YARGITAY KARARI
DAİRE : 10. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2021/3877
KARAR NO : 2021/12444
KARAR TARİHİ : 19.10.2021

Mahkemesi : … Bölge Adliye Mahkemesi 9. Hukuk Dairesi
No : 2020/2585-2021/63
İlk Derece
Mahkemesi : … 24. İş Mahkemesi

Dava, iş kazasından kaynaklanan maddi ve manevi tazminat istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesince, hükümde belirtilen gerekçelerle asıl ve birinci ek davanın kabulüne, ikinci ek davanın reddine dair verilen karara karşı davacı ile davalı …Yapı İnşaat Tur. Nak. Gıda San. A.Ş. ve davalı … Özel Eğitim A.Ş. vekili tarafından istinaf yoluna başvurulması üzerine, … Bölge Adliye Mahkemesi 9. Hukuk Dairesince taraf vekillerinin istinaf başvurularının ayrı ayrı kısmen esastan kabulü ile ilk derece mahkemesi kararının kaldırılmasına, asıl ve birinci ek davanın kabulüne, ikinci ek davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
… Bölge Adliye Mahkemesi 9. Hukuk Dairesince verilen kararın, davalı …Yapı İnşaat Tur. Nak. Gıda San. A.Ş. vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hakimi … tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
I-İSTEM
Davacı vekili asıl dava, 1. ve 2. birleşen dava ile ıslah dilekçesinde özetle, kazalı sigortalının geçirdiği iş kazası sonucu sürekli iş göremezliğe uğradığı iddiasıyla toplamda 309.643,31-TL maddi, 50.000,00-TL manevi tazminatın kaza tarihinden işleyecek faiziyle birlikte davalılardan tahsiline karar verilmesini talep ve dava etmiştir.
II-CEVAP
Davalılar vekilleri cevap dilekçelerinde özetle; davanın reddine karar verilmesini talep etmişlerdir.
III-MAHKEME KARARI
A-İLK DERECE MAHKEME KARARI
Kazalı sigortalının 03/05/2014 tarihinde geçirdiği iş kazası sonucunda % 34,2 oranında sürekli iş göremezliğe uğradığı, hükme esas alınan kusur raporunda kazanın meydana gelişinde, davacı kazalının %15, davalı … şirketinin %75 ve davalı …şirketinin %10 oranında kusurlu olduğunun bildirildiği, hesap bilirkişisi tarafından düzenlenen bilirkişi raporunda, sürekli iş göremezlik oranı, tarafların kusur oranı, kurum tarafından yapılan ödemeler ve dosya kapsamı nazara alınarak davacı kazalının 202.614,96-TL maddi zararının olduğunun tespit edildiği ve 50.000,00-TL manevi tazminat takdir edildiği gerekçesiyle davanın kabulüne karar verilmiştir.
B-BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ KARARI
Hukuk Muhakemeleri Kanunu 353/1-b-2. maddesi gereğince;
I-Taraf vekillerinin istinaf başvurularının ayrı ayrı kısmen esastan kabulü ile ilk derece mahkemesi kararının kaldırılmasına,
II-A-İcra takibi başlatılmış ise icra takibinde ödenen miktarlar gözetilmek ve tahsilde tekerrür olmaması kaydıyla,
B-Asıl Dava İle Asıl Davayla Birleşen Mersin 2. İş Mahkemesinin 2016/416 Esas Sayılı Davası (1. Ek Dava) Hakkında:
1-Maddi tazminat talebinin kabulüyle, 202.614,96 TL maddi tazminatın kaza tarihi olan 03/05/2014 tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte asıl davanın ve 1. Ek davanın davalılarından müştereken ve müteselsilen alınarak davacıya verilmesine,
2-Manevi tazminat talebinin kabulüyle, 50.000,00 TL manevi tazminatın kaza tarihi olan 03/05/2014 tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte asıl davanın ve 1. Ek davanın davalılarından müştereken ve müteselsilen alınarak davacıya verilmesine,
C-Asıl Dava İle Birleşen … 40. İş Mahkemesinin 2019/276 Esas Sayılı Davası (2. Ek Dava) Hakkında:
1-Maddi tazminat talebinin kısmen kabulüyle, 91.626,73 TL maddi tazminatın kaza tarihi olan 03/05/2014 tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte davalılardan müştereken ve müteselsilen alınarak davacıya verilmesine, fazlaya dair talebin reddine, karar verilmiştir.
