YARGITAY KARARI
DAİRE : 10. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2021/10310
KARAR NO : 2022/2783
KARAR TARİHİ : 01.03.2022

Mahkemesi : … Bölge Adliye Mahkemesi 28. Hukuk Dairesi
İlk Derece Mahkemesi : Yalova İş Mahkemesi

İş kazasından kaynaklanan maddi ve manevi tazminat davasının yapılan yargılaması sonunda; ilk derece mahkemesince ilâmda yazılı nedenlerle davanın davalılar … ile … Tekstil San. Tic. A.Ş. yönünden davanın reddine, diğer davalılar yönünden davanın kısmen kabulüne dair verilen karara karşı davacılar vekili tarafından istinaf yoluna başvurulması üzerine … Bölge Adliye Mahkemesi 28. Hukuk Dairesince davacılar vekilinin istinaf başvurusunun kısmen kabulüne, İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasına, davalı … yönünden davanın reddine, diğer davalılar yönünden davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
… Bölge Adliye Mahkemesi 28. Hukuk Dairesince verilen kararın, davacılar, davalı … , davalı … Tekstil San. Tic. A.Ş. ile davalı… İnş. San. ve Tic. Ltd. Şti. tarafından süresi içerisinde temyiz edilmesi ve davalı … Tekstil San. Tic. A.Ş. vekili tarafından da duruşma talep edilmesi üzerine, dosya incelenerek, işin duruşmaya tâbi olduğu anlaşılmış ve duruşma için 08.06.2021 Salı günü tayin edilerek taraflara çağrı kağıdı gönderilmiştir. Duruşma günü duruşmalı temyiz eden davalı adına gelen olmadı. Davalı… İnş. San. ve Tic. Ltd. Şti. adına Av. … geldi. Davacılar ve diğer davalılar adlarına gelen olmadı. Gelenlerin yüzlerine karşı duruşmaya başlanarak, hazır bulunan avukatın sözlü açıklamaları dinlendikten sonra duruşmaya son verilerek aynı günde dosyanın mahalline geri çevrilmesine karar verilmiş, eksiklikler giderilip dosyanın tekrar Dairemiz’e gönderilmesindne sonra Tetkik Hâkimi … tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
I-İSTEM
Davacılar eş Bahri için 10.000,00 TL maddi, 125.000,00 TL manevi, çocuk …için 40.000,00 TL maddi, 125.000,00 TL manevi, çocuk … için 40.000,00 TL maddi, 125.000,00 TL manevi, tüm davacılar için 10.000,00 TL de cenaze ve defin giderinin tahsilini talep ve dava etmişlerdir.
II-CEVAP
Davalılar davanın reddine karar verilmesi gerektiğini savunmuşlardır.
III-MAHKEME KARARI:
A-İLK DERECE MAHKEME KARARI
İlk derece mahkemesince davalılar … ve … Tekstil San. ve Tic. A.Ş. yönünden davanın kusurları bulunmadığından bahisle reddine, diğer davalılar yönünden eşin talebiyle bağlı kalarak maddi tazminat isteminin kabulüne, çocuk …lehine 19.084,46 TL maddi, çocuk … lehine 13.165,22 TL maddi, tüm davacılar lehine 65.000,00’er TL manevi tazminat ödenmesine, 1.000,00 TL cenaze giderinin davalılardan tahsili ile davacılara verilmesine karar verilmiştir.
B-BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ KARARI
İlk derece mahkemesince verilen kararın davacılar tarafından istinaf edilmesi üzerine bölge adliye mahkemesince ilk derece mahkemesi kararının kaldırılmasına, davalı … yönünden davanın kusuru bulunmadığından bahisle reddine, diğer davalılar yönünden eşin talebiyle bağlı kalarak maddi tazminat isteminin kabulüne, çocuk …lehine 19.084,46 TL maddi, çocuk … lehine 13.165,22 TL maddi, tüm davacılar lehine 70.000,00’er TL manevi tazminat ödenmesine, 1.000,00 TL cenaze giderinin davalılardan tahsili ile davacılara verilmesine karar verilmiştir.
