’un 79/10 uncu ve 5510 sayılı Kanun’un m. 86/9 inci maddesi uyarınca açılmış hizmet tespiti davasıdır. Maddeye göre, “Yönetmelikle tespit edilen belgeleri işveren tarafından verilmeyen veya çalıştıkları Kurumca tespit edilemeyen sigortalılar, çalıştıklarını hizmetlerinin geçtiği yılın sonundan başlayarak 5 yıl içerisinde mahkemeye başvurarak alacakları ilam ile ispatlayabilirlerse, bunların mahkeme kararında belirtilen aylık kazanç toplamları ile prim ödeme gün sayıları nazara alınır.”
2. Hizmet akdi ile bir veya birden fazla işveren tarafından çalıştırılanların hizmetlerin tespitine ilişkin davalar, kamu düzenine ilişkindir. Bu nedenle özel bir duyarlılıkla ve özenle yürütülmesi zorunludur. Bu çerçevede hak kayıplarının ve gerçeğe aykırı sigortalılık süresi edinme durumlarının önlenmesi, temel insan haklarından olan sosyal güvenlik hakkının korunabilmesi için, bu tür davalarda tarafların gösterdiği kanıtlarla yetinilmeyerek, gerekli araştırmaların re’sen yapılması ve kanıtların toplanması gerektiği göz önünde bulundurulmalıdır.
3. Davacının iptal edilen hizmetlerinin gerçek olduğunun yöntemince araştırılması gerekirken, hizmetleri iptal edilen tanık beyanlarına itibar edilerek karar verilmesi hatalıdır.
4. Mahkemece davacıya davası açıklattırılarak talebi somutlaştırılmalı, iptal edilen dönemlerde kimlerle çalıştığı, ustabaşı ve çalışanların kimler olduklarının sorulması, bildirdiği kişilerin davalı işyerinden bildirimleri ve iptal edilip edilmedikleri araştırılmalı, gerçek ve fiilen çalışanların beyanları alınmalı, bordrolarda geçen ve hizmetleri iptal edilmeyen tanıklardan kanaat edinmeye yetecek kadarı dinlenmeli, gerekmesi halinde, işyerinin bir işhanında bulunduğu anlaşıldığından komşu işyerleri ile bunların bordrolarında kayıtlı kişiler tespit edilerek beyanlarına başvurulmalı, davacının klima tamiriyle ilgili eğitimi, sertifikası, olup olmadığı araştırılmalı, tüm deliller birlikte değerlendirilerek oluşacak sonuca göre bir karar verilmelidir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle,
1. Temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
2. İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,
Dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, bozma kararının bir örneğinin kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
09.01.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.
…