YARGITAY KARARI
DAİRE : 10. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2013/20611
KARAR NO : 2014/6634
KARAR TARİHİ : 24.03.2014

Mahkemesi : Bodrum 1. Asliye Hukuk (İş) Mahkemesi
Tarihi : 05.02.2013
No : 2010/365-2013/119

Dava, hizmet tespiti istemine ilişkindir.
Mahkemece, ilâmında belirtildiği şekilde davanın kabulüne karar verilmiştir.
Hükmün, davacı ve davalı Kurum avukatları tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteklerinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kâğıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
Davacı, 01.04.2001-26.04.2010 tarihler arasında en son 800 TL ücret karşılığında davalı işyerinde çalıştığının tespitini istemiştir. Hizmet cetvelinde, davacının davalı işyeri tarafından 05.12.2004-2010/3 dönemler arasında asgari ücret karşılığı çalışmalarının bildirildiği sabittir. Mahkemece davanın kısmen kabulüne, davacının davalıya ait iş yerinde 01/04/2001 – 26/04/2010 tarihleri arasında fiilen 3266 gün çalıştığını ve bu çalışmasının 1379 gününün bildirimlerinin yapılmadığının ve primlerinin ödenmediğini ayrıca dava konusu dönem içinde davacının 2004 yılı içinde 333 günün bildirimlerinin yapılmadığının ve primlerinin ödenmediğinin ve davacının dava konusu dönemdeki brüt aylık ücretlerinin 01/04/2001-30/06/2001 dönemi 139,95 TL, 01/07/2001-31/07/2001 dönemi 146,95 TL, 01/08/2001-31/12/2001 dönemi 167,94 TL,01/01/2002-30/06/2002 dönemi 222,00 TL, 01/07/2002-31/12/2002 dönemi 250,88 TL, 01/01/2003-31/12/2003 dönemi 306,00 TL, 01/01/2004-30/06/2004 dönemi 423,00 TL, 01/07/2004-31/12/2004 dönemi 444,15 TL, 01/01/2005-31/12/2005 dönemi 488,70 TL, 01/01/2006-31/12/2006 dönemi 531,00 TL, 01/01/2007-30/06/2007 dönemi 562,50 TL, 01/07/2007-31/12/2007 dönemi 585,00 TL, 01/01/2008-30/06/2008 dönemi 608,40 TL, 01/07/2008-31/12/2008 dönemi 638,70 TL, 01/01/2009-30/06/2009 dönemi 666,00 TL, 01/07/2009-31/12/2009 dönemi 693,00 TL, 01/01/2010-26/04/2010 dönemi 1.116,54 TL olduğunun tespitine dair hüküm tesis edildiği anlaşılmıştır. Davcının son dönem çalışmaları (01/01/2010-26/04/2010) emsal ücret araştırması ile belirlenmiş olup asgari ücretin üzerinde olduğu tespit edilmiştir.

Davanın yasal dayanaklarından olan 506 sayılı Kanunun “Prime esas ücretler” başlığını taşıyan 77. maddesinin 1. fıkrası ile 5510 sayılı Kanunun “Prime esas kazançlar” başlıklı 80. maddesinin birinci fıkrasında, sigortalıların prime esas kazançlarının nasıl belirleneceği açıklanmıştır. Diğer taraftan 506 sayılı Kanunun 79/10. ve 5510 sayıl Kanunun 86/9. maddelerine dayalı olarak açılan bu tür hizmet tespiti davalarında kesinleşen mahkeme ilamı, işverence Kuruma verilmeyen belgelerin yerine geçecek nitelikte olduğundan hükümde ayrıca 77 ve 80. maddelere göre hesaplanacak olan 1 günlük ücretin belirtilmesi de gerekmektedir. 1086 sayılı Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanununun; 288. maddesinde, bir hakkın doğumu, düşürülmesi, devri, değiştirilmesi, yenilenmesi, ertelenmesi, ikrarı ve itfası amacıyla yapılan hukuki işlemlerin, yapıldıkları zamanki miktar veya değerleri belir bir tutarı geçtiği takdirde senetle kanıtlanması gerektiği, bu hukuki işlemlerin miktar veya değeri, ödeme veya borçtan kurtarma (ibra) gibi herhangi bir sebeple belir bir tutardan aşağı düşse bile senetsiz kanıtlanamayacağı bildirilmiş, 289. maddesinde, 288. madde uyarınca senetle kanıtlanması gereken konularda yukarıdaki hükümler hatırlatılarak karşı tarafın açık muvafakati durumunda tanık dinlenebileceği, 292. maddesinde de, senetle kanıtlanması zorunlu konularda yazılı bir delil başlangıcı varsa tanık dinlenebileceği açıklanarak delil başlangıcının, dava konusunun tamamen kanıtlanmasına yeterli olmamakla birlikte, bunun var olduğunu gösteren ve aleyhine sunulmuş olan tarafça verilen kağıt ve belgeler olduğu belirtilmiştir. 01.10.2011 tarihinde yürürlüğe giren 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanununun 200 ve 202. maddelerinde de bu düzenlemeler korunmuştur.
Kuruma ödenmesi gereken sigorta primlerinin hesabında gerçek ücretin/kazancın esas alınması gerekmekte olup hizmet tespiti davalarının kamusal niteliği gereği, çalışma olgusu her türlü kanıtla ispatlanabilmesine karşın ücret konusunda aynı genişlikte ispat serbestliği söz konusu değildir ve değinilen maddelerde yazılı sınırları aşan ücret alma iddialarının yazılı delille kanıtlanması zorunluluğu bulunmaktadır. Ücret tutarı maddede belirtilen sınırları aştığı takdirde, tespiti gereken gerçek ücretin; hukuksal geçerliliğe sahip olarak düzenlenmiş bulunmaları kaydıyla, sigortalının imzasını içeren aylık ücreti gösteren para makbuzları, banka kayıtları, ticari defter kayıtları, ücret bordroları gibi belgelerle kanıtlanması olanaklıdır. Yazılı delille ispat sınırının altında kalan miktar için tanık dinlenebileceği gibi, tespiti istenen miktar sınırı aşsa dahi varlığı iddia edilen çalışmanın öncesine ve sonrasına ait yazılı delil başlangıcı sayılabilecek belgeler bulunuyorsa tanık dinlenmesi mümkündür. Nitekim Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun 20.10.2010 gün ve 2010/10-480 Esas – 2010/523 Karar, 20.10.2010 gün ve 2010/10-481 Esas – 2010/524 Karar, 20.10.2010 gün ve 2010/10-482 Esas – 2010/525 Karar, 19.10.2011 gün ve 2011/10-608 Esas – 2011/649 Karar, 19.06.2013 gün ve 2012/10-1617 Esas – 2013/850 Karar sayılı ilamlarında da aynı görüş ve yaklaşım benimsenmiştir.
Yukarıdaki yasal düzenleme ve açıklamalar ile ortaya çıkan maddi ve hukuki olgular göz önünde bulundurulduğunda, mahkemece sigorta primine esas kazanç tutarı konusunda öngörülen yönteme uygun inceleme ve araştırma yapılmaksızın istemin kabulüne karar verilmesi, usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O hâlde, davalı Kurum ve davacı avukatlarının bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ : Temyiz edilen hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde davacıya iadesine, 24.03.2014 gününde oybirliğiyle karar verildi.