YARGITAY KARARI
DAİRE : 10. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2021/1365
KARAR NO : 2022/11758
KARAR TARİHİ : 04.10.2022
Mahkemesi :İş Mahkemesi
No :
Davacı, davalıların murisi olan … …’ın işlettiği sigorta acenteliğinde 06.10.1993-30.09.1994 tarihleri arasında çalıştığını iddia ederek bu sürenin sigortalı çalışma olarak tespitine karar verilmesini istemiştir.
Mahkemece, bozmaya uyularak, ilamında belirtilen gerekçelerle, kabulüne dair, karar verilmiştir.
Hükmün, davalı Kurum ile davalı … … mirasçıları vekilleri tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteklerinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi … tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
Eldeki davada, mahkemece verilen ilk karar, dairemizin Bozma ilamı ile; “…; öncelikle davacının dilekçesine delil olarak eklediği belgede bonservis imzalayan … Ltd. Şti. … ………… (… Kat.2 No 123 Aydın adresi) yazılı ve davacının çalıştığının belirtildiği anlaşılmış olmakla, mahkemece öncelikle bu isimle bir şirketin varlığı ve … acenteliği yapıp yapmadığı ile davalılar murisinin bu şirket veyahut acente ile ilgisi olup olmadığı hususu açıklığa kavuşturulmalı ve davacının işvereninin kim olduğu net olarak belirlendikten sonra HMK’nın 124. maddesi gereğince husumet yönetilerek davaya dahil edilmesi ve sonrasında yapılacak inceleme ve elde edilecek sonuca göre hak düşürücü sürenin dolup dolmadığının irdelenmesi ile bir karar verilmesi…”gereğine işaret edilerek araştırma yapılmak üzere bozulmuştur.
Mahkemenin, Yargıtay Dairesince verilen bozma kararına uyması sonunda, kendisi için o kararda gösterilen şekilde inceleme ve araştırma yaparak, yine, o kararda belirtilen hukuki esaslar gereğince hüküm verme yükümlülüğü doğar. “Usuli kazanılmış hak” olarak tanımlayacağımız bu olgu; mahkemeye, hükmüne uyduğu Yargıtay bozma kararında belirtilen çerçevede işlem yapma ve hüküm kurma zorunluluğu getirdiği gibi, mahkemenin kararını bozmuş olan Yargıtay Hukuk Dairesince; sonradan, ilk bozma kararı ile benimsemiş olduğu esaslara usuli kazanılmış hakka aykırı bir şekilde, ikinci bir bozma kararı verilememektedir (09.05.1960 gün ve 21/9 sayılı Yargıtay İçtihadı Birleştirme Kararı, Hukuk Genel Kurulu’nun 12.07.2006 gün, 2006/9-508 E., 2006/521 sayılı kararı).
Mahkemenin, Yargıtay’ın bozma kararına uyması ile bozma kararı lehine olan taraf yararına bir usuli kazanılmış hak doğabileceği gibi, bazı konuların bozma kararı kapsamı dışında kalması yolu ile de usuli kazanılmış hak gerçekleşebilir. (Prof. Dr. …………Yayınları No. 351 …, 1974, sayfa 395 vd.)
Yargıtay tarafından bozulan bir hükmün bozma kararının kapsamı dışında kalmış olan kısımları kesinleşir. Bozma kararına uymuş olan mahkeme kesinleşen bu kısımlar hakkında yeniden inceleme yaparak karar veremez. Bir başka anlatımla, kesinleşmiş bu kısımlar, lehine olan taraf yararına usuli kazanılmış hak oluşturur. (04.02.1959 gün ve 13/5 sayılı YİBK).
Eldeki davada ise, bozmaya uyulmuş ise de, bozma gereklerinin yerine getirilmediği anlaşılmakta olup, bozma sonrasında davacının çalıştığı kabul edilen … Ltd. Şti hakkında araştırma yapılarak bu işyerinde sigortacılık faaliyeti olup olmadığı hususunun belirlenmesi ile tam ünvanına göre şirketin ihyası ve sonrasında taraf teşkilinin sağlanarak bu şirketin işverenlik sıfatının varlığının ve davalılar murisi ile ilişkisinin irdelenmesi, sonrasında ise uyulan bozma ilamında da belirtildiği üzere, hak düşürücü süreyi kesecek nitelikteki belgelerin varlığının araştırılması ile davacı hakkında isteminin kabul edilip edilemeyeceği değerlendirildikten sonra, infaza uygun şekilde bir karar tesisi gerekirken yazılı şekilde davalı … … mirasçılarının davaya dâhili ile yargılama yapılarak karar tesisi usul ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.
Kabule göre de, mahkemece davacının … Ltd. Şti. unvanı ile … Kat: 2 No: 128 Aydın adresinde faaliyet gösteren … Acenteliğinde çalıştığı tespit edilmesine rağmen davalılar murisi hakkında kabul kararının verilmesi de çelişki oluşturmakta olup, usul ve yasaya aykırıdır.
O halde, davalı Kurum ile davalı … … mirasçıları vekillerinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
S O N U Ç: Temyiz edilen hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istem halinde temyiz eden ilgililere iadesine, 04.10.2022 gününde oybirliğiyle karar verildi.