YARGITAY KARARI
DAİRE : 10. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2013/5412
KARAR NO : 2014/862
KARAR TARİHİ : 21.01.2014
Mahkemesi : Marmara Asliye Hukuk (İş) Mahkemesi
Tarihi : 13.12.2012
No : 2009/66-2012/114
Dava, yersiz ödenen yaşlılık aylıklarının yasal faiziyle tahsili istemine ilişkindir.
Mahkeme, yazılı gerekçelerle davanın reddine karar vermiştir.
Hükmün, davacı Kurum avukatı tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kâğıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
Somut olayda, 01.02.1939 doğumlu davalının, 24.09.1959-24.09.1962 arası dönemde 1080 gün askerlik yaptığı, 13.06.1963-31.12.1999 arası dönemde yurt dışında 13124 gün çalışması olan davalının, ayrıca 752 gün SSK priminin bulunduğu, 25.06.2003 tarihli tahsis talebi üzerine, 752 gün SSK çalışması ile henüz borçlanılmamış 1080 gün askerlik süresi toplamı, 13124 gün yurt dışı çalışmasına oranlanmak suretiyle 01.07.2003 tarihi itibariyle kısmi sözleşme aylığı bağlandığı, davalının daha sonra 18.07.2006 tarihli dilekçeyle 1768 gün yurt dışı çalışmasını borçlanıp bedelini 17.04.2007 tarihinde ödediği, yine üç yıllık askerlik borçlanma bedelini de 18.07.2006 tarihinde ödeyen davalıya, 26.04.2007 tarihli tahsis talebi üzerine 752 gün SSK çalışması, 1768 gün yurt dışı borçlanması ve 1080 gün askerlik borçlanması dikkate alınarak 3600 gün üzerinden 01.05.2007 tarihi itibariyle yaşlılık aylığı bağlanıp 24.02.2009 tarihine kadar ödeme yapıldığı, daha sonra 01.07.2003 başlangıç tarihli kısmi aylığın, borçlanılmamış 1080 gün askerlik süresi sehven dikkate alınarak bağlandığı anlaşılmakla, bu sürenin geçersiz sayılıp aynı süre kadar yurt dışı borçlanması yaptırıldığı, durum bu çerçevede yeniden değerlendirilip 01.07.2003-24.02.2009 arası dönemde davaya konu edilen 17.413,21 TL yersiz ödeme tahakkuk ettirilip yasal faiziyle birlikte tahsilinin istendiği, mahkemece, davalının iyi niyetli olup Borçlar Kanununun 61 ve devamı maddelerine göre iade yükümlülüğünün bulunmadığı belirtilerek davanın reddine karar verildiği anlaşılmaktadır.
5510 sayılı Yasanın 96. maddesi, “Kurumca işverenlere, sigortalılara, isteğe bağlı sigortalılara gelir veya aylık almakta olanlara ve bunların hak sahiplerine, genel sağlık sigortalılarına ve bunların bakmakla yükümlü olduğu kişilere, fazla veya yersiz olarak yapıldığı tespit edilen bu Kanun kapsamındaki her türlü ödemeler;
a)Kasıtlı veya kusurlu davranışlarından doğmuşsa, hatalı işlemin tespit tarihinden geriye doğru en fazla on yıllık sürede yapılan ödemeler, bu ödemelerin yapıldığı tarihlerden,
b)Kurumun hatalı işlemlerinden kaynaklanmışsa, hatalı işlemin tespit tarihinden geriye doğru en fazla beş yıllık sürede yapılan ödemeler toplamı, ilgiliye tebliğ edildiği tarihten itibaren üç ay içinde yapılacak ödemelerde faizsiz, üç aylık sürenin dolduğu tarihten sonra yapılacak ödemelerde ise bu süre sonundan, itibaren hesaplanacak olan Kanunî faizi ile birlikte, ilgililerin Kurumdan alacağı varsa bu alacaklarından mahsup edilir, alacakları yoksa genel hükümlere göre geri alınır…” hükmünü içermektedir.
5510 sayılı Yasanın 96. maddesi ile 506 sayılı Yasada yer almayan yeni bir düzenleme getirilmiş, sebepsiz zenginleşmenin kasıtlı kusurlu davranıştan veya Kurumun hatalı işleminden kaynaklanmasına bağlı olarak istirdadı mümkün ödeme miktarları belirlenmiştir. Kapsam belirlendikten sonra, ilgilinin Kurumdan alacağı yoksa geri alma işleminin genel hükümlere göre yapılacağı öngörülmüştür. 5510 sayılı Yasanın geçici maddelerinde ise, yersiz ödemelerin tahsili konusunda önceki hükümlerin uygulanması gereğini öngören herhangi bir kural yer almamaktadır.
Belirtilen nedenlerle; 5510 sayılı Yasanın 96. maddesi hükmünün, Kurumun yersiz ödemeden kaynaklanan alacakları konusunda süren uyuşmazlıklara uygulanması gerekmektedir.
Somut olayda, Borçlar Kanununun 61 ve devamı maddelerinin uygulanması mümkün değildir. 1080 gün askerlik süresi borçlanılmadığı halde Kurumca kısmi yaşlılık aylığının bağlanmasına esas alınmasında sigortalıya atfedilecek bir kusur bulunmadığı gibi daha sonra Kurumca bildirilen borçlanma bedelinin aynen ödendiği, bununla da yetinilmeyip ayrıca söz konusu süre kadar sigortalıya yurt dışı borçlanması yaptırılması karşısında, davalının, iyi niyetli kabul edilip, aylıktan kaynaklanan yersiz ödemeleri iade yükümünün 5510 sayılı Yasanın 96/b maddesi hükmü uyarınca belirlenip sonucuna göre karar verilmesi gerekir.
O hâlde; davacı Kurum avukatının bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle temyiz edilen hükmün BOZULMASINA, 21.01.2014 gününde oybirliğiyle karar verildi.