YARGITAY KARARI
DAİRE : 10. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2022/10527
KARAR NO : 2023/2825
KARAR TARİHİ : 21.03.2023
MAHKEMESİ : … Bölge Adliye Mahkemesi 11. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2022/291 E., 2022/1530 K.
HÜKÜM/KARAR : Esastan ret
İLK DERECE MAHKEMESİ : … 5. İş Mahkemesi
SAYISI : 2021/33 E., 2021/380 K.
Taraflar arasındaki fiili çalışmaya dayalı olmadığı gerekçesiyle bir kısım sigortalılık iptali ile yaşlılık aylığını iptal eden kurum işleminin iptaline dair asıl davada ve birleşen itirazın iptali davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince, hükümde belirtilen gerekçelerle asıl davanın kabulüne, birleşen davanın reddine karar verilmiştir.
Kararın davalı-birleşen davada davacı SGK vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı, davalı-birleşen davada davacı SGK vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda; temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi … tarafından hazırlanan rapor dinlenildikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I.DAVA
Davacı birleşen davada davalı vekili asıl davada dava dilekçesinde özetle; davacıya 01.05.2012 tarihinde 4/a kapsamında yaşlılık aylığı bağlandığını, Kurumun 24.10.2017 tarihli kararı ile 05.09.2006-01.05.2007 ile 16.06.2007-06.05.2011 tarihleri arasındaki çalışmasına karşılık gelen prim günlerinin hukuka aykırı olarak iptal edildiğini, iptal sonrası prim gün sayısının 3522’ye düştüğünü ve yaşlılık aylığının geçmişe yönelik iptal edildiğini ileri sürerek, davacının 05.09.2006-01.05.2007 ile 16.06.2007-06.05.2011 tarihleri arasındaki sigorta prim günlerinin iptal işleminin iptali ile iptal edilen günler kadar sigortalı sayılmasına, kurum tarafından haksız olarak kesilen yaşlılık aylığının tekrar bağlanmasına karar verilmesini istemiş; birleşen itirazın iptali davasında, davanın reddini istemiştir.
II.CEVAP
Davalı birleşen davacı SGK vekili cevap dilekçesinde özetle; davacının, … sicil numaralı işyerinden yapılan bildirimlerinin fiili olmadığının 03.07.2017 tarih 41 sayılı raporla tespit edilmesi üzerine, işyerindeki hizmetlerinin iptali ile bağlanan aylığının da iptal edildiğini belirterek, davanın reddine karar verilmesini istemiş; birleşen itirazın iptali davasında, yersiz ödenen aylıkların tahsili istemiyle başlatılan icra takibine vaki itirazın iptali ile takibin devamına ve %20 icra inkar tazminatına hükmedilmesine karar verilmesini istemiştir.
III.İLK DERECE MAHKEME KARARI
Toplanan deliller, dosya kapsamı ve tanık anlatımları birlikte değerlendirildiğinde; davacı … Tokgöz’e ait sigortalı hizmet cetveline gore, davacının, … işyeri sicil numaralı dava dışı Erol İnş. Tur. Nak. Teks. Tic. Ltd. Şti. ünvanlı işveren yanında, 05.09.2006-01.05.2007 ve 16.06.2007-06.05.2011 tarihleri arasında çalıştığı, 1166436 işyeri sicil numaralı dava dışı Erol İnş. Tur. Nak. Teks. Gıda San.İth.İhr.Tic.Ltd.