YARGITAY KARARI
DAİRE : 10. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2015/2020
KARAR NO : 2015/6307
KARAR TARİHİ : 02.04.2015

Mahkemesi :Salihli 1. Asliye Hukuk(İş) Mahkemesi
Tarihi :14.11.2014
No :2012/776-2014/788

Dava, hizmet tespiti istemine ilişkindir.
Mahkemece, ilamında belirtilen gerekçelerle davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Hükmün, taraf vekilleri tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteklerinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
1-) Dosyadaki yazılara, toplanan delillere ve hükmün dayandığı gerektirici sebeplere göre, davalılar vekillerinin tüm, davacı vekilinin aşağıdaki bendin kapsamı dışında kalan sair temyiz itirazlarının reddi gerekir.
2-) Davalı N.. F..’ya ait fotoğrafçılık işyerinden çalışmaya ilişkin sigortalılık bildirimi ve prim ödemesi yapılmayan, 01.10.2007-30.09.2008 tarihleri arasında Salihli Mesleki Eğitim Merkezi Müdürlüğü’nde 19 yaş üstü çırak öğrenci olarak eğitim gören ve Eğitim Merkezi’nden çıraklık bildirimleri yapılan davacının istemi 2004 yılı Kasım ayından 2009 yılı Eylül ayına kadar uzun vadeli sigorta kollarına tabi olarak hizmet akdiyle geçen çalışmanın tespitine ilişkin olup, mahkemece yapılan yargılama sonunda davacının davalı N.. F..’ya ait işyerinde 27.09.2005 tarihiyle işi öğrenmek üzere işe başladığı, çıraklık okul devresinin 30.09.2008 tarihiyle sona erdiği dikkate alınarak davacının çıraklık eğitimine başladığı 27.09.2005-21.09.2007 tarihleri arasında geçen çalışmalarından dolayı sigortalı işçi sayılamayacağı, çıraklık okulunu bitirdiği 30.09.2008 tarihini takip eden 01.10.2008 tarihiyle sigortalı işçi olarak çalıştığının ve bu çalışmasının davalı işveren N.. F..’ya ait işyerinde 01.09.2009 tarihine kadar devam ettiği gerekçesiyle 27.09.2005-30.09.2008 tarihleri arasına ilişkin talep reddedilmiştir.
Davanın yasal dayanaklarından olan 506 sayılı Kanunun 3. maddesinin II numaralı bendinin (B) alt bendinde, özel kanunda tarifi ve nitelikleri belirtilen çıraklar hakkında, çıraklık devresi sayılan süre içinde analık, malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları ile bu kanunun 35. maddesi hükümlerinin uygulanmayacağı belirtilmiştir.

3308 sayılı Kanun’un 3. maddesi çırağı; “çıraklık sözleşmesi esaslarına göre bir meslek alanında mesleğin gerektirdiği bilgi, beceri ve iş alışkanlıklarını iş içerisinde geliştirilen kişi” olarak tanımlanmıştır. Kanunun 10’uncu maddesine göre çırak olabilmek için 14 yaşını doldurmuş, 19 yaşından gün almamış olmak gerekir. Ancak, 19 yaşından gün almış olanlardan daha önce çıraklık eğitiminden geçmemiş olanlar, yaşlarına ve eğitim seviyelerine uygun olarak düzenlenecek mesleki eğitim programlarına göre çıraklık eğitimine alınabilir. Kanunun 13’ncü maddesinde ise; “Bu Kanunun uygulandığı yer ve meslek dallarında 818 sayılı Borçlar Kanununun çıraklık sözleşmesine dair hükümleri ile 18 yaşını doldurduktan sonra sözleşmesi devam eden çıraklar hakkında 1475 sayılı İş Kanununun, İşçi Sağlığı ve Güvenliği başlıklı beşinci bölümünde yer alan hükümleri dışındaki hükümler uygulanmaz.” hükmü yer almaktadır.
506 sayılı Kanunun 79/10. maddesine dayalı hizmet süresinin saptanmasına yönelik davalarda sigortalı ile işveren arasındaki hukuki ilişkinin niteliği ve sigortalının çırak olup olmadığı belirlenirken çalışma ilişkisi irdelenmeli, çıraklık sözleşmesinde akdi ilişkinin üstün niteliğinin “çalışma” yerine “sigortalıya bir meslek ve sanatın öğretilmesi” olduğu hususu gözetilmeli, sigortalının işyerinde üretimle ilgili çalışmalara eylemli olarak katılması ve meslek ve sanat eğitiminin ikinci plânda tutulması, bir başka anlatımla sigortalının emeğiyle işyeri ve işverene katkıda bulunması durumlarında çıraklık ilişkisinin söz konusu olamayacağı benimsenmelidir.
Anılan yasal düzenlemeler ve açıklamalar ışığında eldeki dava değerlendirildiğinde, taraflar arasında Çıraklık Sözleşmesinin düzenlenmemiş olması, yargılama aşamasında bilgi ve görgüsüne başvurulan davacı ve komşu işyeri tanıklarının davacının üretime yönelik işçi gibi çalıştığı yönündeki aydınlatıcı ve net anlatımları ve davacının aynı dönemde Mesleki Eğitim Merkezi’nde çıraklık eğitimi görmesinin davalı N.. F.. yanında üretime yönelik çalışmasına engel olmayacağı gerçeği karşısında 27.09.2005-30.09.2008 tarihleri arasında hizmet akdiyle uzun vadeli sigorta kollarına tabi çalışma olgusunun kanıtlandığı belirgindir
Bu maddi ve hukuki olgular göz önünde bulundurulmaksızın, mahkemece yanılgılı değerlendirme sonucu davanın kısmen reddine karar verilmesi, usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O halde, davacı vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
S O N U Ç : Temyiz edilen hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istem halinde davacıya iadesine, 02.04.2015 gününde oybirliğiyle karar verildi.