YARGITAY KARARI
DAİRE : 10. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2018/32
KARAR NO : 2019/579
KARAR TARİHİ : 31.01.2019
Mahkemesi :İş Mahkemesi
Dava, davacının yaşlılık aylığında esas alınan basamağın tespiti istemine ilişkindir.
Mahkemece, bozma ilamına uyularak yapılan yargılama neticesinde ilamında belirtildiği şekilde davanın reddine karar verilmiştir.
Hükmün, davacı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi … tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kâğıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
Mahkemece uyulan bozma ilamında “öncelikle davalı Kurumdan, davacının tahsiste esas alınan tüm sigortalılık sürelerine yönelik hizmet dökümlerini de içerir sigorta sicil dosyaları celp edilerek, yukarıda açıklanan yasal düzenlemeler kapsamında, davacının 1479 sayılı Kanuna tabi sigortalılık tescilinden önce gerçekleşen farklı sosyal güvenlik kuruluşlarına tabi sigortalılık süreleri basamak intibakında değerlendirilerek ve belirtilen yasal düzenlemelerin yürürlükte olduğu dönemlere göre basamakta bekleme süreleri gözetilerek davacının tescil basamağı belirlenmeli, davacının 1479 sayılı Kanuna tabi sigortalılık süreleri boyunca hangi basamaktan prim ödediği Kurumdan sorulmalı, sonucuna göre basamak intibakı sonucu oluşacak prim borcunun varlığı da Kurumdan sorularak tespit edilmeli ve anılan borcun ödenmesi için davacıya süre verilmeli, gerektiğinde basamakların tespiti için alanında uzman bilirkişi yada bilirkişi heyetinden rapor alınarak, varılacak sonuca göre karar verilmesi” gerektiği belirtilmiştir.
Somut olayda, 02.02.1984 tarihli giriş bildirgesi ile 17.11.1983 tarihinden itibaren 1479 sayılı Kanun kapsamında sigortalı olarak tescil edilen davacının 506 sayılı Kanuna tabi sigortalılık sürelerinin intibakı sonrası tescil basamağının 9’a yükseltildiği, sonrasında ise 506 sayılı Kanuna tabi sigortalılık sürelerinin yeniden değerlendirilmesi sonucu tescil tarihi 01.06.1983 tarihine çekilerek ilk tescil basamağının 7 olarak belirlendiği ve davacıya 01.04.1999 tarihinde 10. Basamaktan yaşlılık aylığı bağlandığı, davacının 1999 yılı içerisinde 7, 8 ve 10. Basamaklar için talepte bulunup askerlik borçlanmasın da 10. basamaktan yaptığı, eldeki davada ise ilk tescil basamağının 9 olduğunun tespitini talep ettiği, Mahkemece, bozma ilamına uyularak yapılan yargılama neticesinde kurum işleminin yerinde olduğunu belirtir bilirkişi raporu doğrultusunda isteğin reddine karar verildiği anlaşılmaktadır.
Davanın yasal dayanağı 1479 sayılı Kanunun 50 ve devamı maddeleridir. Tahsis talep tarihi itibariyle yürürlükte bulunan 1479 sayılı Kanunun 51. Maddesine 2229 sayılı Kanunla eklenen 3. fıkranın ilk halinde, “Ancak diğer sosyal güvenlik kanunlarına tabi bir işte çalıştıktan sonra Bağ-Kur kapsamına girenler geldikleri sosyal güvenlik kurumundaki prime esas ücretin veya keseneğe esas derecelerin en yakın olduğu basamağı seçmiş sayılırlar.” hükmüne yer verilmiş iken, 2654 sayılı Kanunun ile yapılan değişiklikle “Ancak, diğer sosyal güvenlik kanunlarına tabi işte çalıştıktan sonra Bağ-Kur kapsamına girenler, İş Kanununa göre tespit edilmiş ve tescil tarihinde geçerli asgari günlük ücretin aylık tutarının karşılığı olan basamaktan daha düşük basamak seçemezler.” hükmü getirilmiş, 20/6/1987 tarihli ve 3396 sayılı Kanunun ile yapılan değişiklik ile de “Ancak, diğer sosyal güvenlik kanunlarına tabi bir işte çalıştıktan sonra Bağ-Kur kapsamına girenler, bu Kanunun 50 nci maddesinde belirtilen aylık gelir basamaklarından, diğer sosyal güvenlik kurumlarında geçirdiği süre intibak ettirilmek suretiyle en yakın basamaktan aşağısını, onikinci basamaktan yukarısını seçemezler.” hükümüne yer verilerek, aynı Kanun ile 1479 sayılı Kanuna eklenen Ek Geçici 22. Maddenin “3165 sayılı Kanunun yürürlük tarihinden önce, diğer sosyal güvenlik kanunlarına tabi olarak çalışanlardan yüksek basamağa intibakı yapılanların; bu kurumlarda ve Bağ – Kur’da geçen süreleri de dikkate alınarak taleplerine istinaden yeniden intibakları yapılır.” düzenlemesine yer verilmiştir.
