YARGITAY KARARI
DAİRE : 10. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2016/15023
KARAR NO : 2018/11156
KARAR TARİHİ : 26.12.2018
Mahkemesi :İş Mahkemesi
Dava, hizmet tespiti istemine ilişkindir.
Mahkeme, ilâmında belirtildiği üzere davanın kısmen kabulüne karar vermiştir.
Hükmün, davalılar vekilleri tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi … tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
5510 sayılı … ve … Sigortası Kanununun 86. maddesidir. 506 sayılı Kanunun 6. maddesinde ifade edildiği üzere, “sigortalı olmak hak ve yükümünden kaçınılamaz ve vazgeçilemez.” Anayasal haklar arasında yer alan … güvenliğin yaşama geçirilmesindeki etkisi gözetildiğinde, sigortalı konumunda geçen çalışma sürelerinin saptanmasına ilişkin davalar, kamu düzenine ilişkin olduğundan, özel bir duyarlılık ve özenle yürütülmesi zorunludur.Bu bağlamda, hak kayıplarının ve gerçeğe aykırı sigortalılık süresi edinme durumlarının önlenmesi, temel insan haklarından olan … güvenlik hakkının korunabilmesi için, bu tür davalarda tarafların gösterdiği kanıtlarla yetinilmeyip, gerek görüldüğünde, re’sen araştırma yapılarak kanıt toplanabileceği de göz önünde bulundurulmalıdır.
İnceleme konusu davada; davacı davalı iş yeri nezdinde 20.04.2008-14.07.2014 tarihleri arasında çalıştığının tespitini talep etmiş, mahkeme davanın kısmen kabulüne, Kuruma bildirilen süreler dışlanmak suretiyle talep edilen tarihler arasında çalıştığının tespitine karar vermiş ise de yapılan inceleme ve araştırma hüküm kurmaya yeterli ve elverişli değildir.
Somut olayda; davacı talep tarihlerinde …, Kasabasında bulunan tavuk çiftliğinde tavukların bakımı ile ilgili işlerde çalıştığını iddia etmektedir. Davalı iş yerinden 03.04.2012-22.04.2012 ve 14.07.2014-23.07.2015 tarihleri arasında davacı adına bildirim yapıldığı,davacının 01.02.1992 tarihi doğumlu olup, 20.04.2008 tarihi itibariyle 16 yaşında olduğu görülmektedir. Dosyada dinlenen tanıkların davacının babası ile birlikte çalıştığı, birlikte iki kümese baktıkları, davacı ve ailesinin işverenin kendilerine tahsis ettiği evde ikamet ettikleri, bazı tanıkların da işveren ile aile olarak anlaştıkları ancak ücreti bir kişinin aldığı yönünde beyanda bulundukları anlaşılmaktadır.
1) Dosya kapsamından, toplanan bilgi ve belgelerden davacının çalışma olgusu sabit olup, mahkemece davacının 22.04.2012-14.07.2014 tarihleri arasında davalı iş yerinde çalıştığına yönelik kabul kararı yerindedir. Ancak 20.04.2008-22.04.2012 tarihleri arasındaki süre yönünden mahkeme kararı eksik araştırma ve incelemeye dayalıdır. Öncelikle davalı iş yerindeki çalışma şeklinin nasıl olduğu,iş yeri kapasitesi, bir kümesteki ortalama tavuk sayısı ve bakımı için kaç işçiye ihtiyaç duyulacağı araştırılarak tespit edilmeli, davacı 2008 yılında 16 yaşında olduğundan okula devam edip etmediği hususu araştırılmalı, re’sen araştırma ilkesi gereğince aynı dönemde işyerinde çalışan ve bordroda kayıtlı olan çalışanlar ve komşu işyeri tanıkları tespit edilerek konu ile ilgili bilgi ve görgülerine başvurulmalı, diğer tanık beyanları ile çelişki olması halinde çelişki giderilmeli, böylece bu konuda yeterli ve gerekli tüm soruşturma yapılarak uyuşmazlık konusu hususlar, hiçbir kuşku ve duraksamaya yer bırakmayacak biçimde çözümlenip; deliller hep birlikte değerlendirilip takdir edilerek varılacak sonuç uyarınca bir karar verilmelidir.
2)Somut davada; Davacının doğum tarihi 01.02.1992 tarihi olduğundan çalışmanın başlangıcı olan 20.04.2008 tarihinde 16 yaşında olduğu görülmekle 506 sayılı Yasanın 60/G maddesi gereğince sigortalılık başlangıç tarihinin 18 yaşını doldurduğu tarih olarak kabul edilmesi gerekmekte olup, kabule göre ilgili madde hükmü uygulanmadan karar verilmiş olması yerinde değildir.
Mahkemece, açıklanan maddi ve hukuki esaslar gözetilmeden yanılgılı değerlendirme ile yazılı biçimde karar verilmesi, usul ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.
O hâlde, davalılar vekillerinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Temyiz edilen hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde davalılardan … Gıda ve Mermer San. Tic. Ltd. Şti.’ye iadesine, 26.12.2018 gününde oybirliğiyle karar verildi.