IV-TEMYİZ KANUN YOLUNA BAŞVURU VE NEDENLERİ:
Davalı …Yapı İnşaat Tur. Nak. Gıda San. A.Ş. vekili temyiz dilekçesinde özetle; davalı şirkete husumet yöneltilemeyeceğini, hesap raporlarının hatalı olduğunu, ikinci ek davadaki talebin zamanaşımına uğradığını, kusur raporlarının hatalı olduğunu, davalı şirketin kazanın meydana gelmesinde bir kusurunun bulunmadığını, manevi tazminatın belirsiz alacağa konu yapılamayacağını, ıslahla manevi tazminat talep edilemeyeceğini, davacının ücret miktarının hatalı belirlendiğini beyanla kararın bozulmasını talep etmiştir.
V- İLGİLİ HUKUK KURALLARI VE İNCELEME:
1- Davalı …Yapı İnşaat Tur. Nak. Gıda San. A.Ş. vekilinin manevi tazminata yönelik temyiz itirazlarının incelenmesi:
Mülga 5521 sayılı İş Mahkemeleri Kanunu’nun 20.07.2016 tarihinden itibaren uygulanan 8. maddesinin 3. fıkrasına göre, “Bölge Adliye Mahkemesinin para ile değerlendirilemeyen dava ve işler hakkındaki kararları ile miktar veya değeri beşbin lirayı geçen davalar hakkındaki nihaî kararlara karşı tebliğ tarihinden başlayarak sekiz gün içinde temyiz yoluna başvurulabilir.” Bu fıkradaki “beşbin” ibaresi 6763 sayılı Kanunun 5. maddesi ile “kırk bin Türk Lirası” şeklinde değiştirilmiştir.
Mülga 5521 sayılı Kanunun, 6763 sayılı Kanun 5. maddesi ile değişik beşinci fıkrasına göre parasal sınırların, her takvim yılı başından geçerli olmak üzere Maliye Bakanlığınca her yıl tespit ve ilan edilen yeniden değerleme oranında artırılması suretiyle uygulanacağı öngörülmüştür.
25.10.2017 tarihinde yürürlüğe giren 7036 sayılı İş Mahkemeleri Kanununun 8. maddesinde “temyiz edilemeyen kararlar” sayılmış ancak miktar itibariyle kesinliğe bu maddede yer verilmemiş, 7/3. maddede, 6100 sayılı HMK’nın kanun yollarına ilişkin hükümlerinin, iş mahkemelerince verilen kararlar hakkında da uygulanacağı belirtilmiştir.
6100 sayılı HMK’nın 362/1-a maddesi uyarınca, Bölge adliye mahkemelerinin miktar veya değeri kırk bin Türk Lirasını (bu tutar dâhil) geçmeyen davalara ilişkin kararların temyiz yoluna başvurulamayacağı hükme bağlanmıştır. HMK Ek madde 1 hükmüne göre de, 362. maddedeki parasal sınırların, her takvim yılı başından geçerli olmak üzere, Maliye Bakanlığınca her yıl tespit ve ilan edilen yeniden değerleme oranında artırılması suretiyle uygulanacağı belirtilmiştir.