IV-TEMYİZ KANUN YOLUNA BAŞVURU VE NEDENLERİ:
Davacılar vekili temyiz dilekçesinde özetle, manevi tazminatların az olduğunu,
Davalı … vekili temyiz dilekçesinde özetle kendi lehlerine vekalet ücreti verilmesi gerekirken verilmemesinin hatalı olduğunu,
Davalı… İnş. San. ve Tic. Ltd. Şti. vekili temyiz dilekçesinde özetle kusur raporları arasındaki çelişkiler giderilmeksizin hesap raporu alınmasının hatalı olduğunu, yerel mahkeme tarafından işverenin sorumlu tutulmaması, bölge adliye mahkemesince sorumluluk hakkında itirazların mevcut olmasına rağmen herhangi bir değerlendirmede bulunulmamasının doğru olmadığını, bu sebeplerle davalı alt ve üst işverenin birlikte sorumlu tutulmaması ve bu yönde kusur incelemesinin yapılmamasının verilen kararı hatalı kıldığını, bölge adliye mahkemesince hükmedilen miktar fahiş olmakla beraber kişilerin sebepsiz yere zenginleşmesine ve müvekkilinin onarılamaz bir ekonomik sıkıntı içine düşmesine neden olacağını, zira karşı yanın söz konusu zararlarının … tarafından karayolu yolcu taşımacılığı zorunlu koltuk ferdi kaza sigorta poliçesi kapsamında giderildiğini, ancak bilirkişi raporunda ödenen miktarların dikkate alınmadığını ve mükerrer hesaplamaya neden olduğunu,
Davalı … Tekstil San. ve Tic A.Ş. vekili temyiz dilekçesinde özetle, bölge adliye mahkemesince duruşma yapılmadan karar verilmesinin hatalı olduğunu, aynı dava konusu hakkında farklı kararlar verildiğini, bölge adliye mahkemesi ve Yargıtay kararları arasında çelişki olduğunu, … bazı kararlarda sorumlu tutulurken bazı kararlarda sorumsuz bulunduğunu, çelişkilerin giderilmesi gerektiğini, kendileri ile … Nakliyat firması arasında asıl işveren-alt işveren ilişkisi olmadığını, personel taşıma işinin anahtar teslimi şekilde başka bir firmaya verildiğini, … Nakliyat firması ile yapılan sözleşmenin muvazaalı bir sözleşme de olmadığını, kendilerinin kusursuz sorumluluk nedeniyle tazminattan sorumlu tutulabilmeleri için uygun illiyet bağının bulunmadığını, dava konusu olayın … Nakliyat firmasının şoförü ve yol yapım şirketi olan… İnşaat firmasının kusurundan kaynaklandığını, kendileri yönünden illiyet bağının kesildiğini ileri sürmüştür.
V-İLGİLİ HUKUK KURALLARI VE İNCELEME:
Dosya kapsamından 08/04/2010 tarihinde meydana gelen trafik iş kazası neticesinde davacılar murisinin vefat ettiği, hükme esas bilirkişi kusur raporunda davalı şöför …’in %50 , davalı… İnş. San. Tic. Ltd. Şti.’nin %48, davalı… İnş. San. Tic. Ltd. Şti.’nin dava dışı şantiye şefi …’ın %2, kazada ölen ve yaralananların, davalı …’in, davalı … Tekstil San Tic A.Ş. ile davalı …’nün kazanın meydana gelişinde bir kusurları olmadığı yönünde görüş bildirildiği anlaşılmaktadır.
İş kazalarından kaynaklanan maddi ve manevi tazminat davalarında zararlandırıcı olaya neden oldukları ileri sürülen kişi veya kişilerin kusur oranlarının kesin olarak tespiti hem maddi hem de manevi tazminat miktarını doğrudan etkilemesi bakımından önem taşımaktadır. Zira maddi tazminat davalarında sigortalının veya hak sahiplerinin kazanç kaybının hesaplanmasında davacı veya hak sahibinin kendi kusuru oranında tespit olunan kazanç kaybından indirim yapılacağı gibi yine manevi tazminat davalarında hükmedilecek manevi tazminat miktarının takdirinde tarafların kusur durumu mahkemece öncelikle dikkate alınacaktır.
Diğer taraftan olay tarihinde yürürlükte olan 5510 sayılı Kanun’un 12. maddesi hükmüne göre alt işveren, bir işte veya bir işin bölüm veya eklentisinde işverenden iş alan ve kendi adına sigortalı çalıştıran 3. kişidir. Asıl işveren alt işveren ilişkisinin varlığı için, öncelikle, işin başka bir işverenden alınmış olması, bir başka ifade ile asıl işverinin işverenlik sıfatına sahip olması, asıl işyeri ya da işyerinden sayılan yerlerde kendi adına işçi çalıştırıyor olması gerekir.
