YARGITAY KARARI
DAİRE : 10. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2021/12782
KARAR NO : 2023/4646
KARAR TARİHİ : 02.05.2023

MAHKEMESİ : … Bölge Adliye Mahkemesi 29. Hukuk Dairesi
SAYISI : 2018/2426 E., 2021/2343 K.
HÜKÜM/KARAR : Esastan red
İLK DERECE MAHKEMESİ : Çerkezköy İş Mahkemesi
SAYISI : 2015/232 E., 2018/180 K.

Taraflar arasındaki iş kazasından kaynaklı maddi ve manevi tazminat davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.

Kararın davalılar vekilleri tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.

Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalı …Ş. vekili ve davalı Zentiva Sağlık Ürünleri San. ve Tic. A.Ş. vekili tarafından temyiz edilmekle; süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi … tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:

I. DAVA
1.Davacı vekili asıl dava ve birleşen dava dilekçesi ile; kazalı sigortalının 17.10.2007 günü meydana gelen iş kazasında sürekli iş göremezliğe uğradığını iddia ederek 2.000,00 TL maddi, 50.000,00 TL manevi tazminatın davalılardan tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.

2.Davacı vekili yargılama sırasında 13.10.2017 tarihli dilekçe ile maddi tazminat talebini toplam 96.172,90 TL’ye çıkarmıştır.

II. CEVAP
1.Davalı Zentiva Sağlık Ürünleri San. ve Tic. A.Ş. vekili cevap dilekçesinde özetle; zamanaşımı ve ödeme itirazlarının olduğunu, davacının ücretinin ücret bordrosunda gösterilen ücret olduğu ve ücret bordrolarının imzalı olduğunu, iş kazasının davacının dikkatsizliği ve kusuru neticesi meydana geldiğini, kazada müvekkilinin kusurunun bulunmadığını, müvekkilinin davacının tedavi giderlerini karşıladığını, talep edilen tazminat miktarının fahiş olduğunu beyanla davanın reddini talep etmiştir.

2.Davalı …Ş. cevap dilekçesinde özetle, davacının işverenin kaza tarihinde Zentiva Kimyasal Ürünler San. ve Tic. AŞ. olduğunu, davalı Zentiva Şirketi ile davalı müvekkili şirket arasında asıl alt işveren ilişkisinin hiç bir zaman mevcut olmadığını beyanla davanın husumet nedeniyle reddine karar verilmesini talep etmiştir.

3.Davalı … vekili birleşen davada cevap dilekçesinde özetle; davanın husumet nedeniyle reddine karar verilmesini, davanın asıl dosyası ile birleştirilmesini talep etmiştir.

III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararında özetle;
Davanın kısmen kabul, kısmen reddi ile;avanın kısmen kabul, kısmen reddi ile;
1-Davacının maddi tazminat talebinin kabulü ile, 96.172,90 TL maddi tazminatın tahsilde tekerrüre ve mükerrer ödemeye mahal olmamak üzere (davalı … Şirketinin poliçedeki limiti ile sorumlu olmak ve dava tarihi olan 23.10.2015 tarihinden itibaren faiz işletilmek koşuluyla) kaza tarihi olan 17.10.2007 tarihinden itibaren işleyen yasal faizi birlikte davalılardan müşterek ve müteselsilen tahsili davacıya ödenmesine,

2-Davacının manevi tazminat talebinin kısmen kabulü ile, 15.000,00TL’nin tahsilde tekerrüre ve mükerrer ödemeye mahal olmamak üzere (davalı … Şirketinin poliçedeki limiti ile sorumlu olmak ve dava tarihi olan 23.10.2015 tarihinden itibaren faiz işletilmek koşuluyla) kaza tarihi olan 17.10.2007 tarihinden itibaren işleyen yasal faizi ile birlikte davalılardan müşterek ve müteselsilen tahsili ile davacıya ödenmesine, fazlaya dair istemin reddine, karar verilmiştir.

IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalılar vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuştur.

