YARGITAY KARARI
DAİRE : 10. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2013/18264
KARAR NO : 2014/10263
KARAR TARİHİ : 08.05.2014

Mahkemesi : Çorum 1. İş Mahkemesi
Tarihi : 16.07.2013
No : 2013/234-2013/707

Davacı, işçi olarak İtalya’da çalışmağa başladığı 01.01.1990 tarihinin Türkiye’de sigorta başlangıcı olarak tespitini istemiştir.
Mahkemece, ilamında belirtildiği şekilde davanın kabulüne karar verilmiştir.
Hükmün, davalı Kurum vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
07.08.2006 günlü borçlanma başvuru ve ödemelerle İtalya’da geçen 01.01.1990-31.12.2003 tarihleri arası 5.040 günlük yurtdışı süresini 3201 sayılı Yasa uyarınca ve SSK kapsamında borçlanan davacının, 26.11.2012 günlü emeklilik tarihinin bildirilmesine yönelik dilekçesine verilen cevabi yazıyla, 03.03.1982-03.11.1983 tarihleri arası 600 gün askerlik borçlanmasıyla birlikte toplam 5.640 prim gün sayısı bulunup, 3201 sayılı Yasanın 5.madde hükmü uyarınca, sigorta girişinin 08.05.1997 tarihi alınarak, tahsis şartlarının oluşumunda 25 yıl-56 yaş ve 5.825 prim gün sayısına tabi kılınması üzerine eldeki bu davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
Mahkemece, Türkiye Cumhuriyeti ile İtalya Cumhuriyeti arasında ikili Sosyal Güvenlik Sözleşmesi bulunmadığından bahisle, Avrupa Sosyal Güvenlik Sözleşmesi hükümleri uyarınca davanın kabulüne karar verilmiş ise de; mahkemenin hükmü eksik inceleme ve araştırmaya dayalıdır.
Türkiye Cumhuriyeti ile İtalya Cumhuriyeti arasında 8 Mayıs 2012 tarihinde Roma’da imzalanan Sosyal Güvenlik Sözleşmesi’nin onay ve yürürlüğünü düzenleyen 38’inci madde hükmünde, sözleşmenin akit tarafların iç mevzuatına uygun şekilde onaylanacağı, onay belgelerinin en kısa zamanda teati edileceği ve onay belgelerinin teatisiden sonra üçüncü ayın birinci gününde sözleşmenin yürürlüğe gireceği belirtilmiştir. Öte yandan 01.03.2013 tarih ve 28574 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan “Türkiye Cumhuriyeti ile İtalya Cumhuriyeti Arasında Sosyal Güvenlik Antlaşmasının Onaylanmasının Uygun Bulunduğuna Dair Kanun” aynı gün yayımı tarihi itibarıyla yürürlüğe girmiş; konuya ilişkin 2013/4854 sayılı Bakanlar Kurulu kararı da 27.06.2013 tarih ve 28690 sayılı mükerrer Resmi Gazetede yayınlanmıştır.
Türkiye Cumhuriyeti ile İtalya Cumhuriyeti arasında imzalanan Sosyal Güvenlik Sözleşmesinin konuya ilişkin 19’uncu maddesinin 3 no’lu bendi “Akit taraflardan birinin mevzuatına gore yardım hakkının kazanılması şartlarının tespitinde, diğer akit taraftaki ilk işe başlama tarihi dikkate alınır.” Hükmünü içermekte olup; anılan madde metninden de anlaşılacağı üzere, Yaşlılık,Malullük ve ölüm sigortaları hakkındaki Türk mevzuatının uygulanmasında, sigortalının İtalya’daki ilk işe başlama tarihi, Türkiye’de sigorta başlangıcı olarak esas alınabilecektir.
Öte yandan, 3201 sayılı Yasa uyarınca yapılan hizmet borçlanmaları, yurtdışında geçmiş belirli/bazı sürelerin Türkiye’de geçmiş gibi değerlendirilmesi olup; İkili uluslararası sosyal güvenlik sözleşmelerinde özel hüküm bulunmayan veya sözleşme imzalanmayan ülkelerdeki çalışmalarını 3201 sayılı Yasaya göre borçlananların sigortalılık başlangıcı ve dolayısıyla sigortalılık süresinin nasıl belirleneceği konusu , anılan yasanın 5.maddesinde düzenlenmiştir.
Yukarıdaki açıklamalar uyarınca, Türkiye Cumhuriyeti ile İtalya Cumhuriyeti arasında ikili sosyal güvenlik sözleşmesinin ve bu sözleşmede sigorta başlangıcına dair özel bir düzenlemenin varlığı karşısında, mahkemenin, ikili sözleşme bulunmadığından hareketle Avrupa Sosyal Güvenlik Sözleşmesi çerçevesinde uyuşmazlığın çözümüne ilişkin yaklaşımı yerinde bulunmamıştır.
Diğer taraftan, anılan ikili sözleşmenin 19’uncu maddesine uygun şekilde, yurtdışı çalışmalarını gösterir tercümeli İtalya sigorta mercii hizmet cetveli celbedilmeksizin, sigorta başlangıcına ilişkin mahkeme kabulü de eksik inceleme ve araştırmaya dayalıdır.
Her ne kadar Milano Başkonsolosluğunca düzenlenmiş çalışma belgesinde, davacının 01.01.1990 tarihinden itibaren muhtelif dönemlerdeki İtalya çalışmaları gösterilmiş ise de, anılan belgenin, davacının Başkonsolosluğa ibraz ettiği belgeler üzerine düzenlenmiş olması, İtalya sigorta Merciine ait bir belge niteliğinde bulunmaması ve İtalya yaşlılık sigorta rejimi bilgilerini içermemesi karşısında hükme esas alınamaz.
Şu halde yapılması gereken iş, yukarıdaki açıklamalar çerçevesinde, öncelikle, davacıya ait İtalya yaşlılık sigorta rejimine tabi çalışma sürelerini gösterir İtalya Sigorta Mercii hizmet cetvelleri, çalışma kayıtları gibi ilgili kayıt ve belgeler davalı Kurum aracılığıyla usulünce celbedilip, gerekirse tercümesi de yaptırılarak, İtalya Ülkesindeki ilk işe başlama tarihi belirlenmeli ve yukarıda belirtilen ikili sosyal güvenlik sözleşmesi hükümleri uyarınca yapılacak değerlendirme sonuca göre bir karar verilmelidir.
Mahkemece, bu maddi ve hukuki olgular gözönünde tutulmaksızın, eksik inceleme ve araştırmayla yazılı şekilde hüküm kurulması usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O hâlde, davalı Kurum vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Yukarıda açıklanan nedenlerle temyiz edilen hükmün BOZULMASINA, 08.05.2014 gününde oybirliğiyle karar verildi.