Şti. ünvanlı işveren yanında, 07.05.2011-31.03.2012 tarihleri arasında çalıştığı, söz konusu şirketin … 43.Noterliği’nce düzenlenen 08.06.2005 tarihli, 07749 yevmiyeli “Düzenleme Şeklinde Taşınmaz Mal Satış Vaadi ve Kat Karşılığı İnşaat Sözleşmesi”ne göre, … İli, Mamak İlçesi, Ekin Mah. 37819 ada, 12 parselde kayıtlı arsa vasfına haiz gayrimenkul üzerine bina inşaatı yapılması konusunda arsa sahipleri ile Erol İnşaat Tur. Nak. Teks. Gıda San. İth. İhr.ve Tic. Ltd. Şti. adına şirket müdürü … ile anlaşma sağlandığı, sözleşme gereği ruhsat tarihinden sonra 18 ayda tamamlanması öngörülen inşaatın süresi içinde teslim edilememesi nedeniyle taraflar arasında anlaşmazlık çıktığı, Sosyal Güvenlik Denetmeni tarafından hazırlanan 03.07.2017 tarihli ve 2017/400312/042 sayılı rapora göre Erol inş. Tur. Nak. Teks. Tic. Ltd. Şti. unvanlı işyerinde 05.05.2006-06.05.2011 tarihleri arasındaki döneme ilişkin yapılan inceleme sonunda hazırlanan rapora göre belirtilen tarih aralığında bildirim yapılan tüm sigortalıların sahte sigortalı olduklarının tespit edildiği, bu nedenle ismi geçen sigortalıların söz konusu dönemdeki tüm sigorta bildirimlerinin iptali gerektiği kanaatine varıldığı,
… tarafından davacıya hitaben yazılan 24.10.2017 gün ve 12894720 sayılı yazı ile; 01.05.2012 tarihinden itibaren yaşlılık aylığı almakta iken ….06 sicil numaralı Erol İnş.Tur.Nak. ünvanlı işyerinin sahte tescil yaptırdığı ve bu bildirimlerin iptal edilmesiyle ilgili kararın denetmen raporu ile kendi birimlerine bildirildiğinden, bahsi geçen işyerindeki 05.09.2006-01.05.2007 ve 16.06.2007-06.05.2011 tarihleri arasındaki hizmetlerinin iptal edildiğinin, bu durumda 5150 olması gereken sigortalı gün sayısının 3522’ye düştüğü, aylık bağlama şartlarının yitirildiğinin tespit edilerek aylığının başlangıç tarihinden itibaren iptal edildiğinin bildirildiği,
Dava dilekçesi ekinde dosyaya sunulan “Sözleşme” başlıklı, el yazısı ile düzenlenmiş 16.12.2006 tarihli belgede; … 37819/12 parselde yapılan binanın dış cephe harç komple boya işçiliği konusunda anlaşmaya varılan şartların belirlendiği, belgenin müteahhit olarak Erol İnş. Ltd. Şti. adına …, şahit …, şahit …, taşeron …tarafından imza altına alındığı, yine dava dilekçesi ekinde dosyaya sunulan Arif Hırdavat ve Boya Malzemeleri Ltd. Şti. tarafından Erol İnş. Ltd. Şti. adına düzenlenmiş olan 01.07.2010 tarihli irsaliyeli fatura fotokopisinde, “Eksiksiz Teslim Alan” bölümünde davacı … ismi ve imzasının bulunduğu, Mamak Belediye Başkanlığı İmar ve Şehircilik Müdürlüğü İskan Şefliğinin 13.04.2021 tarihli yazı cevabında; Erol İnşaatın belediye sınırları içerisinde yaptığı inşaatlara ait yapı ruhsatı ve yapı kullanma izin belgelerinin gönderildiği, bu belgelere göre 5 ayrı parselde inşaatın olduğu, inşaat tarihlerinin yapı ruhsatlarının 30.12.2004 ile 03.12.2004 arasında değiştiği yine iskan ruhsat tarihlerinin ise 14.09.2006 ile 01.01.2019 tarihleri arasında değiştiği, Altındağ Belediye