B. İstinaf Sebepleri
1.Davalı …Ş. vekili istinaf dilekçesinde özetle; müvekkili şirketin diğer davalı şirketle müştereken ve müteselsilen sorumlu tutulmasının hukuka aykırı olduğunu, davacının müvekkilinin çalışanı olmadığını, diğer davalı ile aralarında asıl – alt işveren ilişkisinin bulunmadığını, davacının talep ettiği alacakların zamanaşımına uğradığını, müvekkili şirketin iş güvenliğiyle ilgili tüm tedbirleri aldığını ve çalışanlara eğitimlerin verildiğini, müvekkilinin davacının tedavi giderlerini karşıladığını, davanın reddinin gerektiğini belirterek ilk derece mahkemesi kararının kaldırılmasına karar verilmesini istemiştir.

2.Davalı Zentiva Sağlık Ürünleri San. Ve Tic. A.Ş. vekili istinaf dilekçesinde özetle; kusur raporları arasında çelişki bulunduğunu, çelişkilerin giderilmeden hüküm kurulmasının hukuka aykırı olduğunu, kazanın davacının kendi dikkatsizliğinden kaynaklandığını, davacının tam kusurlu olduğunu dolayısıyla müvekkilinin olay ile illiyet bağının kesildiğini, müvekkili şirketin iş güvenliğiyle ilgili tüm tedbirleri aldığını ve çalışanlara eğitimlerin verildiğini, kazadan 6 sonra işyerinin devredildiğini, dolayısıyla müvekkilinin sorumluluğunun bulunmadığını, müvekkilinin davacının tedavi giderlerini karşıladığını, davanın reddinin gerektiğini belirterek ilk derece mahkemesi kararının kaldırılmasına karar verilmesini istemiştir.

3.Davalı … vekili istinaf dilekçesinde özetle; davacı lehine tazminatların çok fahiş hesaplandığını, işverene %65 kusur atfedilmesinin usul ve yasaya aykırı olduğunu, tazminat hesaplamasında esas gelirin asgari ücretin 3,516 katı olarak esas alınmasının hayatın olağan akışına aykırı olduğunu belirterek ilk derece mahkemesi kararının kaldırılmasına karar verilmesini istemiştir.

C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, vakıa mahkemesi hakiminin objektif, mantıksal ve hayatın olağan akışına uygun dosyadaki verilerle çelişmeyen tespitlerine ve uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kurallarına, hükme dayanak alınan bilirkişi raporuna göre, ilk derece mahkemesinin, davalılar vekillerinin tüm istinaf sebeplerini karşılar mahiyetteki karar ve gerekçesinin dosya kapsamına, usul ve yasaya uygun olduğu anlaşılmakla, istinaf isteminin tümüyle reddi gerektiği kanaatine varıldığı gerekçesiyle; dosya kapsamı, ilk derece mahkemesi kararının dayandığı deliller, delillerin takdiri, karar gerekçesine göre istinaf başvuru nedenleriyle sınırlı olmak ve kamu düzeni kapsamında yapılan inceleme sonucunda davalılar vekillerinin istinaf başvurularının ayrı ayrı esastan esastan reddine karar verilmiştir.

V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı …Ş. vekili ve davalı Zentiva Sağlık Ürünleri San. ve Tic. A.Ş. vekili tarafından temyiz isteminde bulunulmuştur.

B. Temyiz Sebepleri
1.Davalı …Ş. vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesindeki sebeplerle aynı doğrultuda kararının bozulması gerektiğini belirtmiştir.

2.Davalı Zentiva Sağlık Ürünleri San. ve Tic. A.Ş. vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesindeki sebeplerle aynı doğrultuda kararının bozulması gerektiğini belirtmiştir.

C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, sigortalının sürekli iş göremezliğe uğraması nedeniyle maddi ve manevi tazminat istemine ilişkindir.

2. İlgili Hukuk
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 371 inci maddeleri, 818 sayılı Borçlar Kanun’un 179 uncu maddesi, 4857 sayılı İş Kanunun 6 ıncı ve 77 inci maddeleri.

