YARGITAY KARARI
DAİRE : 10. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2015/18764
KARAR NO : 2018/2800
KARAR TARİHİ : 02.04.2018
Mahkemesi : … 8. İş Mahkemesi
Dava, çalıştırılan sigortalılara yapılan yol ve yemek yardımlarının kurumca prime esas kazanç matrahına dahil edildiği gerekçesi ile yersiz ödendiği ileri sürülen primlerin iadesi istemine ilişkindir.
Mahkemece, hükümde belirtilen gerekçelerle davanın kabulüne karar verilmiştir.
Hükmün, davalı Kurum vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi …tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kâğıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
Davanın yasal dayanağı ihtilaf konusu prim kesintilerinin yapıldığı dönem itibariyle 506 sayılı Kanunun 77. ve 5510 sayılı Kanunun 80. maddeleridir.
Davacı tarafından 01.10.2008 öncesinde, nakden ödendiği anlaşılan yol yardımlarının tahakkuk dönemleri itibarıyla yürürlükte bulunan ve davanın da yasal dayanağını oluşturan 506 sayılı Kanunun 77. maddesinin birinci fıkrasında, prim hesabında göz önünde tutulacak kazançlar belirtilirken, ikinci fıkrada “ölüm, doğum ve evlenme yardımları, yolluklar, kıdem, ihbar ve kaza tazminatları, ayni yardımlar ile Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca miktarı yıllar itibarıyla belirlenecek yemek, çocuk ve aile zamlarının, sigorta primlerinin hesabına esas tutulacak kazançların aylık tutarının belirlenmesinde dikkate alınmayacağı, bunların dışında her ne ad altında ödeme yapılırsa yapılsın tüm ödemelerin prime tabi tutulacağı” belirtilmiş olup fıkrada bahsedilen “ayni yardımlardan” amacın, sosyal veya kişisel bir ihtiyacın karşılanması yolunda yapılan yardım olduğu, yardımın ayni veya parasal olarak yapılmasının bir öneminin bulunmadığı hüküm altına alınmıştır. Zira 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanununun 4958 sayılı Kanunla değişik 77”nci maddesinin ikinci fıkrasında, ölüm, doğum ve evlenme yardımları, yolluklar, kıdem, ihbar ve kasa tazminatları, aynî yardımlar ile Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca miktarları yıllar itibariyle belirlenecek yemek, çocuk ve aile zamlarının sigorta primlerinin hesabına esas tutulacak kazançların aylık tutarının tespitinde nazara alınmayacağı, bunların dışında her ne ad altında ödeme yapılırsa yapılsın tüm ödemelerin prime tabi tutulacağı hükme bağlanmıştır.
Konuyla ilgili olarak Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca hazırlanan “Sigorta Primlerinin Hesabına Esas Tutulacak Kazançların Aylık Tutarının Tespitinde Nazara Alınmayacak Olan Yemek Parası ile Çocuk ve Aile Zamlarının Günlük ve Aylık Tutarlarının Tespitine ilişkin Tebliğ” ile, 01.01.2004 tarihinden geçerli olmak üzere sigortalılara yemek parası, çocuk ve aile zamları adı altında yapılan ödemelerin sigorta primlerinden istisna tutulacak miktarları belirlenmiş bulunmaktadır tutulacak miktarları belirlenmiş bulunmaktadır. Bu tebliğe göre sigortalılara;
Yemek parası olarak yapılan ödemelerin, işyerinde veya müştemilatında yemek verilmemesi şartıyla fiilen çalışılan gün sayısı dikkate alınarak 16 yaşından büyükler için her yıl belirlenen günlük asgari ücretin % 6”sının yemek parası verilecek gün sayısı ile çarpılması sonucunda bulunacak miktarının, aylık sigorta primine esas kazançların hesaplanmasında dikkate alınmaması uygun görülmüştür.
01.10.2008 tarihinde yürürlüğe giren 5510 sayılı Kanunun 80. maddesinin 1. fıkrasının (b) bendinin “Ayni yardımlar ve ölüm, doğum ve evlenme yardımları, görev yollukları, seyyar görev tazminatı, kıdem tazminatı, iş sonu tazminatı veya kıdem tazminatı mahiyetindeki toplu ödeme, keşif ücreti, ihbar ve kasa tazminatları ile Kurumca tutarları yıllar itibarıyla belirlenecek yemek, çocuk ve aile zamları, işverenler tarafından sigortalılar için özel sağlık sigortalarına ve bireysel emeklilik sistemine ödenen ve aylık toplamı asgari ücretin % 30’unu geçmeyen özel sağlık sigortası primi ve bireysel emeklilik katkı payları tutarları, prime esas kazanca tabi tutulmaz.” hükmü ile prime esas kazanca dahil edilmeyecek ödemeler belirtildikten sonra (c) bendinde “(b) bendinde belirtilen istisnalar dışında her ne adla yapılırsa yapılsın tüm ödemeler ile ayni yardım yerine geçmek üzere yapılan nakdi ödemeler prime esas kazanca tabi tutulur. …” hükmüne yer verilerek, (b) bendinde belirtilen istisnalar dışında yapılan tüm ödemelerin prime esas kazanca dahil olduğu hüküm altına alınmıştır. Burada şu hususa dikkat edilmelidir ki 5510 sayılı Yasa’nın 80. maddesine göre prime esas kazanca dahil olmayan görev yolluğu olup, yol yardımı prime esas kazanca dahildir.
Hal böyle olunca, yukarıda belirtilen hukuki ve maddi olgular ışığında dava konusu döneme göre araştırma yapılarak, sonucuna göre karar verilmesi gerekirken, hatalı değerlendirme ile yazılı şekilde hüküm kurulması usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O hâlde, davalı Kurum vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ : Temyiz edilen hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, 02.04.2018 gününde oybirliği ile karar verildi.