İşin belirli bir bölümünde değil de tamamının bir bütün halinde ya da bölümlere ayrılarak başkalarına devredildiği, işten bu yolla tamamen el çekildiği, sigortalı çalıştırılmadığı için işveren sıfatının haiz olunmadığı durumda ise, bunları devralan kişiler alt işveren, devredenler de asıl işveren olarak nitelendirilemeyecektir.
Alt işveren sıfatının kazanılmasında diğer koşullar ise, asıl işverenden istenilen işin, asıl iş, ya da, işyeriyle ilgili işin bir bölümünde veya işyeri eklentilerinde alınmış olması ve bu işte işi alanın kendi işçilerinin çalıştırılması ve bu nedenle de işveren sıfatına sahip olunmasıdır.
Somut olayda, eldeki tazminat davasına konu kazanın … Tekstil San. Tic. A.Ş.‘nin işçilerinin taşınması sırasında meydana geldiği, davalı … Tekstil San. Tic. A.Ş. ile dava dışı … arasında taşıma sözleşmesi imzalandığı, kazaya konu araç sürücüsü davalı …’in dava dışı …çalışanı olup sevk ve idaresindeki aracın ise davalı … adına kayıt ve tescilli bulunduğu, kazanın davalı… İnş. San. Tic. Ltd. Şti. tarafından ihale ile alınan damla adacık çalışması alanında anılan şirket tarafından yapılan bariyerlere aracın arka tekerinin çarpması suretiyle gerçekleştiği gözetilerek davalı … ile davalı… İnş. San. Tic. Ltd. Şti. arasında anılan iş nedeniyle asıl işveren alt işveren ilişkisi bulunmakla beraber eldeki dava yönünden ve kazanın oluş biçimine göre … ve davalı… İnş. San. Tic. Ltd. Şti.’nin üçüncü kişi olup olmadıkları, diğer yandan taşıma sözleşmesi kapsamında … Tekstil San. Tic. A.Ş. ile dava dışı …arasındaki ilişkinin asıl işveren alt işveren ilişkisi olup olmadığı yöntemince irdelenip kusurun oran ve aidiyetleri belirlenmesi gerekirken bölge adliye mahkemesince yazılı şekilde karar verilmesi isabetsiz olmuştur.
Mahkemece yapılacak iş yukarıda yapılan açıklamalar doğrultusunda kusurun oran ve aidiyetinin tespiti doğrultusunda aralarında trafik iş güvenliği uzmanı da bulunan yeni bir heyetten bilirkişi kusur raporu almak, kusurun oran ve aidiyeti, davalıların sıfat ve konumları belirlenirken davalı… İnş. San. Tic. Ltd. Şti.’nin ilk derece mahkemesi kararına karşı istinaf kanun yoluna başvurmadığını, davalı … ve …’in ise istinaf ve temyiz kanun yollarına başvurmadıklarını nazara almak, davacıların yalnızca manevi tazminat miktarlarını temyiz etmeleri karşısında yeniden yapılacak maddi tazminat hesabı ve düzenlenecek rapor kapsamında bu hususu gözeterek hükme esas hesap raporundaki bilinen/iskontosuz, bilinmeyen/iskontolu dönem başlangıç ve bitiş tarihlerinin değiştirilmemesi, diğer bir deyişle bilinen dönemin ileri çekilmemesi gerektiğini dikkate alarak çıkacak sonuca göre bir karar vermekten ibarettir.
O hâlde, temyiz eden tarafların bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve … Bölge Adliye Mahkemesi 28. Hukuk Dairesi’nin ilk derece mahkemesi kararının kaldırılmasına, davalı … yönünden davanın kusuru bulunmadığından bahisle reddine, diğer davalılar yönünden davanın kısmen kabulüne dair kararı bozulmalıdır.
SONUÇ : … Bölge Adliye Mahkemesi 28. Hukuk Dairesi’nin 28/02/2019 Tarih, 2017/1287 Esas, 2019/186 Karar sayılı kararının yukarıda açıklanan nedenlerle HMK’nın 373/2 maddesi gereği BOZULMASINA, sair temyiz itirazlarının incelenmesine şimdilik yer olmadığına, temyiz harcının istek halinde temyiz eden ilgililere iadesine, davalı… İnş. San. ve Tic. Ltd. Şti. avukatı yararına takdir edilen 3.815,00 TL duruşma avukatlık parasının davacılara yükletilmesine, dosyanın kararı veren Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine, 01/03/2022 gününde oybirliğiyle karar verildi.