YARGITAY KARARI
DAİRE : 10. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2014/4040
KARAR NO : 2015/437
KARAR TARİHİ : 15.01.2015
Mahkemesi :. İş Mahkemesi
Davacı, 01.08.2009-21.10.2011 tarihleri arası yersiz 21.490,71 TL’lik … aylıkların tahsiline ilişkin Kurum işleminin iptalini, 21.10.2011 tarihinden itibaren yaşlılık aylığının yeniden bağlanmasını, ..’ya borçlanma bedeli olarak ödenen 15.758,07 TL’nin … yaşlılık aylığında değerlendirilmesini, bu mümkün olmazsa, anılan borçlanma bedelinin yasal faiziyle birlikte iadesini istemiştir.
Mahkemece, sair davacı istemlerinin reddine, ihya faizi kapsamında ödenen 4.778,11 TL’nin ödeme tarihinden itibaren yasal faiziyle birlikte iadesine hükmederek davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Hükmün, taraf vekilleri tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kâğıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
İnceleme konusu olayda; 16.09.2002 günlü talep ve 13.08.2004 günlü 10.979,95 TL’lik ödemeyle Almanya’da geçen 29.08.1976-31.10.1978, 01.01.1981-31.12.1984, 17.08.1987-30.11.1988 ve 01.07.1999-26.08.2002 tarihleri arası toplam 3.820 günü 3201 sayılı Yasa uyarınca ve ..kapsamında borçlanmıştır. Ancak, sigorta girişinin 3201 sayılı Yasanın 5.madde hükmüne göre belirlenmesi üzerine davacı, borçlanma bedelini 26.02.2005 tarihinde Kurumdan aynen iade almıştır. 20.06.2005 tarihli dilekçe üzerine, 506 sayılı Yasanın Ek 14.madde hükmü kapsamında 10.979,95 TL’si asıl + 4.778,11 TL’si ihya faizi olmak üzere toplam 15.758,07 TL’yi Kurum hesabına yatırarak yurtdışı borçlanma sürelerini ihya eden davacıya, yaptığı başvuru üzerine de, ihya edilen 3.820 günlük borçlanma süresi üzerinden ve 01.08.2009 tarihinden itibaren SSK’dan yaşlılık aylığı bağlanmıştır. Yurtdışında geçen 09.10.1975-15.02.1987 ve 08.05.1992-06.12.2003 tarihleri arası 8.253 günlük ev kadınlığı süresini 08.02.2005 günlü ödemeyle …’a borçlanarak
01.04.2005 tarihinden itibaren …’dan yaşlılılık aylığı bağlandığını 2011 yılında farkeden davalı Kurum, … aylığını iptalle 01.08.2009-21.10.2011 arası için 21.490,71 TL’lik yersiz aylık tahakkuku yapmıştır. Davacının, ihya kapsamında …’ya ödediği borçlanma bedelinin Bağ-Kur aylığında değerlendirilmesini istemesi üzerine de Kurum, … aylığına esas ev kadınlığı borçlanma süresini 09.10.1975-31.12.2002 tarihleri arası 7.397 gün olarak değiştirdi, bakiye 856 günü de iptal edilen …borçlanmasından çalışma süresi olarak …r’a aktarmış, hatta bu aktarım nedeniyle de 25.01.2006-25.12.2011 arası dönem için davacıya 4.558,80 TL’lik bir fark ödemede yapılmıştır.
Yargılama sırasında davalı Kurumca gönderilen 04.09.2013 günlü Kurum yazısıyla, yukarıda bahsedilen 01.08.2009-21.10.2011 arası için tahakkuk ettirilen 21.490,71 TL’lik yersiz aylıktan, borçlanmanın ihyası kapsamında ödenen 10.979,95 TL asıl tutarın mahsup edildiğinin bildirilmesi üzerine Mahkemece, ihya kapsamında ödenen 4.778,11 TL’nin davacıya iadesine karar verirken, sair davacı istemlerini ise reddetmiştir.
Yukarıdaki açıklamalar çerçevesinde,
a) 09.10.1975-15.02.1987 ve 08.05.1992-06.12.2003 tarihleri arası 8.253 günlük borçlanmaya konu ev kadınlığı süresi üzerinden 01.04.2005 tarihinden itibaren …’dan yaşlılılık aylığı aldığı anlaşılan davacının, 29.08.1976-31.10.1978, 01.01.1981-31.12.1984, 17.08.1987-30.11.1988 ve 01.07.1999-26.08.2002 tarihleri arası toplam 3.820 günlük SSK’ya yapılan yurt dışı borçlanması üzerinden 01.08.2009 tarihinden itibaren çift aylığa sebebiyet verecek şekilde SSK’dan da aylık bağlanması mümkün bulunmamakla, SSK aylığını iptal eden ve 21.490,71 TL’lik yersiz aylık tahakkuku yapan Kurum işlemleri yerindedir.
b)Her ne kadar hükme esas yargılama sırasında gönderilen 04.09.2013 günlü Kurum yazısıyla, istirdata konu 01.08.2009-21.10.2011 arası için tahakkuk ettirilen 21.490,71 TL’lik SSK yersiz aylığından, aylığın geçersizliği nedeniyle borçlanmanın ihyası kapsamında ödenen 10.979,95 TL asıl borçlanma tutarının mahsup edilmiş olması nedeniyle, sadece ihya kapsamında ödenen 4.778,11 TL’lik ihya faizinin davacıya iadesine karar verilmiş ise de, hüküm eksik incelemeye ve araştırmaya dayalıdır.
Davacının 01.08.2009-21.10.2011 tarihleri arası yersiz 21.490,71 TL’lik … aylığının tahsiline ilişkin Kurum işleminin iptali istemi, aynı zamanda “borçlu olmadığının da tespiti” istemini içerdiğinden; bu kapsamda davacının mahsup tarihi itibarıyla borç ve alacaklarının karşılıklı olarak belirlenmesi ve mahsubun bu çerçevede yapılacak değerlendirmeye göre yapılması gerekir. Bu belirlemeler yapılırken; davalı Kurum’un istirdata konu yapabileceği yersiz aylık tutarı ve dönemi yukarıdaki gibi alınmalı; ihya kapsamında …’ya 3.820 gün karşılığı olarak ödenen borçlanma bedelinin … aylığında değerlendirilmesinin istenmesi üzerine,
Bağ-Kur aylığına esas ev kadınlığı borçlanma süresinin 09.10.1975-31.12.2002 tarihleri arası 7.397 gün olarak değiştirilip, bakiye 856 gün iptal edilen SSK borçlanmasından çalışma süresi olarak Bağ-Kur’a aktarılmış olması karşısında, davacıya iade edilmesi gereken 2.964 günlük (3.820-856=2.064 gün) borçlanma süresi karşılığını oluşturan borçlanma bedeli ve bunun ihya faizi olacağı dikkate alınmalıdır.
Mahkemece, bu maddi ve hukuki olgular gözönünde tutulmaksızın, eksik inceleme ve araştırmayla yazılı şekilde hüküm kurulması, usul ve yasaya aykırı olup bozma gerekir.
O hâlde, taraf vekillerinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Temyiz edilen hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istem halinde davacıya iadesine, 15.01.2015 gününde oybirliğiyle karar verildi.