Başkanlığı İmar ve Şehircilik Müdürlüğünün 14.04.2021 tarih ve 17334 sayılı yazı cevabındaki belgeler incelendiğinde ise; belediye sınırları içerisinde Erol İnşaatın 1 adet inşaat yaptığı, yapı ruhsat tarihinin 12.09.2008-18.02.2009-29.09.2015 olduğu, yapı kullanma izin belgesinin alınmadığı, SGK’nın 08/05/2021 tarihli yazı cevabından ise; Çamlık Mah. 23640 Ada 3 Parsel Mamak … adresinde Erol İnşaat adına işlem gören iş yeri dosyasının 03.12.2008 tarihinde yasa kapsamına alındığı, iş bu işyerinden bildirimleri iptal edilen herhangi bir sigortalı bulunmadığının bildirildiği, … Ticaret ve Sanayi Odası’na kayıtlı olan Erol İnşaat Turizm Nakliyat Tekstil Gıda San.İth.İhr.ve Tic. Ltd. Şti.’nin adresinin B.Cami Mah…… Merkez/… olduğu, sicil numarasının 6032 olduğu, odaya kayıt tarihinin 08.11.1999 olduğu, Ticaret Sicil Gazetesi tarihinin 10.11.1999, sayısının 4916, …. olduğu, Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından düzenlenen İşyeri Bildirgesi’ne göre, ….06 işyeri sicil numarası ile, Ekin Mah. Mamak/… adresinde özel bina inşaatı işinde sigortalı çalıştırmaya başladığı tarihin 05.05.2006 olduğu, muhasebecisinin Timur Duru olduğu, ASKİ Genel Müdürlüğü’nün 21.11.2019 gün ve 51924 sayılı yazısına göre; Ekin Mah. 37819 ada, 12 parselde tapuya kayıtlı taşınmazdaki dairelere ait en erken abonelik tarihinin 10.02.2011 olarak bildirildiği, ancak söz konusu kayıtların her ne kadar 12 parsele ait olduğu belirtilmişse de, adresinin…..Apartman adının Defne Apartmanı, kat maliklerinin ise tanık … tarafından dosyaya sunulan toplantı karar tutanağında adı geçen kat malikleri ile aynı olmadığı, dolayısıyla söz konusu kaydın davacının çalıştığını iddia ettiği inşaat olmadığı, ASKİ Genel Müdürlüğü’nün 08.08.2020 gün ve 34288 sayılı yazısına göre; Başak….. Mamak/… adresine ait abonelik bulunmadığı, Ekin Mah. …../… adresine (37148 ada, “2 parselde) ait abone listesine göre en erken su aboneliğinin 27.07.2011 tarihini taşıdığı, Battalgazi Mah. …../… adresine(23640 ada, 3 parsele) ait abone listesine göre, en erken su abonelik tarihinin 29.04.2016 tarihi olduğu, BEDAŞ’ın 22.11.2019 gün ve 45849 sayılı yazısına göre, Ekin Mah. …. Mamak/… adresinde (37819 ada, 12 parselde) bulunan taşınmaza 06.04.2010 tarihinde gaz akışı sağlandığı, BEDAŞ’ın 06.08.2020 gün ve 25829 sayılı yazısına göre, Başak Mah. …../… adresine 15.12.2020 tarihinde, Ekin Mah. …/… adresine 26.08.2009 tarihinde, Çamlık Mah. …..sine 30.10.2014 tarihinde gaz akışı sağlandığını bildirildiği, Enerjisa’nın 13.08.2020 gün ve 982 sayılı yazısına göre, adres üzerinden arama yapılmadığının, sözleşme numarası ve diğer abonelik bilgilerinin gönderilmesi halinde arama yapılabileceğinin bildirildiği, tüm bu hususlar birlikte değerlendirildiğinde; Sigorta denetmenleri tarafından yapılan inceleme ve değerlendirmelerin, sadece … işyeri sicil numaralı, Erol İnş. Tur. Nak. Teks. Tic. Ltd. Şti. ünvanlı işverenin 37819 ada, 