3. Değerlendirme
1.İnsan yaşamının kutsallığı çevresinde işverenin iş yerinde işçilerin sağlığını ve iş güvenliğini sağlamak için gerekli olanı yapmak ve bu husustaki şartları sağlamak ve araçları noksansız bulundurmakla yükümlü olduğu olay tarihinde yürürlükte bulunan İş Kanunu’nun 77 inci maddesinin açık buyruğudur. İşveren, çalışanlarının işle ilgili sağlık ve güvenliğini sağlamakla yükümlü olup, bu çerçevede işçisinin yasal sınırları aşar süratte araç kullanmasını önlemek için gerekli tedbirleri alması, risklerden kaçınması, kaçınılması mümkün olmayan riskleri analiz etmesi, risk değerlendirmesi yapması ve/veya yaptırması, teknik gelişmelere uyum göstermesi, tehlikeli olanı, tehlikesiz veya daha az tehlikeli olanla değiştirmesi, mesleki riskleri önlemesi, eğitim ve bilgi verilmesi dahil her türlü tedbiri alması, gerekli araç ve gereçleri sağlaması, sağlık ve güvenlik tedbirlerini değişen şartlara uygun hale getirmesi ve mevcut iş yerinin iyileştirilmesi için çalışmalar yapması gerekmektedir.

2. Dosya kapsamındaki kayıt ve belgelerden; kazalı sigortalının Zentiva Kimyasal Ürünler San. ve Tic. A.Ş’de üretim teknisyeni olarak çalıştığı, ilk defa çalışmakta olduğu yaş ilaç kurutucu makinesinde, makine içinde kalan ürünün temizlenmesi talimatı üzerine, makine içerisinde rahat çalışılamadığı için makinenin dışarısına çıkarak kapak kapanmadan makinenin hareketini engelleyen switch tertibatını devre dışı bırakıp, tornavida ile makineye tam tur atmasını sağladığı sırada bıçakların üzerine yapışmış olan malzemeyi görünce bıçakların turunu tamamlamasını beklemeden ani bir hareketle sol elini hareket halindeki makinenin içine sokması sonucu elinin kesilmesi suretiyle yaralandığı, bu olay nedeniyle davacı kazalının sürekli iş göremezliğe uğradığı, SGK Başkanlığı inceleme Raporu’nda; olayın iş kazası olduğunun, davalı işveren Zentiva şirketinin % 50 oranında, davacı sigortalının %50 oranında kusurlu olduğunun belirtildiği, mahkemece aldırılan ve iş güvenliği uzmanı tek kişi tarafından düzenlenen 07.06.2016 tarihli kusur bilirkişi raporunda, olayın meydana gelmesinde davalı işveren Zentiva şirketinin % 50 oranında, davacı sigortalının %50 oranında kusurlu olduğunun belirtildiği, taraf vekillerinin itirazı doğrultusunda alınan 25.02.2017 tarihli bilirkişi heyet raporunda ve 17.05.2017 tarihli ek raporda; davalı işveren Zentiva Sağlık Ürünleri San. ve Tic. A.Ş. nin % 65 oranında, davacı işçinin % 35 oranında kusurlu olduğunun, davalı vekillerine, davacının çalıştığı işyerinin hangi tarihte devredildiğine ilişkin açıklama yaptırılması, gerekirse Kurumdan ve Ticaret Sicilinden kayıtlar getirtilerek işyeri devri olgusunun netleştirilmesi, eğer olaydan sonra bir işyeri devri mevcut ve devir sırasında kazalı işçinin iş sözleşmesi devam etmekte ise, İş Kanunu m.6 gereğince davalı … şirketinin sorumlu tutulması, keza devreden işverenin (devir anından önce doğmuş her türlü işçilik alacağından) birlikte sorumluluğu devirden itibaren 2 yıl hak düşürücü süre ile sınırlandığından, dava tarihinin (alacağın doğduğu) olay tarihinden itibaren açıldığı sürenin dikkate alınarak davalı Zentiva’nın sorumluluğunun buna göre değerlendirilmesi gerektiğinin belirtildiği, mahkemece işbu raporda belirtilen kusur oranlarına itibar edilerek hüküm kurulduğu, ancak raporun oluşa uygun olmadığı, davalılar arasındaki devir sözleşmesinin değerlendirilmediği, dosyada çelişir nitelikle raporlar bulunduğu ancak bu çelişkilerin giderilmediği anlaşılmaktadır.

3. 818 sayılı Borçlar Kanun’un 179 uncu maddesi “Bir mameleki veya bir işletmeyi aktif ve pasifleriyle birlikte devralan kimse, bunu alacaklılara ihbar veya gazetelerde ilan ettiği tarihten itibaren onlara karşı mamelekin veya işletmenin borçlarından mesul olur; şu kadar ki, iki yıl müddetle evvelki borçlu dahi yenisiyle birlikte müteselsilen mesul kalır; bu müddet muaccel borçlar için ihbar veya ilan tarihinden ve daha sonra muaccel olacak borçlar için de muacceliyet tarihinden itibaren işlemeye başlar.” hükmünü içermektedir.

