YARGITAY KARARI
DAİRE : 10. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2018/1494
KARAR NO : 2018/3632
KARAR TARİHİ : 17.04.2018
Bölge Adliye Mahkemesi : … Bölge Adliye Mahkemesi 34. Hukuk Dairesi
Davacı tarafından, çalışamayacak derecede malul sayılamayacağına ilişkin 01.10.2013 günlü rapor ile bu rapora dayanılarak verilen kurum kararının iptali amacıyla açılan davanın yargılaması sonucu … 3. İş Mahkemesinden istemin kısmen kabulüne dair verilen hükme karşı taraf vekillerince istinaf yoluna başvurulması ve … Bölge Adliye Mahkemesi 34. Hukuk Dairesince, istinaf başvurusunun reddine dair verilen kararın temyizen incelenmesi taraf vekillerince istenilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hakimi … tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kâğıtlar okunduktan sonra, işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
I-İSTEM
Davacı, çalışamayacak derecede malul sayılamayacağına ilişkin 01.10.2013 günlü rapor ile bu rapora dayanılarak verilen kurum kararının iptali istemiştir.
II-CEVAP
… vekili, aleyhe hususları kabul etmeyerek, davanın reddini savunmuştur.
III-MAHKEME KARARI
A-İLK DERECE MAHKEME KARARI
İlk derece mahkemesi, 02.09.2015 günlü … Kurumu Raporunu gözeterek davacının 02/09/2015 tarihi itibariyle maluliyetine ve 01/10/2015 tarihi itibarıyla da maluliyet aylığı bağlanması gerektiğinin tespitine karar vermiştir.
B-BAM KARARI
… Bölge Adliye Mahkemesi, usul ve esas açısından mahkeme hükmünü yerinde bularak, istinaf başvurularının reddine karar vermiştir.
IV-TEMYİZ KANUN YOLUNA BAŞVURU VE NEDENLERİ:
Taraf vekilleri, kararın hatalı olduğunu beyanla kararın bozulmasını istemişlerdir.
V-İLGİLİ HUKUK KURALLARI VE İNCELEME:
4/1-a’dan yaşlılık aylığı alırken 21.01.2005 tarihinde vefat eden muris baba üzerinden 17.09.2013 günlü başvuruyla ölüm aylığı bağlanmasını isteyen 1984 doğumlu davacının bu başvurusu, konulan “orta derecede mental retardasyon” hastalığı ile çalışamayacak derecede malul olmadığı gerekçesiyle reddi üzerine eldeki dava açılmıştır.
Öte yandan Yüksek Sağlık Kurulu’ndan alınan 31.01.2014 günlü kararla kurum işlemi yerinde bulunurken; itiraz üzerine 02.09.2015 tarihinde muayene sonucu verilen … Kurumu raporuyla “çalışamayacak derecede malul olduğuna” karar verilmiş, çelişkinin giderilmesi amacıyla 22.12.2016 tarihinde … Kurumu Genel Kurul kararıyla ise “çalışamayacak derecede malul olduğuna ve hastalığın doğumsal olduğuna” karar verilmiştir.
5510 sayılı Yasanın “Ölüm aylığının hak sahiplerine paylaştırılmasını” düzenleyen 34. maddesi “Ölen sigortalının 33’üncü madde hükümlerine göre hesaplanacak aylığının;
a) (Değişik: 17/4/2008-5754/21 md.) Dul eşine % 50’si; aylık bağlanmış çocuğu bulunmayan dul eşine ise bu Kanunun 5 inci maddesinin birinci fıkrasının (a), (b) ve (e) bentleri hariç bu Kanun kapsamında veya yabancı bir ülke mevzuatı kapsamında çalışmaması veya kendi sigortalılığı nedeniyle gelir veya aylık bağlanmamış olması halinde % 75’i,
b) (Değişik: 17/4/2008-5754/21 md.) Bu Kanunun 5 inci maddesinin birinci fıkrasının (a), (b) ve (e) bentleri hariç bu Kanun kapsamında veya yabancı bir ülke mevzuatı kapsamında çalışmayan veya kendi sigortalılığı nedeniyle gelir veya aylık bağlanmamış çocuklardan;
1) 18 yaşını, lise ve dengi öğrenim görmesi halinde 20 yaşını, yüksek öğrenim yapması halinde 25 yaşını doldurmayanların veya,
2) Kurum Sağlık Kurulu kararı ile çalışma gücünü en az % 60 oranında yitirip malûl olduğu anlaşılanların veya,
3) Yaşları ne olursa olsun evli olmayan, evli olmakla beraber sonradan boşanan veya dul kalan kızlarının, her birine % 25’i,
c) (b) bendinde belirtilen çocuklardan sigortalının ölümü ile anasız ve babasız kalan veya sonradan bu duruma düşenlerle, ana ve babaları arasında evlilik bağı bulunmayan veya sigortalının ölümü tarihinde evlilik bağı bulunmakla beraber ana veya babaları sonradan evlenenler ile kendisinden başka aylık alan hak sahibi bulunmayanların her birine % 50’si,
d) (Değişik: 17/4/2008-5754/21 md.) Hak sahibi eş ve çocuklardan artan hisse bulunması halinde her türlü kazanç ve irattan elde etmiş olduğu gelirinin asgari ücretin net tutarından daha az olması ve diğer çocuklarından hak kazanılan gelir ve aylıklar hariç olmak üzere gelir ve/veya aylık bağlanmamış olması şartıyla ana ve babaya toplam % 25’i oranında; ana ve babanın 65 yaşın üstünde olması halinde ise artan hisseye bakılmaksızın yukarıdaki şartlarla toplam % 25’i oranında aylık bağlanır.