HMK 362/2. maddesine göre “Birinci fıkranın (a) bendindeki kararlarda alacağın bir kısmının dava edilmiş olması durumunda, kırk bin Türk Liralık kesinlik sınırı alacağın tamamına göre belirlenir. Alacağın tamamının dava edilmiş olması hâlinde, kararda asıl talebinin kabul edilmeyen bölümü kırk bin Türk Lirasını geçmeyen tarafın temyiz hakkı yoktur. Ancak, karşı taraf temyiz yoluna başvurduğu takdirde, diğer taraf da düzenleyeceği cevap dilekçesiyle kararı temyiz edebilir”
HMK 366. maddenin yollaması ile temyiz yolunda da uygulanan 346. madde uyarınca, temyiz dilekçesi kesin olan bir karara ilişkin olursa, kararı veren mahkeme temyiz dilekçesinin reddine karar verir. Ancak temyiz edilen karar kesin olduğu halde bu konuda inceleme yapılıp karar verilmeksizin dosya Yargıtay’a gönderilmiş ise, 01.06.1990 tarih, 1989/3 E. – 1990/4 K. sayılı içtihadı birleştirme kararı gereğince dosyanın mahalline çevrilmesine gerek olmaksızın Yargıtay tarafından temyiz talebinin reddine karar verebilecektir
Yukarıda belirtildiği şekilde, iş mahkemelerinin kararlarının istinaf incelemesi sonucu Bölge adliye mahkemelerince verilen kararlarda karar tarihine göre kesinlik sınırı: 20.07.2016 – 01.12.2016 tarihleri arasında 5.000,00 TL; 02.12.2016 tarihi sonrası için 40.000,00 TL; 01.01.2017 sonrası için 41.530,00 TL ve 01.01.2018 tarihi sonrası için 47.530,00 TL, 01.01.2019 tarihi sonrası için 58.800,00 TL, 01.01.2020 tarihi sonrası için ise 72.070,00 TL‘dir
Somut olay incelendiğinde, davalı …Yapı İnşaat Tur. Nak. Gıda San. A.Ş. ‘nin manevi tazminat istemleri hakkındaki hükümlerin miktar yönünden yukarıda değinilen temyiz (kesinlik) sınırının altında bulunduğu anlaşılmakla, davalı …Yapı İnşaat Tur. Nak. Gıda San. A.Ş. ‘nin anılan hükümlere yönelik temyiz itirazlarının kesinlik nedeniyle reddine karar vermek gerekmiştir.
2- Davalı …Yapı İnşaat Tur. Nak. Gıda San. A.Ş. vekilinin maddi tazminata yönelik temyiz itirazlarının incelenmesi:
Dosyadaki yazılara, toplanan delillere, hükmün dayandığı gerektirici nedenlerle temyiz kapsam ve nedenlerine göre; davalı …Yapı İnşaat Tur. Nak. Gıda San. A.Ş. vekilinin aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan sair temyiz itirazlarının reddine karar verilmiştir.
Dava, sigortalının 03/05/2014 tarihinde meydana gelen iş kazası sonucu sürekli iş göremezliği nedeniyle maddi ve manevi zararların giderilmesi istemine ilişkindir.
İlk Derece Mahkemesince; asıl ve birleşen davanın kabulü ile 202.614,96-TL maddi, 50.000,00-TL manevi tazminatın kaza tarihi olan 03/05/2014 tarihinden itibaren yasal faizi ile birlikte esas ve birleşen dosyanın davalılarından müştereken ve müteselsilen alınıp davacıya verilmesine, birleşen ikinci davanın reddine karar verildiği, bu kararın taraflar vekillerince istinaf yoluna götürüldüğü, … Bölge Adliye Mahkemesi 9. Hukuk Dairesince tarafların istinaf başvurusunun ayrı ayrı kısmen esastan kabulü ile ilk derece mahkemesi kararının 6100 sayılı HMK’nın 353/1-b-2 maddesi gereğince kaldırılmasına, icra takibi başlatılmış ise icra takibinde ödenen miktarlar gözetilmek ve tahsilde tekerrür olmaması kaydıyla, asıl dava ile asıl davayla birleşen Mersin 2. İş Mahkemesinin 2016/416 esas sayılı davası (1. ek dava) hakkında: 202.614,96-TL maddi tazminatın, 50.000,00-TL manevi tazminatın kaza tarihi olan 03/05/2014 tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte asıl davanın ve 1. Ek davanın davalılarından müştereken ve müteselsilen alınarak davacıya verilmesine, asıl dava ile birleşen … 40. İş mahkemesinin 2019/276 esas sayılı davası (2. Ek dava) hakkında:Maddi tazminat talebinin kısmen kabulüyle, 91.626,73-TL maddi tazminatın kaza tarihi olan 03/05/2014 tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte davalılardan müştereken ve müteselsilen alınarak davacıya verilmesine, fazlaya dair talebin reddine, karar verilmiştir.
