YARGITAY KARARI
DAİRE : 10. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2022/10776
KARAR NO : 2022/16577
KARAR TARİHİ : 22.12.2022
Bölge Adliye
Mahkemesi : … Bölge Adliye Mahkemesi 11. Hukuk Dairesi
No :
Dava, görev maluliyeti nedeniyle aylık almakta olan davacının 506 Sayılı Yasanın 3. Maddesinin II-c bendine göre tüm sigorta kollarına tabi olarak geçen çalışmalarının tespiti istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesince, hükümde belirtilen gerekçelerle davanın kısmen kabulüne dair verilen karara karşı davalılar vekilleri tarafından istinaf yoluna başvurulması üzerine, … Bölge Adliye Mahkemesi 11. Hukuk Dairesince davalıların istinaf başvurularının kabulüne, İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasına ve davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
… Bölge Adliye Mahkemesi 11. Hukuk Dairesince verilen kararın davacı ve davalılar vekilleri tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteklerinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi … tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
I-İSTEM
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; davacının davalı … Bakanlığında 15/03/2001 – 31/03/2006 ile 01/01/2007 – 31/05/2008 tarihleri arasındaki çalışmalarının tüm sigorta kollarına (uzun vadeli sigorta kollarına) tabi tutulması gerektiğinin tespitine, buna göre prim belgelerinde gerekli düzeltmelerinin yapılmasına karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
II- CEVAP
Davalı … ve Sosyal Güvenlik Kurumu vekilleri davanın reddine karar verilmesini talep etmişlerdir.
III- MAHKEME KARARI
A- İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesince, davanın kısmen kabulü ile 01/03/2001-30/04/2004 tarihleri arasında bordrolarda belirtildiği ücret tutarında davalı yanında hizmet akdine dayalı olarak çalıştığının tespitine,01/05/2004-28/02/2006 ve 01/01/2007-14/04/2008 tarihleri arasında kuruma bildirilen ücretler üzerinden tüm sigorta kollarına tabi olarak çalıştığının tespitine, fazlaya ilişkin istemin reddine karar verilmiştir.
B- BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ KARARI
Davalılar vekilleri tarafından istinaf yoluna başvurulması üzerine Bölge Adliye Mahkemesince, “İlk Derece Mahkemesince alınan bilirkişi raporunun denetime elverişli olmaması nedeniyle Dairemizce yeniden bilirkişi raporu alınmış, duruşma açılarak yapılan yargılama ile toplanan tüm deliller ile hüküm kurmaya ve denetime elverişli mahkememizce alınan bilirkişi raporuna göre; davacının sigorta hizmet cetvelinde elektronik sisteme geçildiği 2004/5. aydan sonra 2006/2. Aya kadar 2 belge kodu ile, 2007/1 ila 14.04.2008 tarihleri arasında 2 belge kodu ile çalışmalarının …’e tabi olarak bildirildiği (2006/3. Ay ile 2006/12. Ay arasında ve 2008/5. Ay sonrasında uzun vadeli sigorta kollarından 18 kodu ile bildirildiği SGK’dan ve işverenden gelen ve birbirini teyit eden bordrolara göre; 15.03.2001 ile 2004/4. Ay arasında … bordrolarının verildiği, buna göre davacının …’ e tabi olarak bildirildiği 15.03.2001 ile 2006/2 Aylar arasında ve 2007/1. Aydan 14.04.2008 tarihine kadar olan dönemde (Kuruma verilen bordrolardaki gün sayısı ve prime esas kazanç ile sınırlı olarak) uzun vadeli sigorta kollarına tabi olduğunun kabulü gerektiği” belirtilmek suretiyle; “davalılar vekillerinin istinaf başvurularının 6100 sayılı HMK 356 ve 359. Maddeleri uyarınca kabulü ile, Eskişehir 1. İş Mahkemesine ait 29/04/2019 tarih ve 2018/902 E. ve 2019/448 K. sayılı kararının kaldırılmasına, yerine davacının davasının kısmen kabulü ile; 15/03/2001-2006/2 tarihleri arasında Kuruma bildirilen süre ve ücret tutarı üzerinden davalı yanında tüm sigorta kollarına tabi olarak çalıştığının tespitine, 2007/1 ile -14/04/2008 tarihleri arasında kuruma bildirilen süre ve ücretler üzerinden tüm sigorta kollarına tabi olarak çalıştığının tespitine, fazlaya ilişkin taleplerin reddine,” karar verilmiştir.
TEMYİZ KANUN YOLUNA BAŞVURU VE NEDENLERİ
Davalı … vekili tarafından sunulan temyiz dilekçesi ile davacının yazılı talepte bulunduğu tarihi takip eden aybaşından itibaren tüm sigorta kollarına tabi şekilde hizmet bildirimlerinin yapıldığı, davalı Bakanlığa husumet düşmediğinden aleyhine yargılama giderleri ve vekalet ücretinden dolayı sorumluluğuna hükmedilemeyeceği özet olarak belirtilerek Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmesi talep edilmiştir.
