YARGITAY KARARI
DAİRE : 10. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2016/17846
KARAR NO : 2019/8841
KARAR TARİHİ : 20.11.2019
Mahkemesi :İş Mahkemesi
Dava, davacının bakmakla yükümlü olduğunu beyan ve taahhüt ettiği anne-babasının yapılan denetimle gelirlerinin asgari ücret üzerinde olması nedeniyle davalının anne-babası için yersiz olarak yapılan sağlık harcamasının tahsili istemine ilişkindir.
Mahkemece, davanın kabulüne karar verilmiştir.
Hükmün, davalı vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteklerinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi … tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kâğıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
5510 sayılı Kanunun “Tanımlar” başlıklı 3. maddesinin 9. bendinde,”Genel sağlık sigortalısı: Bu Kanunun 60 ıncı maddesinde sayılan kişileri,” şeklinde,
10. bendinde bakmakla yükümlü olduğu kişi: 5’inci maddenin birinci fıkrasının (b) bendi ile 60’ıncı maddenin birinci fıkrasının (c) bendinin (1), (2) ve (7) numaralı alt bentleri ile yedinci ve sekizinci fıkraları ile onikinci fıkrasındaki askeri öğrenci adayları ile Jandarma ve Sahil Güvenlik Akademisi öğrenci adayları dışında kalan genel sağlık sigortalısının, sigortalı sayılmayan veya isteğe bağlı sigortalı olmayan, kendi sigortalılığı nedeniyle gelir veya aylık bağlanmamış olan;
…c) Geçiminin genel sağlık sigortalısı tarafından sağlandığı Kurumca belirlenen kriterlere göre tespit edilen ana ve babasını,”şeklinde tanımlanmıştır.
Genel sağlık sigortalısı sayılanların düzenlendiği 60. maddesinde,
“İkametgahı Türkiye’de olan kişilerden;
a) 4 üncü maddenin birinci fıkrasının;
1) (a) ve (c) bentleri gereğince sigortalı sayılan kişiler,
2) (b) bendi gereğince sigortalı sayılan kişiler,
b) İsteğe bağlı sigortalı olan kişiler,
c) Yukarıdaki (a) ve (b) bentlerine göre sigortalı sayılmayanlardan;
1) Harcamaları, taşınır ve taşınmazları ile bunlardan doğan hakları da dikkate alınarak, Kurumca belirlenecek test yöntemleri ve veriler kullanılarak tespit edilecek aile içindeki geliri kişi başına düşen aylık tutarı asgari ücretin üçte birinden az olan vatandaşlar,
g) Yukarıdaki bentlerin dışında kalan ve başka bir ülkede sağlık sigortasından yararlanma hakkı bulunmayan vatandaşlar, genel sağlık sigortalısı sayılır. 6’ncı maddenin birinci fıkrasının (a), (b), (c), (f), (g), (h), (ı) ve (k) bentlerinde sayılanların öncelikle, genel sağlık sigortalısının bakmakla yükümlü olduğu kişi olup olmadığına bakılır. Genel sağlık sigortalısının bakmakla yükümlü olduğu kişi ise tescili yapılmaz. Aksi takdirde birinci fıkra hükümlerinden durumuna uyan bende göre genel sağlık sigortalısı sayılır. Birinci fıkranın (f) bendi kapsamında gelir alması nedeniyle genel sağlık sigortalısı sayılanlar, aynı zamanda diğer bentler gereği de genel sağlık sigortalısı sayılması halinde (f) bendi dışındaki bentler kapsamında genel sağlık sigortalısı sayılır…..Bu maddenin birinci fıkrasının (c) bendinin (1) numaralı alt bendi ile 80 inci maddede belirtilen aile; aynı hane içerisinde yaşayan eş, evli olmayan çocuk, büyük ana ve büyük babadan oluşur.……..” düzenlemesine yer verilmiştir.
3. maddenin 10/c alt bendinde belirtilen sigortalının bakmakla yükümlü olacağı ana ve babasının hangi kriterlere sahip olması gerektiği yönündeki tanımı,bu kanun çerçevesinde çıkartılan “Genel Sağlık Sgortası Tescil,Prim ve Müstehaklık İşlemleri Yönetmeliği”nin 4. maddesinin ç/3. bendinde “Geçimi genel sağlık sigortalısı tarafından sağlanan, 28/12/2011 tarihli ve 28156 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Genel Sağlık Sigortası Kapsamında Gelir Tespiti, Tescil ve İzleme Sürecine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik uyarınca yapılan gelir testi sonucunda 5510 sayılı Kanunun 60’ıncı maddesinin birinci fıkrasının (c) bendinin (1) numaralı alt bendi ve aynı fıkranın (g) bendi kapsamında olup da aile içinde fert başına düşen gelir miktarı asgari ücrete kadar olduğu tespit edilen ve diğer çocuklarından sağlık yardımı almayan ana ve babasını,… ifade eder”denmek suretiyle belirlenmiştir.
Buna göre, somut olay incelendiğinde Mahkemece, yaptırılan bilirkişi incelemesinde, davalının anne-babasının elde ettiği gelir konusunda yapılan saptamaların farazi olduğu, fiilen elde ettikleri gelirin belirlenmediği anlaşılmakla, buna göre dava konusu döneme ilişkin olmak üzere, davalının babası …’a ait olduğu yönünde tespit yapıldığı belirtilen 357 m2 arsa ile iki adet konutun rayiç bedellerinin tespiti ile yine …’a ait olduğu tespit edilen 71508 dekar kayısı bahçesi ile 67.604,18 m2 sulu tarlasından dava konusu dönemde fiilen elde ettikleri zırai gelirin tespit edilerek sonucuna göre karar verilmesi gerekmektedir.
Mahkemece, bu maddi ve hukuki olgular göz ardı edilerek eksik araştırma ve inceleme sonucu yazılı şekilde hüküm kurulması, usul ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.
O hâlde, davalı vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ : Temyiz edilen hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde davalıya iadesine, 20.11.2019 gününde oybirliğiyle karar verildi.