4. Öte yandan, 4857 sayılı İş Kanunun 6 ıncı maddesi ” İşyeri veya işyerinin bir bölümü hukukî bir işleme dayalı olarak başka birine devredildiğinde, devir tarihinde işyerinde veya bir bölümünde mevcut olan iş sözleşmeleri bütün hak ve borçları ile birlikte devralana geçer. Devralan işveren, işçinin hizmet süresinin esas alındığı haklarda, işçinin devreden işveren yanında işe başladığı tarihe göre işlem yapmakla yükümlüdür. Yukarıdaki hükümlere göre devir halinde, devirden önce doğmuş olan ve devir tarihinde ödenmesi gereken borçlardan devreden ve devralan işveren birlikte sorumludurlar. Ancak bu yükümlülüklerden devreden işverenin sorumluluğu devir tarihinden itibaren iki yıl ile sınırlıdır.” hükmünü içermektedir.

5. Yukarıda yapılan açıklamalar ışığında Mahkemece yapılacak iş; hüküm altına alınacak tazminat miktarlarına etkisi bakımından, aynı olaya ilişkin ceza dosyası ile rücu dava dosyasındaki kusur raporlarının irdelenmesi suretiyle – verilen kararların kesinleşip kesinleşmediğinin gözetilerek, delillerin toplanması hususunda sigortalı tarafından açılan tazminat davasının özü itibariyle taraflarca getirilme ilkesine tabi davalardan olup re’sen araştırma ilkesinin olmadığı hususunun da göz önünde bulundurulması ve bu şekilde toplanacak delillerle birlikte, yukarıda bahsedilen kusur raporlarını düzenleyen heyetten farklı, A sınıfı İş güvenliği uzmanlarından oluşturulacak 3 kişilik bilirkişi heyetine; dosyada mevcut raporlar arasındaki çelişkiyi gidertmek, tarafların iş kazasının gerçekleşmesindeki kusur oranlarını – tarafların dosyada mevcut kusur raporlarına itirazları da göz önünde tutulmak suretiyle- her türlü şüpheden uzak şekilde tespit ettirmek, belirlenecek kusur oranını mahkemece hükme esas alınan 08.10.2017 tarihli hesap raporuna uygulamak, bu hesap raporundaki bilinen devre sonu olarak esas alınan tarihi ileri çekmemek ve bu tarihten sonra yürürlüğe giren asgari ücretteki farkları rapora yansıtmamak, davalı …Ş. ile davalı Zentiva Sağlık Ürünleri San. ve Tic. A.Ş. arasındaki devir ilişkisini ve bu kapsamda sorumluluk durumunu 818 sayılı Borçlar Kanununun 179 uncu maddesi çerçevesinde irdelemek, dosya kapsamındaki bilgi ve belgeler ile taraflar lehine oluşan usuli kazanılmış hakları da gözeterek (özellikle davacı tarafın temyiz yoluna başvurmadığının) bir karar vermekten ibarettir.

6. Mahkemece bu maddi ve hukuki olgular gözetilmeksizin, eksik inceleme ve araştırma ile yazılı şekilde karar verilmesi usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.

7. O halde, davalı …Ş. vekili ve davalı Zentiva Sağlık Ürünleri San. ve Tic. A.Ş. vekillerinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve bu aşamada bozma sebebine göre temyiz eden tarafların temyiz itirazlarının sair yönleri incelenmeksizin, … Bölge Adliye Mahkemesi 29. Hukuk Dairesinin istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin kararı kaldırılarak İlk Derece Mahkemesince verilen hüküm bozulmalıdır.

VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
1. Temyiz olunan, İlk Derece Mahkemesi kararına karşı istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin Bölge Adliye Mahkemesi kararının ORTADAN KALDIRILMASINA,

2. İlk Derece Mahkemesi kararının BOZULMASINA,

Peşin alınan temyiz karar harcının istek hâlinde ilgiliye iadesine,

Dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine, bozma kararının bir örneğinin kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,02.05.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.