12 parsel Ekin Mahallesi…. Mamak/… adresinde kurulu inşaat işyeri yönünden yapıldığı, davacının çalıştığını iddia ettiği, dava dışı işverenin Mamak İlçesi’nde bulunan 37819 ada/12 parseldeki, 37771 ada/8 parseldeki, 37148 ada/2 parseldeki ve Altındağ İlçesi sınırlarında bulunan 23640 ada/3 parseldeki inşaat işyerlerine ilişkin herhangi bir değerlendirme yapılmadığı, İlk denetmen raporunda yapılan 30.11.2007 tarihinde bittiğine ilişkin tespitin 03.07.2017 tarihli denetmen raporunda değerlendirmeye alınmayarak davacı ve diğer arkadaşlarının sigortalılıklarının 05.05.2006 tarihinden itibaren iptal edilmesi gerektiği kanaatine varıldığı,
Dosya içerisindeki belgelere göre, yaklaşık 5 yılı aşkın süreden beri sigorta primini yatırmayan işverene karşı kurum tarafından herhangi bir idari, cezai ve/veya hukuki bir yola başvurulmamış olduğu, el yazısı ile düzenlenmiş Taşeronluk Sözleşmesi’nin 16.12.2006 tarihli olduğu, davacının bu belgenin altında isim ve imzasının olduğu, Arif Hırdavat ve Boya Malzemeler Ltd. Şti. tarafından Erol İnş.Ltd.Şti. adına düzenlenmiş olan 01.07.2010 tarihli irsaliyeli fatura fotokopisinde, “eksiksiz teslim aldım” bölümünde davacının isim ve imzasının bulunduğu, tüm bu hususlar birlikte değerlendirildiğinde; davacının dava dışı Erol İnş. Tur. Nak. Teks. Tic. Ltd. Şti.’ne ait … işyeri sicil numaralı işyerinde, 05.09.2006-01.05.2007 ve 16.06.2007-06.05.2011 tarihleri arasında fiilen çalıştığı kanaatine varılarak,
1-Mahkemenin 2021/33 Esas sayılı dosyası ile açılan davanın kabulü ile; davalı kurum tarafından davacının 05.09.2006-01.05.2007 ve 16.06.2007-06.05.2011 tarihleri arasındaki döneme ilişkin sigortalılığın iptaline yönelik kurum işleminin iptaline, yaşlılık aylığının yeniden bağlanması gerektiğinin tespitine,
2-Mahkemenin 2021/33 Esas sayılı dosyası ile birleşen … 37. İş mahkemesinin 2020/54 Esas sayılı dosyası ile açılan davanın reddine, karar verilmiş,
24.01.2022 günlü tashih şerhiyle; Mahkemenin 2021/33 Es. sayılı dosyasında (birleşen … 37. İş mahkemesinin 2020/54 Es. sayılı dosyası) gerekçeli kararın hüküm kısmının 7 numaralı bendinde vekalet ücretinin sehven eksik hesaplandığı anlaşılmakla; kararda sadece hüküm kısmının 7 numaralı bendinin ”Birleşen dava yönünden, AAÜT uyarınca davalı lehine takdir olunan 9.148,47 TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalıya verilmesine” şeklinde düzeltilmesine karar verilmiştir.
IV.İSTİNAF
A.İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı-birleşen davada davacı SGK vekili tarafından istinaf yoluna başvurulmuştur.
B.İstinaf Sebepleri:
Davalı-Birleşen Davacı SGK Vekilinin İstinaf Sebepleri
Davalı-birleşen davacı SGK vekili istinaf dilekçesinde; denetmen raporuna istinaden davacının hizmetlerinin ve aylığının iptal edildiğini, kurum işleminin usul ve yasaya uygun olduğunu belirterek, kararın kaldırılarak asıl davanın reddine birleşen davanın kabulüne karar verilmesini istemiştir.
