YARGITAY KARARI
DAİRE : 10. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2018/883
KARAR NO : 2018/8720
KARAR TARİHİ : 31.10.2018

Bölge Adliye
Mahkemesi : … Bölge Adliye Mahkemesi 11. Hukuk Dairesi

Davacı tarafından, Sosyal Güvenlik Kurumu işleminin iptali ile, 3201 sayılı kanunu göre borçlanma talebinin, 4/1-a kapsamında değerlendirilmesi gerektiğinin tespiti amacıyla açılan davanın yargılaması sonucu, … 13. İş Mahkemesince istemin kabulüne dair verilen hükme karşı davalı Kurum vekilince istinaf yoluna başvurulması ve … Bölge Adliye Mahkemesi 11. Hukuk Dairesinin, 12.12.2017 tarih, 2017/1976 E. 2017/2120 sayılı kararı ile, 6100 sayılı yasanın 353/1-b.1 hükmü gereği davalının istinaf başvurusunun reddine dair verilen kararın, temyizen incelenmesinin davalı Kurum vekilince istenilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi … tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kâğıtlar okunduktan sonra, işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
I-İSTEM:
Sosyal Güvenlik Kurumu işleminin iptali ile, 3201 sayılı Kanuna göre borçlanma talebinin, 4/1-a kapsamında değerlendirilmesi gerektiğinin tespitini istemiştir.
II-CEVAP:
Davalı Kurum vekili işlemlerin usul ve yasaya uygun olduğunu savunarak davanın reddini istemiştir.
III-MAHKEME KARARI:
A-İLK DERECE MAHKEME KARARI
İlk Derece Mahkemesince,
“ …davacının 5510 sayılı Kanunun 4/1-a maddesi kapsamında çalıştığı anlaşıldığından, davacının yurtdışı hizmet sürelerini 3201 sayılı Kanuna göre 5510 sayılı Kanunun 4/1-a bendi kapsamında borçlanma talebini reddeden Kurum işleminin iptali gerekli görülmüştür. Davanın kabulü ile, davacının yurtdışı hizmet sürelerini 3201 sayılı Kanuna 5510 sayılı Kanunun 4/1-a bendi kapsamında borçlanma talebinin reddine ilişkin kurum işleminin İPTALİNE ve davacının yurtdışında geçen borçlanmaya esas sürelerini 3201 sayılı Kanuna göre 5510 sayılı Kanunun 4/1-a bendi kapsamında borçlanmaya hakkı olduğunun tesbitine “ şeklinde karar verilmiştir.
B-BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ KARARI
… Bölge Adliye Mahkemesi 11. Hukuk Dairesince,
“…Dosyadaki kayıt ve belgelere göre, davacının 01.07.1972-30.06.1973 tarihleri arasında TC Emekli Sandığına ait 1 yıl hizmetinin bulunması nedeniyle kısmi sözleşme aylığının 5434 sayılı Kanun kapsamında (4/1-c bendi) bağlandığı, davacının yurt dışı borçlanmasını 4/1-(a) bendi kapsamında yapmak üzere Kuruma başvurması üzerine Kurumun kısmi sözleşme aylığının 5434 sayılı Kanun kapsamında bağlanması nedeniyle 3201 sayılı Kanun’un 9’uncu maddesine göre kısmi aylığın yine 5434 sayılı Kanun kapsamında tam aylığa yükseltilmesi gerektiğini savunduğu, davacının 16.12.2015-17.12.2015 tarihleri arasında 4/1-(a) bendi kapsamında sigortalı hizmetinin bulunması nedeniyle 23.12.2015 tarihli borçlanma talebinin bu bent kapsamında değerlendirilmesinin gerektiği, kısmi aylık 5434 sayılı Kanun kapsamında bağlanmış olsa dahi borçlanmanın geçmiş sayılacağı sigortalılık statüsünün 3201 sayılı Kanun’un 5’inci maddesine göre belirlenmesi gerektiği (Yargıtay 10.Hukuk Dairesinin 20.09.2013 gün ve 2013/582 – 16935 E.K. ve Yargıtay 21.Hukuk Dairesinin 04.04.2011 gün ve 2010/378 Esas, 2011/3109 Karar sayılı kararları da bu yöndedir), somut olayda son çalışmanın 4/1-(a) bendi kapsamında geçmesi nedeniyle borçlanmanın bu bent kapsamında yapılması gerektiği halde Kurumun 9’uncu maddeye yanlış anlam vermek suretiyle istemi reddettiği anlaşılmakla, davanın kabulüne dair incelenen mahkeme kararının usul ve esas yönünden hukuka uygun olduğu anlaşıldığından, davalı Kurum vekilinin istinaf isteminin 6100 sayılı HMK’nın 353/1-b.1 bendi uyarınca esastan reddine” şeklinde karar verilmiştir.