Davalı … vekili tarafından sunulan temyiz dilekçesi ile kanun gereği davacının talep tarihini izleyen ay başından itibaren uzun vadeli sigorta kolları uygulanmış olup davalı Kurum işlemlerinin kanunun lafzı ve ruhuna uygun olarak gerçekleştirildiği, aksi durumun kabulü halinde kanunun açık hükmüne aykırı harekete edilmiş olacağı özet olarak belirtilerek Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulmasına karar verilmesi talep edilmiştir.
IV- İLGİLİ HUKUK KURALLARI VE İNCELEME
Sosyal Güvenlik Destek Primli çalışma ilk defa 29.4.1986 gün 3279 sayılı Kanun m.1 ile 506 s.K m.3’de değişiklik yapılarak mevzuatımıza girmiştir. 506 s.K m.3/II-c’de sosyal güvenlik kurumlarından malullük veya emeklilik aylığı almakta iken 506 sayılı Kanun kapsamında çalışanların, m.78’e göre tespit edilen prime göre m.63 gereğince … kesilerek çalışabilecekleri düzenlenmiştir. Bu süreler sigortalılık süresinden sayılmaz. Sadece iş kazası/meslek hastalığı sigortasından yararlanabilirler. Maddede her ne kadar malullük aylığı alanların 506 sayılı Kanun kapsamında çalışmaları halinde …’li çalışacakları düzenlenmiş ise de 506 sayılı Kanunun m.58’de malullük aylığı alıp da çalışanlar için m.63/A’ya atıf yapıldığından, malullük aylığının kesilmesi sonucu çıkmaktaydı. Uygulamada bu hüküm sadece 506 kapsamında malullük aylığı alanlar için uygulanacak şekilde daraltılmıştır. 5434 sayılı Kanun ve 1479 sayılı Kanun ile 506 sayılı Kanunun Geçici 20 maddesi kapsamında malullük aylığı alanların ise isterlerse …’li, isterlerse aylıkları kesilmek suretiyle için tüm sigorta kollarına tâbi olarak çalışabilecekleri kabul edilmiştir.
01.10.2008 sonrasında ise 5510 sayılı Kanun m.5/c bendinde ise vazife malullüğü aylığı alanlar için farklı düzenleme yapılmış ve bu konuda sigortalıya seçim hakkı tanınmıştır. Kural olarak sigortalı seçim hakkını kullanmazsa kısa vadeli sigorta kollarına tâbi olarak çalışacaktır. Fakat aylığı kesilmeden, tüm sigorta kollarına tâbi olarak çalışmak isterse, bu konudaki yazılı talebini Kuruma vermesi gerekli olup takip eden aybaşından itibaren, aylıkları kesilmeden tüm sigorta kollarına tâbi olarak çalışabilecektir. 5510 sayılı Kanun geçici 14/c bendinde de bu konuyla ilgili olarak geçiş hükmü düzenlenmiştir. Bent hükmüne göre vazife malullüğü aylığı almakta iken bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarih itibariyle çalışmaya devam edenler ile sonradan bu kanuna göre çalışmaya başlayanlar için … uygulanmayacak ve m.5/c hükümleri uygulanabilecektir.
Somut olayda davacı, 01.12.1995 tarihinden itibaren 2330 sayılı Kanun kapsamında vazife malullüğü aylığı almakta iken, 15.03.2001 tarihinden itibaren davalı … Bakanlığında hizmet akdiyle bağımlı olarak çalışmaya başlamıştır. Davacının çalışmaları … kesintisi yapılmak suretiyle kısa vadeli sigorta kollarından bildirilmiştir. Davacı 23.03.2006’da tüm sigorta kollarından sigortalı olmak istediğini belirterek Kuruma başvurmuştur. 2006/3 – 12’nci aylarda tüm sigorta kollarından sigortalı olarak çalışması bildirilmiş fakat hemen sonra 01.01.2007 – 14.04.2008 döneminde tekrar …’li olarak bildirimi yapılmıştır.
Mahkemece yapılması gereken iş, davalı işyerinin tüm sigorta kollarına tabi olan sigortalılar için düzenlenmiş ihtilaf konusu dönem bordrolarının getirtilerek dönem bordrolarında davacıya ilişkin kaydın yer alması halinde şimdiki gibi, bordrolarda davacıya ilişkin kaydın yer almaması halinde, … li olarak yapılan bildirimlerin sigortalılık sürelerinden sayılamayacağı dikkate alınarak ilgili dönem yönünden davanın reddine karar verilmelidir.
Mahkemece, bu maddi ve hukuki olgular göz ardı edilerek yazılı şekilde hüküm tesisi usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O halde, davalılar vekillerinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve … Bölge Adliye Mahkemesi 11. Hukuk Dairesinin istinaf istemlerinin kabulüne dair kararı bozulmalıdır.
SONUÇ : Yukarıda açıklanan nedenlerle, … Bölge Adliye Mahkemesi 11. Hukuk Dairesi kararının HMK’nın 373/2. maddesi gereği BOZULMASINA, davacının temyiz itirazlarının incelenmesine şimdilik yer olmadığına, dosyanın kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, 22.12.2022 gününde oybirliğiyle karar verildi.