YARGITAY KARARI
DAİRE : 10. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2022/10072
KARAR NO : 2023/108
KARAR TARİHİ : 10.01.2023
İNCELENEN KARARIN
MAHKEMESİ : … Bölge Adliye Mahkemesi 34. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2019/331 E., 2020/1531 K.
DAVA TARİHİ : 16.06.2017
KARAR : Esastan red
İLK DERECE MAHKEMESİ : … 18. İş Mahkemesi
SAYISI : 2017/236 E., 2018/313 K.
Taraflar arasındaki kurum işlemlerinin iptali ile 5510 sayılı Kanunun 81 inci maddesinin (ı) bendindeki teşvik indiriminden faydalandırılma ile kurumca ihale makamına yapılan istem sonrasında hak edişinden kesilen tutarın faizi ile birlikte istirdadı davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne dair karar verilmiştir.
Kararın davalı … Güvenlik Kurumu vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince davalının başvurunun esastan reddine dair karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı Kurum vekili tarafından temyiz edilmekle;kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi … tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekilinin mahkememize verdiği dava dilekçesinde özetle; Küçükçekmece SGM tarafından müvekkili hakkında 2016/2-2016/07 dönemi aralığına ilişkin prim teşviklerinin iptal edilmesi ve asıl nitelikte aylık prim hizmet belgelerinin verilmesi ve geri ödenmesi konusunda işlem yapıldığını bu işlemin hukuka uygun olmadığını belirterek kurum işleminin iptalini talep ve dava ettiği anlaşılmıştır.
II. CEVAP
Davalı Kurum vekili; kurum işleminin yerinde olduğunu, davacının 7103 sayılı Kanunun 70 inci maddesine göre idareye müracaat etmesi gerektiğini belirterek davanın reddini talep etmiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; Kurum evrakları emsal mahkeme kararları bilirkişi raporu ve tüm dosya kapsamı birlikte değerlendirildiğinde davacı iş verenin 5510 sayılı Kanun’un 81 inci maddesinde belirtilen 5 puan prim indiriminden yararlanma talebinin bulunduğu kurum tarafından gönderilen iş yeri dosyası ve incelenen sözleşmelere göre davacı şirket ile dava dışı … A.Ş. ve … Türk A.Ş. arasında 4587 sayılı Kanun’un 2 nci maddesi alt iş verenler yönetmeliği hükümleri gereği 5510 sayılı Kanun’un 12 nci maddesinde belirttiği şekilde asıl iş veren alt iş veren ilişkisinin kurulmadığı, 2886 sayılı devlet ihale kanunun 04.01.2002 tarihli 4734 sayılı kamu ihale kanunu ve uluslar arası anlaşma hükümlerine istinaden yapılan alım ve yapım işleri ile 4734 sayılı kanunda istisna olan alım ve yapım işlerine ilişin iş yerleri ile ilgili olduğu alt iş veren sayılmayan davacı ile ilgili sosyal hizmet şirketi tarafından … A.Ş. ve … şirketine verilen hizmete dair oluşturulan iş yeri dosyası hakkında uygulanamayacağı bu iş kapsamında çalıştırılan sigortalılardan dolayı davacı şirketin 5 puanlık prim teşvikinden yararlanması gerektiği anlaşıldığından kurum işleminin bildirgenin iptaline ve buna bağlı davacı şirketin hak edişinden kesilen 101.322.71 TL’nin 13.07.2017 tarihinden itibaren yasal faizi ile birlikte davacı şirkete ödenmesi gerektiğinin tespitine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı Kurum vekili istinaf başvurusunda bulunmuşlardır.
B. İstinaf Sebepleri
Davalı vekili, esasen alt yüklenici yasağı olan kamu ihalesine konu işyerinde çalıştırılan işçiler nedeniyle davacı şirket hakkında yapılan işlemlerin yerinde ve yasaya uygun olduğunu belirterek ilk derece mahkemesi kararının kaldırılarak davanın kabulüne dair karar verilmesini istemiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; Dosya kapsamı, mevcut delil durumu ve mahkeme gerekçesi dikkate alındığında; davacı iş verenin 5510 sayılı Kanun 81 inci mad. de belirtilen 5 puan prim indiriminden yararlanma talebinin bulunduğu, kurum tarafından gönderilen iş yeri dosyası ve incelenen sözleşmelere göre davacı şirket ile dava dışı … A.Ş. ve … Türk A.Ş. arasında 4587 sayılı Kanun’un 2 nci mad. alt iş verenler yönetmeliği hükümleri gereği 5510 sayılı Kanun 12 nci madde belirttiği şekilde asıl iş veren alt iş veren ilişkisinin kurulmadığı, 2886 sayılı devlet ihale kanunun 04.01.2002 tarihli 4734 sayılı kamu ihale kanunu ve uluslar arası anlaşma hükümlerine istinaden yapılan alım ve yapım işleri ile 4734 sayılı Kanunda istisna olan alım ve yapım işlerine ilişkin iş yerleri ile ilgili olduğu, alt iş veren sayılmayan davacı ile ilgili sosyal hizmet şirketi tarafından … A.Ş. ve … şirketine verilen hizmete dair oluşturulan iş yeri dosyası hakkında uygulanamayacağı, bu iş kapsamında çalıştırılan sigortalılardan dolayı davacı şirketin 5 puanlık prim teşvikinden yararlanması gerektiği anlaşıldığından, kurum işlemi bildirgenin iptaline ve buna bağlı davacı şirketin hak edişinden kesilen 101.322.71 TL’nin 13.07.2017 tarihinden itibaren yasal faizi ile birlikte davacı şirkete ödenmesi gerektiğinin tespitine karar verildiğinin belirtildiği anlaşılmıştır.