Sigortalı tarafından evlât edinilmiş, tanınmış veya soy bağı düzeltilmiş veya babalığı hükme bağlanmış çocukları ile sigortalının ölümünden sonra doğan çocukları, bağlanacak aylıktan yukarıda belirtilen esaslara göre yararlanır.
Hak sahiplerine bağlanacak aylıkların toplamı sigortalıya ait aylığın tutarını geçemez. Bu sınırın aşılmaması için gerekirse hak sahiplerinin aylıklarından orantılı olarak indirimler yapılır.” Hükmünü içermektedir.
Anılan madde hükmünden de anlaşılacağı üzere, 18 yaşını ikmal etmiş davacı bekar erkek çocuğuna, muris baba üzerinden ölüm aylığı bağlanabilmesi için, murisin vefat ve ölüm aylığı başvuru tarihleri itibarıyla çalışamayacak derecede malül olması gerekmektedir.
Malûl sayılmayı gerektirecek hastalık veya arızanın bulunup bulunmadığının tespitinde izlenecek yol ise, 506 sayılı Yasanın 109. (5510 sayılı Yasa 95.) maddesinde hükme bağlanmıştır. Buna göre kurum sağlık tesislerince düzenlenen raporlara dayanılarak verilen kararlara karşı Sosyal Sigorta Yüksek Sağlık Kurulundan rapor alınmalı, söz konusu kurul raporlarının Kurumu bağlayacağı, ancak, diğer ilgilileri bağlamayacağı dikkate alınarak itiraz halinde, … Kurumu İhtisas Dairesinden alınan rapora göre Yüksek Sağlık Kurulu Raporu ile … Kurumu raporu arasında çelişki bulunması halinde ise, … Genel Kurulundan alınacak raporla bu çelişki giderilip varılacak sonuca göre karar verilmelidir.
İnceleme konusu davada; 01.10.2013 günlü sağlık kurulu raporuyla “orta derecede mental retardasyon” tanısı konulan davacının, aylık başvurusu, konulan “orta derecede mental retardasyon” hastalığı ile çalışamayacak derecede malul olmadığı gerekçesiyle reddi üzerine eldeki dava açılmıştır.
Yargılama sırasında 02.09.2015 günlü muayene sonucu alınan 02.09.2015 günlü … Kurumu raporunda ”çalışamayacak derecede malul olduğu” kararlaştırılırken, çelişkinin giderilmesi amacıyla alınan 22.12.2016 tarihinde … Kurumu Genel Kurul kararında ise “hastalığın doğumsal olduğuna” karar verilmesi karşısında, konunun açıklığa kavuşturulması açısından, yukarıdaki ilkeler kapsamında; … Kurumu Genel Kurulundan alınacak raporla “murisin vefat tarihi olan 21.01.2005 ile maluliyet aylığı başvuru (17.09.2013) tarihlerinde çalışamayacak derecede malül olma halinin mevcut olup olmadığı” belirlenerek varılacak sonuca göre (şayet malül ise, talep tarihini takip eden aybaşından aylık bağlanarak) göre karar verilmesi gerekirken, yazılı şekilde karar tesisi usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O hâlde, taraf vekillerinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve … Bölge Adliye Mahkemesi 34.Hukuk Dairesinin istinaf başvurusunun esastan reddine ilişkin kararının kaldırılarak İlk Derece Mahkemesince verilen hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ : … Bölge Adliye Mahkemesi 34. Dairesi kararının HMK’nın 373/1 maddesi gereği kaldırılarak temyiz edilen ilk derece mahkemesi hükmünün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, dosyanın kararı veren İlk derece Mahkemesine gönderilmesine, 17.04.2018 gününde oybirliğiyle karar verildi.