YARGITAY KARARI
DAİRE : 10. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2014/10852
KARAR NO : 2014/14169
KARAR TARİHİ : 09.06.2014

Mahkemesi : Kocaeli 4. İş Mahkemesi
Tarihi : 13.03.2014
No : 2013/379-2014/87

Dava, hizmet tespiti ve prime esas kazancın belirlenmesi istemine ilişkindir.
Mahkemece, bozmaya uyularak ilâmında belirtildiği şekilde davanın kabulüne karar verilmiştir.
Hükmün, davalılar Kurum avukatı ve .. Petrol Ürün. ve Gemicilik Ltd. Şti. tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteklerinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kâğıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
Davacı, davalı işyerinde geçen 09.06.2008-02.07.2008 tarihler arası çalışmalarının ve 2008/7-8-9. aylara ilişkin olarak 2000 USD üzerinden prime esas kazancın tespitini istemiştir.
Mahkemece, davanın kabulü ile, Davacının davalı işveren .. Petrol Ürünleri ve Denizcilik Ltd şirketine ait 1086340041 sicil sayılı işyerinde 09/06/2008-02/07/2008 tarihleri arasında aylık net 1.750,00 TL ücretle çalıştığının, eksik prim gün sayısının 21 gün olduğunun ve 2008 yılı Haziran ayında 1.709,00 TL, 2008 yılı Temmuz ayında 1.542,00 TL, 2008 yılı Ağustos ayında 1.512,00 TL, 2008 yılı Eylül ayında 1.542,00 TL olmak üzere toplam 6.305,00 TL fark primin bildirilmesi gerektiğinin tespitine dair hüküm tesis edilmiştir. Mahkemenin sürelere yönelik kabulü yerinde ise de, ücrete yönelik kabulü, isabetsizdir. Davanın yasal dayanaklarından olan 506 sayılı Kanunun “Prime esas ücretler” başlığını taşıyan 77. maddesinin 1. fıkrası ile 5510 sayılı Kanunun “Prime esas kazançlar” başlıklı 80. maddesinin birinci fıkrasında, sigortalıların prime esas kazançlarının nasıl belirleneceği açıklanmıştır. Diğer taraftan 506 sayılı Kanunun 79/10. ve 5510 sayıl Kanunun 86/9. maddelerine dayalı olarak açılan bu tür hizmet tespiti davalarında kesinleşen mahkeme ilamı, işverence Kuruma verilmeyen belgelerin yerine geçecek nitelikte olduğundan hükümde ayrıca 77 ve 80. maddelere göre hesaplanacak olan 1 günlük ücretin belirtilmesi de gerekmektedir. 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanununun; 288. maddesinde, bir hakkın doğumu, düşürülmesi, devri, değiştirilmesi, yenilenmesi, ertelenmesi, ikrarı ve itfası amacıyla yapılan hukuki işlemlerin, yapıldıkları zamanki miktar veya değerleri belir bir tutarı geçtiği takdirde senetle kanıtlanması gerektiği, bu hukuki işlemlerin miktar veya değeri, ödeme veya borçtan kurtarma (ibra) gibi herhangi bir sebeple belir bir tutardan aşağı düşse bile senetsiz kanıtlanamayacağı bildirilmiş, 289. maddesinde, 288. madde uyarınca senetle kanıtlanması gereken konularda yukarıdaki hükümler hatırlatılarak karşı tarafın açık muvafakati durumunda tanık dinlenebileceği, 292. maddesinde de, senetle kanıtlanması zorunlu konularda yazılı bir delil başlangıcı varsa tanık dinlenebileceği açıklanarak delil başlangıcının, dava konusunun tamamen kanıtlanmasına yeterli olmamakla birlikte, bunun var olduğunu gösteren ve aleyhine
sunulmuş olan tarafça verilen kağıt ve belgeler olduğu belirtilmiştir. 01.10.2011 tarihinde yürürlüğe giren 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun 200 ve 202. maddelerinde de bu düzenlemeler korunmuştur.
Kuruma ödenmesi gereken sigorta primlerinin hesabında gerçek ücretin/kazancın esas alınması gerekmekte olup hizmet tespiti davalarının kamusal niteliği gereği, çalışma olgusu her türlü kanıtla ispatlanabilmesine karşın ücret konusunda aynı genişlikte ispat serbestliği söz konusu değildir ve değinilen maddelerde yazılı sınırları aşan ücret alma iddialarının yazılı delille kanıtlanması zorunluluğu bulunmaktadır. Ücret tutarı maddede belirtilen sınırları aştığı takdirde, tespiti gereken gerçek ücretin; hukuksal geçerliliğe sahip olarak düzenlenmiş bulunmaları kaydıyla, sigortalının imzasını içeren aylık ücreti gösteren para makbuzları, banka kayıtları, ticari defter kayıtları, ücret bordroları gibi belgelerle kanıtlanması olanaklıdır. Yazılı delille ispat sınırının altında kalan miktar için tanık dinlenebileceği gibi, tespiti istenen miktar sınırı aşsa dahi varlığı iddia edilen çalışmanın öncesine ve sonrasına ait yazılı delil başlangıcı sayılabilecek belgeler bulunuyorsa tanık dinlenmesi mümkündür. Nitekim Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun 20.10.2010 gün ve 2010/10-480 Esas – 2010/523 Karar, 20.10.2010 gün ve 2010/10-481 Esas – 2010/524 Karar, 20.10.2010 gün ve 2010/10-482 Esas – 2010/525 Karar, 19.10.2011 gün ve 2011/10-608 Esas – 2011/649 Karar, 19.06.2013 gün ve 2012/10-1617 Esas – 2013/850 Karar sayılı ilamlarında da aynı görüş ve yaklaşım benimsenmiştir.
Mahkemece, davacının sunmuş olduğu 09.06.2008 tarihli sözleşme dikkate alınarak yazılı şekilde hüküm tesis edilmiş ise de, davalı işverenin temyiz dilekçesine eklediği, taraflarca imzalı 02.07.2008 tarihli sözleşmeye göre de , davacının 2000 USD aylık ücret alacağı, geminin millileştirilmesi uzun sürmesi halinde gemi adamının gemiye katıldığı ve gemiye katılım ordine düzenlendiği tarihe kadar 900 TL aylık ücret alacağının belirtildiği, yine davalı işveren tarafından sunulan katılış ordinosunda, davacının 01.10.2008 tarihinde gemiye katıldığı, mevcut ücret bordrolarına göre de, davacının sefere çıktığı 2008 /11 ayında davacıya 4.151 TL ücretin ödendiği, davalı işverenin cevabında, geminin millileştirilmesinin uzun sürmesi sebebiyle davacının, 2008/11 ve 12. aylarda sefere çıktığının belirtildiği anlaşılmıştır. Mahkemece, temyiz sırasında davalı işverenin dilekçesine eklemiş olduğu sözleşmede dikkate alınarak, yukarıda açıklamalar doğrultusunda elde edilecek sonuca göre karar verilmesi gerekmektedir.
Yukarıdaki yasal düzenleme ve açıklamalar ile ortaya çıkan maddi ve hukuki olgular göz önünde bulundurulduğunda, mahkemece sigorta primine esas kazanç tutarı konusunda öngörülen yönteme uygun inceleme ve araştırma yapılmaksızın istemin kabulüne karar verilmesi, usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O hâlde, davalılar Kurum avukatı ve işyerinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Temyiz edilen hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASI, temyiz harcının istek halinde davalılardan.. Petrol Ürün. ve Gemicilik Ltd. Şti.’ne iadesine, 09.06.2014 gününde oybirliğiyle karar verildi.