Sonuç itibarıyla, 6100 sayılı Kanun’un 355 inci maddesinde yer alan, incelemenin, istinaf dilekçesinde belirtilen sebeplerle sınırlı olarak yapılacağı, ancak, kamu düzenine aykırılık görüldüğü takdirde bunun kendiliğinden gözetileceği yönündeki düzenleme çerçevesinde yapılan incelemede, istinaf kanun yoluna başvuranın dilekçesinde yer verdiği itirazların, sıralanan gerekçeler ışığında yerinde olmadığı, ayrıca, kamu düzenine ilişkin konularda da kararın esasına etkili bir aykırılık bulunmadığı anlaşıldığından, istinaf başvurunun esastan reddine, karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı Kurum vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
Davalı vekili, esasen alt yüklenici yasağı olan kamu ihalesine konu işyerinde çalıştırılan işçiler nedeniyle davacı şirket hakkında yapılan işlemlerin yerinde ve yasaya uygun olduğunu belirterek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, davacı şirket hakkında davalı … Güvenlik Kurumunca yapılan işlemlerin yerinde olup olmadığı ile, davacının ihaleli işi alan dava dışı şirketten, ihale konusu bir kısım işte kendi işçilerini çalıştırmak için tescil ettirdiği iş yeri hakkında 5510 sayılı Kanun’un 81 inci maddesinin (ı) bendindeki teşvikten faydalanmaya hakkının bulunup bulunmadığına ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri aynı zamanda 331 inci maddesi ile birlikte 5510 sayılı Kanun 81 inci maddesi hükümleridir.
3. Değerlendirme
Anayasamızın 141 inci maddesinde, yargılamanın aleniyeti ilkesi benimsenmiştir. Bunun anlamı yargılama açık olarak yapılacak ve yargılamanın sonunda verilen karar da açıkça belirtilecektir. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 298 inci maddesinde hüküm kısmında iki tarafa yükletilen hak ve borçların tereddüde yer vermeyecek şekilde belirtilmesi zorunluluğu belirtilmiştir. Kısa karar, bir davayı sona erdiren temyizi mümkün olan son kararlardandır. Bu kararla mahkeme davadan elini çeker ve davayı sona erdirmiş olur. Asıl olan kısa karardır. Hukuk Muhakemeleri Kanununun 297 nci maddesine uygun olarak tarafların hak ve yükümlülüklerini açıkça gösteren kısa karar ile daha sonra yazılan gerekçeli kararında buna uygun olarak düzenlenmesi gereklidir. Kararın hüküm fıkrası ile gerekçesi birbirine sıkı sıkıya bağlı olup, aralarında çelişki bulunmaması gerekir. Hükümlerin çelişkiden uzak ve infaza elverişli olması kamu düzeniyle ilgili olup, hükmü temyiz etmeyen yönünden de sonuç doğurması gerekeceği de gözetilerek, gerçeğe ve hukuka uygun bir karar verilmesi gerekir.(10.04.1992 gün ve 7/4 sayılı içtihadı birleştirme kararı) Nitekim aynı ilkeler Hukuk Genel Kurulunun 2011/21-23 E. 268 K., 2012/6-97 E. 203 K., 2012/10-149 E. 291 K. sayılı kararlarında da benimsenmiştir.
Eldeki davada, mahkemece davacının yaptığı işin bir yandan 2886 sayılı Devlet İhale Kanunun 04.01.2002 tarihli 4734 sayılı kamu ihale kanunu ve uluslar arası anlaşma hükümlerine istinaden yapılan alım ve yapım işleri ile 4734 sayılı Kanun’da istisna olan alım ve yapım işlerine ilişin iş yerleri ile ilgili olduğu kabul edilmiş iken, 5510 sayılı Kanun’un 81 inci maddesinin (ı) bendi hükümlerinden faydalanabilmesinin mümkün olduğu kabul edilmiş, diğer yandan davacı ile sözleşme yapılan diğer şirketler arasında 5510 sayılı Kanun’un 12 nci maddesinde belirtildiği şekilde asıl iş veren alt iş veren ilişkisinin kurulmadığı kabul edilmiş iken, davacı şirketin yaptığı işin kamu ihale kanunu kapsamında olduğu ve davacının teşvikten faydalandırılmaya hakkının bulunduğunun kabul edilmiş olması karşısında, hükmün gerekçe kısmının karar ile uyumlu olması gerekirken, uyumlu olmadığı ve bu şekilde verilen kararın da Hukuk Muhakemeleri Kanununun 297 nci maddesine uygun olmaksızın infazı mümkün olmayacak şekilde karar verilmesi usul ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,
2. İlk Derece Mahkemesi kararının sair yönleri incelenmeksizin BOZULMASINA,
Dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, bozma kararının bir örneğinin kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
10.01.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.
…