YARGITAY KARARI
DAİRE : 10. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2014/1398
KARAR NO : 2014/6794
KARAR TARİHİ : 25.03.2014
Mahkemesi : Kastamonu İş Mahkemesi
Tarihi : 14.11.2013
No : 2012/381-2013/170
Sigortalılara 15.01.2000-31.01.2004 tarihleri arsında yapılan sosyal yardım, kira yardımı ve giyim yardımı ödemeleri nazara alınarak Kurumca tahakkuk ettirilen prim, işsizlik primi ve gecikme zammı işleminin iptali davasının yapılan yargılaması sonunda; ilâmda yazılı nedenlerle isteğin reddine ilişkin hükmün süresi içinde temyizen ve duruşmalı olarak incelenmesi davacı Avukatınca istenilmesi üzerine, dosya incelenerek, işin duruşmaya tabi olduğu anlaşılmış ve duruşma için 25.03.2014 Salı günü tayin edilerek taraflara çağrı kâğıdı gönderilmiştir. Duruşma günü duruşmalı temyiz eden davacı adına Avukat Ş. Ö. ile karşı taraf adına Avukat Beyhan Uğurlu Keçeli geldiler. Duruşmaya başlanarak, hazır bulunan Avukatların sözlü açıklamaları dinlendikten sonra duruşmaya son verilerek aynı günde Tetkik Hâkimi Hatice Kamışlık tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tesbit edildi.
Dosyadaki bilgi ve belgelerden, kurum tarafından yapılan 2005 yılı denetiminde 15.01.2000-31.01.2004 döneminde sigortalılara ödenen sosyal yardım zammı, giyim yardımı ve lojman kira bedellerinden sigorta primi kesilmediği iddiasıyla, 207.840,24 TL prim, 945.334,90 TL gecikme zammı, 22.206,72 TL işsizlik primi ve 110.751,42 TL gecikme zammı olmak üzere toplam 1.286.133,28 TL prim borcu tahakkuk ettirildiği, borca karşı komisyona itiraz edildiği, itirazın komisyonca reddedildiği iş bu dava ile tahakkuk ettirilen borcun iptalinin talep edildiği, Mahkemece; 22.12.2009 tarihli davanın kabulüne ilişkin kararın Dairemizce “…sigorta müfettişince işyeri kayıtlarının incelenmesi sonucunda sigortalılara içeriği açıklanmadan “sosyal yardımlar” başlığı altında ücret ödendiğinin ve bunların ilgili aylarda sigorta primine esas kazanç matrahına dahil edilmediğinin saptandığı belirgin bulunmakla, öncelikle, davacı işveren tarafından yapılan bu ödemelerin niteliği ve içeriği belirlenmeli, müfettiş raporundaki bulgular ve işyeri kayıtları üzerinde yapılacak incelemeyle sosyal yardım ödemesi adı altında yapılan ödeme kapsamındaki her bir unsurun, prime esas alınacak nitelikte kazanç olup olmadığı tespit edilmeli, kira yardımı ödemelerinin ise, işverence bir sefere mahsus ödenmeyip süreklilik arzetmesi nedeniyle atıfet niteliğinde bulunmadığı, anılan Yasa maddesinde belirtilen prime esas kazanca dahil olmayan kazançlardan olmadığı, ayni yardım kapsamında da değerlendirilemeyeceği” gerekçesiyle bozulduğu anlaşılmaktadır.
Davaya konu olayda uyuşmazlık, sigortalılara ödenen sosyal yardım zammı, giyim yardımı ve lojman kira bedellerinin mülga 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanununun 4958 sayılı Kanunun 36. maddesi ile değişik 77. maddesi uyarınca sigorta primine esas kazanca dahil edilip edilmeyeceği noktasında toplanmaktadır.
Somut bir biçimde belli bir ihtiyaca yönelik, ayni yardım niteliğinde olan giyim yardımı sigorta primlerinin hesabına esas tutulacak kazançlardan değildir. Mahkemece verilen ilk kararda giyim yardımı bu şekilde kabul edilmiş olup, bozma kararımızın içeriğine göre de, bu husus karşı taraf yararına usuli kazanılmış hak teşkil edecek şekilde kesinleşmiştir.
Bozma kararımızda açıkça belirtildiği üzere kira yardımı ödemeleri, işverence bir sefere mahsus ödenmeyip süreklilik arzetmesi nedeniyle atıfet niteliğinde bulunmadığından ve ayni yardım kapsamında da değerlendirilemeyeceğinden, anılan madde uyarınca prime esas kazanca dahil olan kazançlardan sayılması gerekmektedir.
Toplu iş sözleşmesinin V. Bölümünde Sosyal Yardımlar sayılmış, alt başlıklarda ise bunların aile yardımı, evlenme yardımı, vardiya zammı, doğum yardımı, şeker yardımı, teşvik ikramiyesi, hizmet yılı ödülü, sosyal yardım zammı, ekmek yardımı, yemek yardımı, giyim yardımı ayni veya nakdi, hastalık yevmiyeleri, tedavi masrafları, ölüm yardımı, defin yardımı, dinlenme yerleri ve yatakhane yardımı, kira yardımı, görev ve sorumluluk ödeneği olduğu belirtilmiştir. V. Bölümünde Sosyal Yardımlar arasında sayılan sosyal yardım zammının içeriğine ilişkin olarak toplu iş sözleşmesinde bir açıklama yapılmamıştır. Somut bir biçimde belli bir ihtiyaca yönelik yardım olmadığı, pazarlık konusu yapılarak tüm işçilere nakit ve süreklilik arzedecek şekilde ödendiği anlaşılan sosyal yardım zammının anılan yasa hükmü kapsamında prime esas kazanca dahil olan kazançlardan sayılması gerekmektedir.
Mahkemece yukarıda açıklanan maddi ve hukuki olgular ile sadece giyim yardımı ödemelerinin sigorta primlerinin hesabına esas tutulacak kazançlardan olmadığı, kira yardımı ve sosyal yardım zammı ödemelerinin sigorta primlerinin hesabına esas tutulacak kazançların aylık tutarının tespitinde dikkate alınması gerektiği yönü gözetilerek prim borcunun belirlenmesi ve hasıl olacak sonuca göre karar verilmesi gerekirken, yazılı şekilde hüküm kurulması, usul ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.
O hâlde, davacı avukatının bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ : Temyiz edilen hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, davacı Avukatı yararına takdir edilen 1.100,00 TL duruşma avukatlık parasının karşı tarafa yükletilmesine, temyiz harcının istek halinde davacıya iadesine, 25.03.2014 gününde oybirliğiyle karar verildi.