YARGITAY KARARI
DAİRE : 10. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2015/14823
KARAR NO : 2015/18816
KARAR TARİHİ : 09.11.2015
Mahkemesi : İstanbul 21. İş Mahkemesi
Tarihi : 12.03.2015
No : 2013/604-2015/93
Dava, hizmet tespiti istemine ilişkindir.
Mahkeme, ilâmda belirtildiği şekilde davanın kabulüne karar vermiştir.
Hükmün, davalılar vekilleri tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz taleplerinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi . .. tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kâğıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
Davanın yasal dayanağı 506 sayılı Kanun’un 79. maddesi ile 5510 sayılı Kanun’un 86. maddesidir. Anayasal haklar arasında yer alan sosyal güvenliğin yaşama geçirilmesindeki etkisi gözetildiğinde, sigortalı konumunda geçen çalışma sürelerinin saptanmasına ilişkin davalar, kamu düzenine ilişkin olduğundan, özel bir duyarlılık ve özenle yürütülmesi zorunludur. Bu bağlamda, hak kayıplarının ve gerçeğe aykırı sigortalılık süresi edinme durumlarının önlenmesi, temel insan haklarından olan sosyal güvenlik hakkının korunabilmesi için, bu tür davalarda tarafların gösterdiği kanıtlarla yetinilmeyip, gerek görüldüğünde re’sen araştırma yapılarak kanıt toplanabileceği de göz önünde bulundurulmalıdır.
Yukarıda açıklanan ilkeler ışığında; somut olayda, davacı, 29/09/2001-20/10/2008 tarihleri arasında emlakçılık işyerinde çalıştığını beyan ederek bu çalışmalarının tespitini istemiştir. Dosya içinde bilgi ve belgelerden davacının sunmuş olduğu bir takım gazeteye verilmiş ilanlarda “F.ve Z.den“ ibaresi ile “05…….” telefon numarasının bildirildiği ancak mezkur telefon numarasının davacıya ait olup olmadığının araştırılmadığı gibi gazete ilan tarihlerinin de belli olmadığı anlaşılmıştır. Mahkemece, dinlenen ve davacı çalışmalarını doğrulayan 2 davacı beyanı doğrultusunda davanın kabulüne yönelik hüküm tesis edildiği anlaşılmaktadır.
Mahkemece yapılan araştırma ve inceleme, hüküm kurmaya yeterli ve elverişli değildir.
Mahkemece, yapılacak iş, davacının çalışmasının gerçekliği, işin ve işyerinin kapsam ve niteliğiyle süresinin belirlenebilmesi amacıyla; davacının çalışmalarını bilebilecek durumda olan, çalışmaları kayıtlara geçmiş ve işverene karşı davası bulunmayan dinlenmeyen bordrolu çalışan bulunması halinde re’sen tespit edilerek beyanlarına başvurulmalı, talep edilen döneme ilişkin bordro tanıklarına ulaşılamadığı takdirde sigortalı ile birlikte çalışan kişiler ile aynı çevrede işyeri olan işveren ya da bu işverenlerin çalıştırdığı kişiler re’sen saptanarak bilgi ve görgülerine başvurulmalı; ayrıca, davacının emlakçılık yaptığını bilebilecek başka müşteriler bulunması halinde müşterilerin beyanlarına başvurulmalı, gazete ilanında yer alan “ 0….. “ numaralı telefonun davacıya ait olup olmadığı belirlenmeli ve gazete ilanlarının tarihleri saptanmalı böylece görünmeyen çalışmalarının hangi nedenlerle kayıtlara geçmediği ya da bildirim dışı kaldığı hususu yeterince araştırılmalı; yargılama sürecinde dinlenen tanık anlatımlarının değerlendirilmesinde, iş yerinin kapsamı, kapasitesi ve niteliği nazara alınmalı, böylece bu konuda gerekli tüm soruşturma yapılarak uyuşmazlık konusu husus, hiçbir kuşku ve duraksamaya yer bırakmayacak biçimde çözümlenip; deliller hep birlikte değerlendirilip takdir edilerek varılacak sonuç uyarınca bir karar verilmelidir.
Mahkemenin, yukarıda açıklanan esaslar doğrultusunda araştırma yaparak elde edilecek sonuca göre karar vermesi gerekirken, eksik inceleme ve yanılgılı değerlendirme sonucu yazılı şekilde hüküm kurması, usul ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.
O hâlde, davalılar vekillerinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ : Temyiz edilen hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde davalılardan F. ve Z. Emlak Ltd. Şti.’ne iadesine, 09.11.2015 gününde oybirliğiyle karar verildi.