IV-TEMYİZ KANUN YOLUNA BAŞVURU VE NEDENLERİ:
Davalı Kurum vekili, davacı hakkında yapılan işlemlerin usul ve kanuna uygun olduğunu, kararın ileri sürülen ve resen dikkate alınacak diğer nedenlerle bozulmasını istemiştir.
V-İLGİLİ HUKUK KURALLARI VE İNCELEME:
02.06.1972-13.06.1973 tarihleri arası bir yıl 4/I-c kapsamında sigortalılığı bulunan davacı 01.07.2009 dan beri 4/I-c kapsamında kısmi yaşlılık aylığı alırken, 23.12.2015 günlü borçlanma talebi ile 13.06.1973 ten itibaren 3240 günü, 16.12.2015-17.12.2015 tarihleri arası dönemde 2 gün 4/I-a kapsamında sigortalılığı nedeniyle 4/I-a madde kapsamında borçlanmak istediği, davalı Kurum tarafından borçlanma talebinin ancak 4/1-c kapsamında değerlendirilebileceğinin bildirilmesi üzerine eldeki davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
Uyuşmazlık tarihi itibarıyla yürürlükte bulunan 17.04.2008 tarihli 5754 sayılı Yasanın 79. maddesiyle değişik 3201 sayılı Yasanın 3. maddesi, “Bu Kanunun 1. maddesinde belirtilenler ile, yurt dışında çalışmakta iken veya yurda kesin dönüş yaptıktan sonra ölenlerin Türk vatandaşı olan hak sahipleri sigortalının Türkiye’de hiçbir sosyal güvenlik kuruluşuna tabi çalışması yoksa, Sosyal Güvenlik Kurumuna, Türkiye’de çalışması varsa, en son tabi olduğu sosyal güvenlik kuruluşuna müracaat etmek suretiyle bu Kanunla getirilen haklardan yararlanırlar. Sosyal güvenlik sözleşmeleri uygulanmak suretiyle kendilerine veya hak sahiplerine kısmi aylık bağlanmış olanların borçlanma işlemleri aylık aldıkları sosyal güvenlik kuruluşunca yapılır” hükmünü içermektedir.
Somut olayda, en son Türkiye’de 4/I-a kapsamında çalışmaları bulunmakla birlikte, davacıya 01.07.2009 tarihinden itibaren 4/I-c maddesi kapsamında kısmi sözleşme aylığı bağlandığından, 3201 sayılı Yasanın 3. maddesinin 2. fıkrası kapsamında borçlanma işleminin aylık aldığı sosyal güvenlik kuruluşu (4/I-c) tarafından yapılması gerekmekte olup, davalı Kurumun 4/1-a kapsamındaki borçlanmayı reddeden eden Kurum işlemi yerindedir.
O hâlde, davalı Kurum vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve … Bölge Adliye Mahkemesi 11. Hukuk Dairesinin istinaf başvurusunun reddine ilişkin kararının kaldırılarak İlk Derece Mahkemesince verilen hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ : … Bölge Adliye Mahkemesi 11. Hukuk Dairesi kararının HMK’nın 373/1 maddesi gereğince kaldırılarak temyiz edilen ilk derece mahkemesi hükmünün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, dosyanın kararı veren İlk Derece Mahkemesine gönderilmesine, 31.10.2018 gününde oybirliğiyle karar verildi.