YARGITAY KARARI
DAİRE : 10. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2018/2422
KARAR NO : 2018/7668
KARAR TARİHİ : 08.10.2018

Mahkemesi :İş Mahkemesi

Dava, hizmet tespiti istemine ilişkindir.
Mahkemece, uyulan bozma ilamı sonrası davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Hükmün, Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hakimi … tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kâğıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
Davanın yasal dayanağı 506 sayılı Yasanın 79/10. maddesi olup bu tür sigortalı hizmetlerin tespitine ilişkin davaların, kamu düzeniyle ilgili olduğu ve bu nedenle de özel bir duyarlılıkla ve özenle yürütülmesinin zorunlu ve gerekli bulunduğu açıktır. Bu çerçevede, hak kayıplarının ve gerçeğe aykırı sigortalılık süresi edinme durumlarının önlenmesi, temel insan haklarından olan sosyal güvenlik hakkının korunabilmesi için, bu tür davalarda tarafların gösterdiği kanıtlarla yetinilmeyip, gerek görüldüğünde resen araştırma yapılarak kanıt toplanabileceği de göz önünde bulundurulmalıdır.506 sayılı Kanunun 79/10. maddesi hükmüne göre; Kuruma bildirilmeyen hizmetlerin sigortalı hizmet olarak değerlendirilmesine ilişkin davanın, tespiti istenen hizmetin geçtiği yılın sonundan başlayarak 5 yıl içinde açılması gerekir. Çalışmanın tespiti istemiyle hak arama yönünden kanun ile getirilen süre, doğrudan doğruya hakkın özünü etkileyen hak düşürücü niteliktedir ve dolması ile hakkın özü bir daha canlanmamak üzere ortadan kalkmaktadır.
506 sayılı Kanunun kabul edilip yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla beş yıl olarak öngörülen süre, 09.07.1987 tarihinde yürürlüğe giren 3395 sayılı Kanunun 5. maddesiyle on yıla çıkarılmış, daha sonra 07.06.1994 tarihinde yürürlüğe giren 3995 sayılı Kanunun 3. maddesiyle yeniden beş yıl olarak belirlenmiştir. Bu yönde, anılan madde hükmünde yer alan hak düşürücü süre; yönetmelikle tespit edilen belgeleri işveren tarafından verilmeyen veya çalışmaları Kurumca tespit edilemeyen sigortalılar için geçerlidir. Bir başka anlatımla; sigortalıya ilişkin olarak işe giriş bildirgesi, dönem bordrosu gibi yönetmelikte belirtilen belgelerin Kuruma verilmesi yada çalışmaların Kurumca tespit edilmesi halinde; Kurumca öğrenilen ve sonrasında kesintisiz biçimde devam eden çalışmalar bakımından hak düşürücü sürenin geçtiğinden söz edilemez. Ne var ki; sigortalının Kuruma bildiriminin işe giriş tarihinden sonra yapılması, bir başka ifade ile sigortalının hizmet süresinin başlangıçtaki bir bölümünün Kuruma bildirilmeyerek sonrasının bildirilmesi ve Kuruma bildirimin yapıldığı tarihten önceki çalışmaların, bildirgelerin verildiği tarihide kapsar biçimde kesintisiz devam etmiş olması halinde, Kuruma bildirilmeyen çalışma süresi yönünden hak düşürücü sürenin hesaplanmasında; bildirim dışı tutulan sürenin sonu değil, kesintisiz olarak geçen çalışmaların sona erdiği yılın sonu, başlangıç alınmalıdır.
Davacının, davalı … Büyükşehir Belediyesi Diskispor Kulubü Derneğinde 21.08.1997 – 31.05.2007 tarihleri arasında araklıklarla çalıştığını, 21.08.1997 – 31.05.1998, 21.07.1999 – 31.05.2001, 04.07.2001 – 31.05.2002, 31.08.2004 – 31.05.2006, 31.08.2006 – 31.05.2007 tarihleri arasında davalı ile aralarında akdedilen profesyonel futbolcu sözleşmeleri ile çalıştırıldığını, ancak hizmetlerinin kuruma bildirilmediğini belirterek mezkür tarihlerde çalıştığının tespitini istediği davada; Mahkemece, davacı işçinin eski adı … Büyükşehir Belediye DİSKİ Spor, Yeni adı… Sportif Faaliyetler klubü Derneğinde 09/08/2000 – 31/05/2007 tarihleri arasında belirli sezonlarda toplam 1549 gün süreyle futbolcu olarak çalıştığının, 240 Çalışma gününün kuruma bildirilip, 1309 Çalışma gününün kuruma bildirilmediğinin, bu sebeple bildirilmeyen 1309 hizmet gününün …’ya bildirilmesinin gerektiğinin tespitine karar verilmiş ise de, bu sonuca eksik araştırma ve inceleme ile gidilmiştir.
Mahkemece, dosya kapsamındaki kayıt ve belgeler değerlendirilmek suretiyle ve yapılacak araştırma neticesinde davacının, işe giriş bildirgesinin başlangıç tarihi olan 22.08.2000 tarihi ile 31.05.2002 sonrası kesinti ve 07.04.2008 tarihli dava tarihine göre, 09.08.2000 – 22.08.2000 tarihleri arasındaki dönem yönünden hak düşürücü sürenin geçip geçmediği irdelenmeli, sonucuna göre karar verilmelidir.
O hâlde, Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Temyiz edilen hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, 08/10/2018 gününde oybirliğiyle karar verildi.