C.Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; ilk derece mahkemesince yapılan yargılama ile tüm dosya kapsamından, davacının … sicil numarası ile 05.05.2006 tarihinde Ekin Mahallesi 37819/12 ada/parsel Altındağ adresindeki inşaat işinden kapsama alınmış işyerinden 05.09.2006-01.05.2007 ile 16.06.2007-06.05.2011 tarihleri arasında hizmetinin bildirildiği, Kurumun inşaat adresinde 22.06.2013 tarihinde yaptığı fiili denetim ve 03.07.2017 tarihli inceleme raporu uyarınca söz konusu inşaatın 30.11.2007 tarihinde sona erdiğini kabul ederek işyerinden yapılan tüm bildirimlerin iptaline karar verdiği, buna bağlı olarak hizmeti iptal edilen davacının 01.05.2012 tarihinden itibaren bağlanan yaşlılık aylığının da iptal edildiği anlaşılmış davacının hizmetinin bildirildiği inşaat hakkında 05.04.2006 tarihinde yapı ruhsatının ve 31.03.2015 tarihinde yapı kullanma izin belgesinin düzenlendiği, davacının dava dışı işverene ait Mamak bölgesinde 3 ve Altındağ bölgesinde 1 inşaatta daha çalıştığını beyan etmesi üzerine mahkemece söz konusu inşaatlar ile ilgili yapılan araştırma sonucunda yapı ruhsatlarının ve yapı kullanma izin belgelerinin tarihlerinin davacının hizmetinin bildirildiği dönemi kapsadığının anlaşılması ve tanık beyanları karşısında, mahkemenin asıl davanın kabulüne, yersiz ödenen aylıkların tahsili maksadı ile başlatılan icra takibine yapılan itirazın iptaline dair birleşen davanın reddine ilişkin kararında usul ve yasaya aykırılık bulunmadığı anlaşıldığından, istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V.TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı-birleşen davada davacı SGK vekili tarafından temyiz yoluna başvurulmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı-Birleşen Davacı SGK Vekilinin Temyiz Sebepleri
Davalı-birleşen davada davacı SGK vekili; istinaf sebepleri doğrultusunda hükmün temyiz incelemesi sonucu bozulmasını istemiştir.
C.Gerekçe
1.Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık; asıl davada davacının fiili çalışmaya dayanmadığı gerekçesi ile bir kısım sigortalılık sürelerini ve yaşlılık aylığını iptal eden Kurum işleminin iptali ile aylığın yeniden bağlanmasına, birleşen davada ise yersiz ödenen aylıkların tahsiline yönelik başlatılan icra takibine vaki itirazın iptaline ilişkindir.
2.İlgili Hukuk
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri, 506 sayılı Kanun’un 79 uncu maddesi ve 5510 sayılı Kanun’un 86/9 uncu maddesi.
3.Değerlendirme
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun “Hükmün Tashihi” başlığını taşıyan 304 üncü maddesinde, hükümdeki yazı ve hesap hataları ile diğer benzeri açık hataların, mahkemece kendiliğinden veya taraflardan birinin istemi üzerine düzeltilebileceği belirtilmiş, “Hükmün Tavzihi” başlıklı 305 inci maddesinde, hüküm yeterince açık değilse veya yerine getirilmesinde duraksama uyandırıyor yahut birbirine aykırı fıkralar içeriyorsa, yerine getirilmesi tamamlanıncaya kadar taraflardan her birinin hükmün açıklanmasını veya duraksama ya da aykırılığın giderilmesini isteyebileceği, hüküm fıkrasında taraflara tanınan haklar ve yüklenen borçların, tavzih yolu ile sınırlandırılamayacağı, genişletilemeyeceği ve değiştirilemeyeceği açıklanmıştır.
İlk Derece Mahkemesince nihai olarak verilen 09.12.2021 tarihli kararın 7 numaralı bendinde birleşen dava yönünden maktu vekalet ücretine hükmedildiği, davacı vekilinin 30.12.2021 tarihli dilekçesine istinaden 24.01.2022 tarihli tashih şerhiyle nisbi vekalet ücretine hükmedildiği görülmektedir.
HMK 305 inci maddesi gereği tavzihle hüküm genişletilemeyeceğinden 24.01.2022 tarihli tashih şerhi kaldırılarak, karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi gereğince, davacı lehine nisbi vekalet ücretine hükmedilmesi gerekmektedir.
Bu konuların düzeltilmesi yeniden yargılama yapılmasını gerektirmediğinden hüküm bozulmamalı, 01.10.2011 tarihinde yürürlüğe giren 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 370 inci maddesi gereğince düzeltilerek onanmalıdır.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Temyiz olunan, Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA, hüküm fıkrasının vekalet ücretine ilişkin 7 numaralı bendinde yer alan “5.100,00 TL” sayısının silinerek yerine “9.148,47 TL nispi” sayısının ve ibaresinin yazılmasına ve hükmün bu biçimiyle DÜZELTİLEREK ONANMASINA,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
21.03.2023 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.