YARGITAY KARARI
DAİRE : 10. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2014/7377
KARAR NO : 2014/10553
KARAR TARİHİ : 12.05.2014
Mahkemesi : İstanbul Anadolu 4. İş Mahkemesi
Tarihi : 05.02.2013
No : 2011/1009-2013/54
Dava, kurumca tahakkuk ettirilen primler nedeniyle gönderilen ödeme emirlerinin zamanaşımına uğradığı gerekçesi ile iptali istemine ilişkindir.
Mahkemece, ilâmında belirtildiği şekilde, davanın kabulüne karar verilmiştir.
Hükmün, davalı Kurum avukatı tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz istekğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kâğıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
Davacı, Kurumca yapılan asgari işçilik değerlendirmesi sonucunda doğan 757.462,50 TL’lik fark işçilik tutarı üzerinden tahakkuk ettirilen 267.384,26 TL tutarındaki ödeme emrinden dolayı, ödeme emrine konu borcun, zamanaşımına uğraması nedeniyle, iptalini istemiş; mahkemece, talep yerinde görülerek, davaya konu 2011/19207 sayılı ödeme emrinin zamanaşımına uğraması nedeniyle iptaline karar verilmiştir.
Davanın yasal dayanaklarından olan 506 sayılı Kanunun “Primlerin ödenmesi” başlığını taşıyan 80. maddesinde, 08.12.1993 tarihinde yürürlüğe giren 3917 sayılı Kanunun 1. maddesiyle değişiklik yapılarak Kurumun süresi içinde ödenmeyen prim ve diğer alacaklarının tahsilinde 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümlerinin uygulanacağı öngörülmüş, 4958 sayılı Sosyal Sigortalar Kanununun 30.09.2003 günü yürürlüğe giren 38. maddesiyle anılan Madde değiştirilerek tahsilde 6183 sayılı Kanunun 51. maddesi hariç diğer maddelerinin uygulanacağı belirtilmiş, sonra bu maddede 06.07.2004 tarihinde yürürlüğe giren 5198 sayılı Kanunun 11. maddesi ile bir kez daha değişikliğe gidilerek tahsilde 6183 sayılı Kanunun 51 ve 102. maddeleri hariç, diğer maddelerinin uygulanacağı açıklanmış, böylelikle, 3917 sayılı Kanunla yapılan değişiklikten önceki duruma dönülmüştür.
Şu durumda, söz konusu mevzuat kapsamında, zamanaşımı süresi bakımından, 08.12.1993 günü öncesine ve 06.07.2004 sonrasına ilişkin prim ve diğer alacaklar yönünden Kurumun alacak hakkı, Borçlar Kanununun 125. maddesinde öngörülen (10) yıllık zamanaşımı süresine tabi olup, zamanaşımının başlangıç tarihi, anılan Kanunun 128. maddesi gereğince alacağın muaccel olduğu tarihtir ve zamanaşımının kesilmesi ile durmasına ilişkin 132. ve ardından gelen maddelerindeki düzenlemeler de uygulama alanı bulmaktadır. 08.12.1993 – 05.07.2004 dönemine ait prim ve diğer alacaklar yönünden ise, 6183 sayılı Kanunun “Tahsil zamanaşımı” başlığını taşıyan 102. ve ardından gelen maddeleri uygulanmakta, anılan madde hükmüne göre (5) yıl olan zamanaşımı süresinin başlangıcı da, alacağın vadesinin rastladığı takvim yılını izleyen yılbaşı olarak kabul edilmektedir.
Öte yandan 6183 sayılı Kanunun Zamanaşımının kesilmesi başlıklı 103. maddesinde;
“Aşağıdaki hallerde tahsil zamanaşımı kesilir:
1.Ödeme,
2.Haciz tatbiki,
3.Cebren tahsil ve takip muameleleri sonucunda yapılan her çeşit tahsilât,
4.Ödeme emri tebliği
5.Mal bildirimi, mal edinme ve mal artmalarının bildirilmesi,
6.Yukardaki 5 sırada gösterilen muamelelerden her hangi birinin kefile veya yabancı şahıs ve kurumlar mümessillerine tatbiki veya bunlar tarafından yapılması,
7.İhtilaflı amme alacaklarında kaza mercilerince bozma kararı verilmesi,
8.Amme alacağının teminata bağlanması,
9.Kaza mercilerince icranın tehirine karar verilmesi,
10.İki amme idaresi arasında mevcut bir borç için alacaklı amme idaresi tarafından borçlu amme idaresine borcun ödenmesi için yazı ile müracaat edilmesi.
11.Amme alacağının özel kanunlara göre ödenmek üzere müracaatta bulunulması ve/veya ödeme planına bağlanması.
Kesilmenin rasladığı takvim yılını takip eden takvim yılı başından itibaren zamanaşımı yeniden işlemeye başlar. Zamanaşımının bir bozma kararıyla kesilmesi halinde zamanaşımı başlangıcı, yeni vade gününün rasladığı; amme alacağının teminata bağlanması veya icranın kaza mercilerince durdurulması hallerinde zamanaşımı başlangıcı teminatın kalktığı ve durma süresinin sona erdiği tarihin rasladığı; takvim yılını takip eden takvim yılının ilk günüdür.” düzenlemesine yer verilmiştir.
Eldeki davada; davacı vekilinin son celsede alınan beyanı üzerine, Mahkemece Kadıköy 1. İş Mahkemesinin 2011/1093 E. Sayılı dosyasının incelenmesinde kurumun gönderdiği ve 13.07.2005 tarihli ve 106158 sayılı anaparası 267.384,26 TL’lik prim borcu konulu işlemin iptaline ve fark prim borcunun varlığı halinde, 5458 sayılı Yasadan yararlanma hakkının bulunduğunun ve varsa prim
borçlarının bu yasaya göre ödeme hakkına haiz olduğunun tespitine dair dava açıldığı, yargılamanın derdest olduğunun belirtildiği anlaşılmakta olup, mahkemece, davacı tarafından açılan bu dosya, davacı vekilinden sorularak, tespit edilip, dosya arasına bir örneği alınarak, davacının eldeki davaya yönelik olarak çıkartılan prim borcuna dair yapılandırma talebi isteyip istemediği araştırılmalı, her iki davanın konusunun, aynı olup olmadığı belirlendikten sonra, aynı konuda hem yapılandırma hem de zamanaşımı nedeniyle iptal istemli iki dava olup olmadığı tespit edilerek, yapılandırmaya dair karar verilmiş ise, eldeki davanın da konusuz kalacağı hususu dikkate alınarak, yukarıda yapılan açıklamalar çerçevesinde, irdeleme yapılmalı ve sonucuna göre zamanaşımına uğrayıp uğramadığı tespit edilmelidir.
Mahkemece, bu maddi ve hukuki olgular göz önünde tutulmaksızın, eksik araştırma ve hatalı değerlendirme sonucu yazılı şekilde hüküm kurulması, usul ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.
O hâlde, davalı Kurum avukatının bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Temyiz edilen hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, 12.05.2014 gününde oy birliğiyle karar verildi.