YARGITAY KARARI
DAİRE : 10. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2014/22383
KARAR NO : 2014/20629
KARAR TARİHİ : 27.10.2014

Mahkemesi : İstanbul 21. İş Mahkemesi
Tarihi : 03.07.2014
No : 2014/347-2014/498

Dava, hizmet tespiti istemine ilişkindir.
Mahkemece, ilâmında belirtildiği şekilde davanın kabulüne karar verilmiştir.
Hükmün, davalılar Kurum vekili ile E. İth. İhr. San. ve Tic. Ltd.Şti. ve S.. Y.. tarafından temyiz edilmesi üzerine temyiz isteklerinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi .. tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kâğıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
Davanın yasal dayanağı, 506 sayılı Kanunun 79. maddesidir. Anılan Kanunun 6. maddesinde ifade edildiği üzere, “sigortalı olmak hak ve yükümünden kaçınılamaz ve vazgeçilemez.” Anayasal haklar arasında yer alan sosyal güvenliğin yaşama geçirilmesindeki etkisi gözetildiğinde, sigortalı konumunda geçen çalışma sürelerinin saptanmasına ilişkin davalar, kamu düzenine ilişkin olduğundan, özel bir duyarlılık ve özenle yürütülmesi zorunludur. Bu bağlamda, hak kayıplarının ve gerçeğe aykırı sigortalılık süresi edinme durumlarının önlenmesi, temel insan haklarından olan sosyal güvenlik hakkının korunabilmesi için, bu tür davalarda tarafların gösterdiği kanıtlarla yetinilmeyip, gerek görüldüğünde re’sen araştırma yapılarak kanıt toplanabileceği de göz önünde bulundurulmalıdır.
Davacı, 01.04.2004-01.09.2005 tarihleri arasında davalı işverenler nezdinde geçen çalışmalarının tespitini istemiştir. Hizmet cetvelinin incelenmesinden, davacının 01.09.2005-31.05.2006 tarihleri arasında davalı şirketten bildirimleri olduğu anlaşılmaktadır. Davalı S.. Y..’ın, İstanbul adresinde 25.08.2004-30.04.2005 tarihleri arasında Kurum’da tescilli işyeri bulunduğu ayrıca vergi kayıtlarına göre de, 06.01.2004-31.12.2005 tarihleri arasında seramik eşya imalatı, dokunmuş ürünlerin parekende ticareti, aydınlatma gereçlerinin parekende ticareti faaliyetlerinden dolayı vergi mükellefi olduğu, davalı şirketin ise, Kurum’da 20.06.2005 tarihinde İstanbul adresinde tescilli bulunduğu, vergi kayıtlarına göre ise, 05.04.2005 tarihinden başlayan vergi mükellefiyeti bulunduğu anlaşılmaktadır. Gerek davacı beyanı gerekse tanık beyanlarından davacının Karabağlar/ İzmir adresinde çalıştığı belirgindir. Mahkemece dinlenen tanık beyanlarına göre, davanın kabulüne, 01.04.2004-26.04.2005 tarihleri arasında davalılardan S.. Y.. nezdinde, 26.04.2005-01.09.2005 tarihleri arasında davalı E.. İth. İhr. San. ve Tic. Ltd.Şti. nezdinde çalıştığının tespitine dair hüküm tesis edilmiştir. Dosyanın tetkikinde, davalı S.. Y.. ile E.. İth. İhr. San. Tic. Ltd. Şti’nin İzmir adresinde faal bir işyeri olup olmadığı anlaşılamamaktadır.
Mahkemece, yapılacak iş, davacının çalışmasının gerçekliği, işin ve işyerinin kapsam ve niteliğiyle süresinin belirlenebilmesi amacıyla; davacının çalışmaları ile ilgili tüm belgeler davalı Kurumdan, puantaj kayıtları ve ücret tediye bordrolarının asılları
işverenlerden getirtilmeli, iş bu belgelerden sigortalının imzasını içerenler yönünden imzanın davacıya aidiyeti davacı tarafından kabul edilenler ile inkar edilip de aidiyeti ehil bilirkişi incelemesiyle saptananlardan yine davacı tarafından hata-hile-ikrah durumu iddia ve ispat edilemeyenler bakımından, işbu yazılı belgelerin aksi eşdeğerde delillerle kanıtlanması için davacıya delilleri sorulmalı; resen araştırma ilkesi doğrultusunda; bu işyerlerine ait talep edilen tüm dönemi kapsar bordrolar istenmeli, davalı Kuruma verilmiş dönem bordrolarından kayden çalışması görünen ve uyuşmazlığa konu dönemi kapsar şekilde çalışması bulunan tanıklardan kanaat edinmeye yetecek kadarının re’sen belirlenerek beyanlarına başvurulmalı; talep edilen döneme ilişkin bordro tanıklarına ulaşılamadığı takdirde sigortalı ile birlikte çalışan kişiler ile aynı çevrede işyeri olan işveren ya da bu işverenlerin çalıştırdığı kişiler re’sen saptanarak bilgi ve görgülerine başvurulmalı; görünmeyen çalışmalarının hangi nedenlerle kayıtlara geçmediği ya da bildirim dışı kaldığı hususu yeterince araştırılmalı; toplanan tüm kanıtlar birlikte değerlendirildikten sonra elde edilecek sonuca göre bir karar verilmelidir.
Mahkemece, bu maddi ve hukuki olgular göz ardı edilerek eksik araştırma ve inceleme sonucu yazılı şekilde hüküm kurulması, usul ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.
O hâlde, davalılar Kurum vekili ile E.. İth. İhr. San. ve Tic. Ltd.Şti. ve S.. Y.. bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Temyiz edilen hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde davalılar S.. Y.. ve E.. İth. İhr. San. Tic. Ltd. Şti’ye iadesine, 27.10.2014 gününde oybirliğiyle karar verildi.