Dosya kapsamındaki bilgi ve belgelerden, davalı …Ş ‘nde kalıpçı olarak çalışan davacı sigortalının, davalı …Yapı İnşaat Tur. Nak. Gıda San. A.Ş.’ nin üstlendiği … …75 Yataklı Devlet Hastanesi İnşaatı işinde kalıp üzerinde hareket ettiği esnada havalandırma boşluğundan aşağıya düşerek yaralanması neticesinde iş kazası geçirdiği, SGK tarafından olayın iş kazası olarak kabul edildiği, maluliyet oranının %34,2 olarak tespit edildiği, hükme esas alınan kusur raporunda kazanın meydana gelişinde, davacı kazalının %15, davalı … şirketinin %75 ve davalı …şirketinin %10 oranında kusurlu olduğunun bildirildiği, hesap bilirkişiden alınan 20/10/2017 tarihli rapor doğrultusunda kurum tarafından yapılan ödemeler düşüldükten sonra davacının maddi tazminat alacağının 202.614,96-TL olarak tespit edildiği, davacı vekilinin bu rapora göre maddi tazminat alacağını 202.614,96-TL olarak ıslah ettiği, ilk derece mahkemesince, 23/11/2017 tarihli ilk kararda, asıl ve birleşen birinci davanın kabulü ile 202.614,96-TL maddi tazminata hükmedildiği, davacı vekilinin anılan ilk derece mahkemesi kararını istinaf etmediği, bu kararın sadece davalılar vekillerince istinaf edildiği anlaşılmıştır.
Usuli kazanılmış hak kavramı, davaların uzamasını önlemek, hukuki alanda istikrar sağlamak ve kararlara karşı genel güvenin sarsılmasını önlemek amacıyla Yargıtay uygulamaları ile geliştirilmiş, öğretide kabul görmüş ve usul hukukunun vazgeçilmez ana ilkelerinden biri haline gelmiştir. Anlam itibariyle, bir davada mahkemenin ya da tarafların yapmış olduğu bir usul işlemi ile taraflardan biri lehine doğmuş ve kendisine uyulması zorunlu olan hakkı ifade etmektedir.
Usuli kazanılmış hakkın hukuki sonuç doğurabilmesi için; bir davada ya taraflar ya mahkeme ya da Yargıtay tarafından açık biçimde yapılmış olan ve istisnalar arasında sayılmayan bir usul işlemi ile taraflardan biri lehine doğmuş ve kendisine uyulması zorunlu olan bir hakkın varlığından söz edilebilmesi gerekir.
(HGK.nun 12.07.2006 T., 2006/4-519 E, 2006/527 K, 03.12.2008 T., 2008/10-730 E., 2008/732 K.) Usuli kazanılmış hak ilkesi kamu düzeniyle ilgilidir. (09.05.1960 T., 21/9; 04.02.1959 gün 13/5 sayılı İçtihadı Birleştirme kararı).
Somut olayda; ilk derece mahkemesince itibar edilen 20/10/2017 tarihli hesap raporunda davacının maddi zararının 202.614,96-TL olarak tespit edildiği, davacı vekilinin bu rapora göre maddi tazminat alacağını 202.614,96-TL olarak ıslah ettiği, ilk derece mahkemesince asıl ve birleşen birinci davanın kabulü ile 202.614,96-TL maddi tazminata hükmedildiği, davacı vekilinin anılan ilk derece mahkemesi kararını istinaf etmediği, bu kararın sadece davalılar vekillerince istinaf edildiği göz ardı edilerek, davalılar lehine oluşmuş usuli kazanılmış hak ilkesi ihlal edilerek, ilk kararda hüküm altına alınan maddi tazminat miktarı gözetilmeden, 309.643,31 TL maddi tazminatın hüküm altına alınması hatalı olmuştur.
O halde mahkemece yapılacak iş; temyiz yoluna başvuran davalı …Yapı İnşaat Tur. Nak. Gıda San. A.Ş. lehine oluşan usuli kazanılmış hak gözetilerek davacının 202.614,96-TL maddi tazminat alacağı olduğunu tespit ederek davalı …yi 202.614,96-TL maddi tazminat alacağından sorumlu tutmak, öte yandan davalı …Ş’nin kararı temyiz etmemiş olması nedeniyle bu davalı yönünden davacı lehine oluşan usuli kazanılmış hakka riayet ederek bir karar vermekten ibarettir.
Mahkemece bu maddi ve hukuki olgular nazara alınmaksızın yazılı şekilde karar verilmesi usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O halde, davalı …Yapı İnşaat Tur. Nak. Gıda San. A.Ş. vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve … Bölge Adliye Mahkemesi 9. Hukuk Dairesinin kararı bozulmalıdır.
SONUÇ: Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi Kararının BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde davalı …Yapı İnşaat Tur. Nak. Gıda San. A.Ş.’ne iadesine, dava dosyasının HMK 373/2. gereğince Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, 19/10/2021 gününde oy birliğiyle karar verildi.