YARGITAY KARARI
DAİRE : 10. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2014/14287
KARAR NO : 2014/18735
KARAR TARİHİ : 26.09.2014
Mahkemesi : Konya 1. İş Mahkemesi
Tarihi : 09.05.2014
No : 2011/601-2014/315
Davacı, davalılardan işverene ait işyerinde 15.03.1975-16.07.2004 tarihleri arasında geçen çalışmalarının tespitine karar verilmesini istemiştir.
Mahkeme, ilâmında belirtildiği şekilde isteğin kabulüne karar vermiştir.
Hükmün, davalılar vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
Davanın yasal dayanağı, 506 sayılı Yasanın 79/10 uncu maddesidir. Anılan Yasanın 6 ncı maddesinde ifade edildiği üzere, “sigortalı olmak hak ve yükümünden kaçınılamaz ve vazgeçilemez.” Anayasal haklar arasında yer alan sosyal güvenliğin yaşama geçirilmesindeki etkisi gözetildiğinde, sigortalı konumunda geçen çalışma sürelerinin saptanmasına ilişkin davalar, kamu düzenine ilişkin olduğundan, özel bir duyarlılık ve özenle yürütülmesi zorunludur. Bu bağlamda, hak kayıplarının ve gerçeğe aykırı sigortalılık süresi edinme durumlarının önlenmesi, temel insan haklarından olan sosyal güvenlik hakkının korunabilmesi için, bu tür davalarda tarafların gösterdiği kanıtlarla yetinilmeyip, gerek görüldüğünde re’sen araştırma yapılarak kanıt toplanabileceği de göz önünde bulundurulmalıdır.
Davacılar murisi, davalıya ait besicilik işyerinde 15/03/1975-16/07/2004 tarihleri arasındaki hizmetinin tespitini talep etmiş olup, işyerinin kapsama alınmadığı, davalının canlı hayvan alım satımı ve bobinajcılık nedeniyle 01/04/1970-15/07/1995 tarihleri arasında vergi mükellefiyeti bulunduğu, davalının kasaplar odası ve vergi kaydının bulunmadığı, Mahkemece yapılan keşifte davalıya ait çardakta 15 büyükbaş hayvanın beslenebileceğinin anlaşıldığı, davacılar murisinin aynı kapsamda diğer 6 kiralık çardakta da davalının besicilik yaptığını iddia ettiği, dinlenen tanıkların bir kısmının çalışma süresine ilişkin somut bilgileri bulunmadığı, dinlenen muhtarın davacılar murisinin 1989-2005 tarihleri arasında çalıştığını beyan ettiği anlaşılmaktadır.
Mahkemece bozma kararına uyulmasına karar verilmiştir. Bozma kararına uyulmakla, bozma kararı lehine olan taraf yararına usulü kazanılmış hak doğar ve mahkemece de bozma kararı doğrultusunda karar verilmesi gerekir. (09.05.1960 gün ve 21/9 sayılı İBK) O halde mahkemece bozma kararına uyulduğuna göre, bozma kapsamı doğrultusunda inceleme ve araştırma yapılarak karar verilmesi gerekir.
Mahkemece, öncelikle davacılara murislerinin hangi işlerde ve hangi tarihlerde çalıştığı açıklattırılmalı, çalışma ilişkisini bilebilecek uyuşmazlık konusu dönemde görev yapan muhtar ve azalar dinlenmeli, çevrede besicilik yapan diğer şahısların da beyanı alınmak suretiyle davalının ürünleri kimlere sattığı belirlenmeli, gerekirse o şahısların da ifadesine başvurulmalı, kiralandığı belirtilen diğer çardaklarla ilgili kira sözleşmesi bulunup bulunmadığı araştırılmalı, tanık dinlenmeli uyuşmazlık konusu husus, hiçbir kuşku ve duraksamaya yer bırakmayacak biçimde çözümlenip, deliller hep birlikte değerlendirilip, takdir edilerek varılacak sonuç uyarınca bir karar verilmelidir.
Mahkemenin, yukarıda açıklanan esaslar doğrultusunda araştırma yaparak elde edilecek sonuca göre karar vermesi gerekirken, yazılı şekilde hüküm kurması, usul ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.
O hâlde, davalılar vekillerinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ : Temyiz edilen hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde davalılardan M.. Ç..’a iadesine, 26.09.2014 gününde oybirliğiyle karar verildi.