1479 sayılı Kanunun 50 ve 52. maddelerinin ilk halinde ise, sigortalıların ödeyecekleri primlerin 12 basamaklı gelir tablosuna göre belirleneceği, basamakta bekleme süresinin 2 yıl olduğu, yazılı taleple ve prim ödemeye bağlı basamak yükseltileceği öngörülmüştür.52. maddede, 06.03.1981 tarih ve 2423 sayılı yasa ile yapılan değişiklik ile ilk beş basamakta bekleme süresi bir yıl olarak belirlenip, basamak yükseltilmesi bu basamaklarda prim ödemeye ve talebe bakılmaksızın kendiliğinden Kurumca yapılacağı hüküm altına alınmış, altıncı basamaktan itibaren bulunduğu basamakta iki tam yılını doldurmadıkça ve yazılı talepte bulunmadıkça ve sırası dışında basamak yükseltilemeyeceği, altıncı basamaktan itibaren basamak yükseltmek için altı ay öncesine kadar olan prim ve her türlü borçların ödenmiş olmasının şart olduğu belirtilmiştir. Anılan maddenin 2. Fıkrasında 20.06.1987 tarih ve 3396 s.y. 8 md. İle yapılan değişiklikte ise sigortalının, altı, yedi, sekiz, dokuz, on, onbir ve onikinci basamaklarda en az iki tam yılını doldurmadıkça, yazılı talepte bulunmadıkça ve sırası dışında basamak yükseltemeyeceği, altıncı basamaktan itibaren basamak yükseltmek için altı ay öncesine kadar olan prim ve her türlü borçların ödenmiş olmasının şart olduğu hüküm altına alınmıştır. 25.08.1999 tarihli 4447 sayılı Yasa ile yapılan değişiklikle, ödenecek primler ve bağlanacak aylıkların hesabında 24 basamaklı gelir tablosunun esas alınacağı, ilk 12 basamakta bekleme süresinin 1 yıl olup, talebe bakılmaksızın basamak yükseltileceği, sonraki basamaklarda bekleme süresinin 2 yıl olup yazılı taleple basamak yükseltme işleminin yapılacağı belirtilmiştir.
Bilindiği üzere kanunların geriye yürümesi konusunda mevzuatımızda genel bir düzenleme olmadığı gibi, kural olarak, her kanun, yürürlüğe girdiği tarihten itibaren derhal hukuksal sonuçlarını doğurmaya başlar ve bu tarihten sonra meydana gelen olaylara ve ilişkilere uygulanır. Bu kuralın doğal sonucu da, kanunların yürürlüğe girmelerinden önceki olayları etkilemeyeceği, başka bir anlatımla geriye yürümeyecekleridir.
Mahkemece, öncelikle davalı Kurumdan, tescil başlangıcı 1.6.1983 olup 506 sayılı yasa kapsamında sürelerin intibak işlemlerinin nasıl yapıldığı sorulup, dayanağı belgelerin celp edilerek, yukarıda açıklanan yasal düzenlemeler kapsamında, davacının 1479 sayılı Kanuna tabi sigortalılık tescilinden önce gerçekleşen farklı sosyal güvenlik kuruluşlarına tabi sigortalılık süreleri basamak intibakında değerlendirilerek ve belirtilen yasal düzenlemelerin yürürlükte olduğu dönemlere göre basamakta bekleme süreleri gözetilerek tescil ve aylık tarihinde basamağın kaç olması gerektiğine ilişkin alanında uzman bilirkişi yada bilirkişi heyetinden rapor alınarak, varılacak sonuca göre karar verilmelidir.
Mahkemece, bu maddi ve hukuki olgular gözetilmeksizin yetersiz bilirkişi roporu esas alınarak, eksik araştırma ve inceleme sonucu yazılı şekilde hüküm kurulması, usul ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.
O hâlde, davacı vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul olunmalı ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ : Temyiz edilen hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istem halinde davacıya iadesine, 31.01.2019 gününde oybirliğiyle karar verildi.