YARGITAY KARARI
DAİRE : 10. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2013/25190
KARAR NO : 2014/6957
KARAR TARİHİ : 27.03.2014

Mahkemesi :İskenderun 1. İş Mahkemesi
Tarihi :17.10.2012
No :2011/1-2012/1080

Davacılar, murisleri Y. S.’in hak ettiği ve kendisine ödenmeyen aylıkların tespiti ile her bir aylığın ödenmesi gereken tarihlerinden itibaren faizi ile birlikte tahsiline karar verilmesini talep etmiştir.
Mahkemece, ilamında belirtilen gerekçelerle davanın reddine karar verilmiştir.
Hükmün, davacılar vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hakimi tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
Davanın yasal dayanağı 506 sayılı Kanunun “Ana ve Babaya Aylık Bağlanması” başlığını taşıyan 69. maddesidir. Ölen sigortalının ana ve babasına hangi esaslara göre ölüm aylığı bağlanacağı, aylığın oranının ne olacağı bu madde ile düzenlenmiştir.
4958 sayılı Kanunun 06.08.2003 tarihi itibariyle yürürlüğe giren 53.maddesiyle eklenen ek 46. maddesi hükmü ile, bu maddenin yürürlüğe girmesinden, yani, 06.08.2003 tarihinden sonra ölen sigortalıların anne ve babalarına bağlanan gelir ve aylıkları, sosyal güvenlik kuruluşlarına tabi olarak çalışmaya başladıkları veya 2022 sayılı Kanuna göre bağlanan aylık hariç olmak üzere bunlardan her ne ad altında olursa olsun gelir veya aylık almaya başladıkları tarihi takip eden ödeme dönemi başından itibaren kesileceği hükmü getirilmiştir.
Yukarıda anılan madde, ölen sigortalının ana ve babasına bağlanan sürekli iş göremezlik geliri ve aylıkların hangi hallerde kesilebileceğine ilişkindir.
Bu durumda olan ana ve babanın gelir ve aylığı, Sosyal Güvenlik Kuruluşlarına tabi olarak çalışmaya başladıkları ve bu kuruluşlardan her ne ad altında olursa olsun gelir ya da aylık almaya başladıkları tarihi takip eden ödeme dönemi başından itibaren kesilmesi gerekecektir.
Bu yönde; yasa koyucu, anılan ek 46.madde hükmü ile, sadece 06.08.2003 tarihinden sonra vefat eden sigortalıların hak sahibi anne ve babaları yönünden, Sosyal Sigortalar Kanununun 69. maddesinde 4958 sayılı Kanunla yapılan değişiklikle yeniden düzenlenen ölüm aylığından yararlanabilme şartlarının sonradan kaybedilmesini ölüm aylığını kesme nedeni olarak öngörmek suretiyle, 06.08.2003 tarihinden önce vefat eden sigortalıların ölüm aylığına hak kazanmış anne ve babalarının, önceki yasal düzenleme çerçevesinde oluşan kazanılmış haklarını korumayı amaçlamıştır.
İncelenen dosyasada; davacıların murisi Y. S.’e, ölen oğlu V. S.’ten dolayı 1.9.1973 tarihinden itibaren ölüm aylığı bağlandığı, davacıların murisi Y. S.’in kendi çalışmalarından dolayı yaşlılık aylığı alması nedeniyle, Kurumca, 4.2.2005 tarihinde aylığının kesildiği, davacıların muris Y. S.’in, aylığının kesilmesine ilişkin Kurum işleminin iptali amacıyla İskenderun İş Mahkemesinin 2005/518 E. 2006/327 K. sayılı dosyasında dava açtığı, söz konusu dava dosyasında; Mahkemece, 4.2.2005 tarihli Kurum işleminin iptaline karar verildiği, temyiz incelemesini yapan Dairemizin, 25.12.2006 tarihli ilamı ile, 4.2.2005 tarihli işlemin iptaline sözcüklerinin, ölüm aylığı alınan, 18.08.2003-17.01.2005 dönemini kapsadığının anlaşılmış olmasına göre, yerinde görülmeyen temyiz itirazlarının reddiyle, hükmün onanmasına karar verildiği görülmüş, muris Y. S.’in ise 14.05.2007 tarihinde vefat ettiği anlaşılmıştır.
Somut olay bu çerçevede değerlendirildiğinde; 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanunu’nun 69. maddesinde 4958 sayılı Kanun ile yapılan değişikliğin geçmişe etkili olacağına dair, anılan Kanunda ayrıca ve açıkça bir hüküm bulunmadığı gibi; olayda yukarıda belirtilen istisnalardan herhangi birinin söz konusu olmadığı da açıktır. Davadaki istemin maddi dayanağını oluşturan ölüm olayı, Kanunun anılan hükmündeki değişiklikten daha önce gerçekleştiğine ve açıklanan durum karşısında değişik hüküm geçmişe etkili olmayacağına (geriye yürümeyeceğine) göre; somut olayda, değişik hükmün geçmişte kazanılmış hakları ortadan kaldıracak şekilde uygulanmasına hukuken olanak yoktur.
Kaldı ki; İskenderun İş Mahkemesinin 2005/518 E. 2006/327 K. sayılı kesinleşen ilamı ile de davalıların murisinin ölüm aylığı alması gerektiği olgusu sabit hale gelmiştir. Dairemizin, 25.12.2006 tarihli onama ilamındaki eleştiri bağlayıcı nitelikte olmayıp, yapılan açıklamalar ışığında isabetli de değildir.
Şu halde mahkemece, davacıların murisi Y. S.’in ölüm aylığının kesildiği tarihten vefat ettiği tarihe (14.05.2007) kadarki aylıklara hak kazandığı kabul edilerek, alacak miktarı belirlenmeli ve sonucuna göre karar verilmelidir.
Mahkemece, bu maddi ve hukuki olgular göz ardı edilerek yazılı şekilde hüküm kurulması, usul ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.
O hâlde, davacılar vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır
S O N U Ç : Temyiz edilen hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istem halinde davacılara iadesine, 27.03.2014 gününde oybirliğiyle karar verildi.