YARGITAY KARARI
DAİRE : 10. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2013/17117
KARAR NO : 2014/9931
KARAR TARİHİ : 06.05.2014

Mahkemesi : İzmir 9. İş Mahkemesi
Tarihi : 24.06.2013
No : 2012/163-2013/366

Dava, rücuen tazminat istemine ilişkindir.
Mahkemece, davanın kabulüne karar verilmiştir.
Hükmün, davalılardan T.. A.. vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteklerinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kağıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
Dava; 09.09.2011 tarihli iş kazasında ölen sigortalının hak sahiplerine bağlanan gelirler ile yapılan ödemelerin tahsili istemine ilişkin olup, davanın yasal dayanağı olay tarihinde yürürlükte bulunan ve 01.10.2008 tarihinde yürürlüğe giren 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunudur.
5510 sayılı Kanunun İş kazası ve meslek hastalığı ile hastalık bakımından işverenin sorumluluğunu düzenleyen 21’inci madde hükmü, sigortalıya ya da ölümü halinde hak sahiplerine bağlanan gelirler ile yapılan harcama ve ödemelerin işverenden rücuan tahsili koşulları düzenlenmiş olup; işverenin sorumluluğu için, zarara uğrayanın sigortalı olması, zararı meydana getiren olayın iş kazası veya meslek hastalığı niteliğinde bulunması, zararın meydana gelmesinde işverenin kastının veya sigortalının sağlığını koruma ve iş güvenliği mevzuatına aykırı bir hareketinin ve bu hareket ile meydana gelen iş kazası ve meslek hastalığı arasında illiyet bağının bulunması gerekir. Buradan, işverenin, işçilerin sağlığını koruma ve iş güvenliğine ilişkin mevzuatın kendisine yüklediği, objektif olarak mümkün olan tüm tedbirleri alma yükümlülüğünü yerine getirmemesi ve bu nedenle iş kazası veya meslek hastalığı şeklinde sosyal sigorta riskinin gerçekleşmesi halinde, kusur esasına göre meydana gelen zararlardan Sosyal Güvenlik Kurumuna karşı rücuan sorumlu olduğu sonucu çıkarılmaktadır.
T.. A..’ne ait seramik fabrikasının çatı kaplama işini üstlenen E..P.. M..San. ve Tic. Ltd. Şti. işçisi R.. K..’ın, bastığı ışıklandırmayı sağlayan şeffaf plastiğin kırılması ile zemine düşmesi şeklinde oluşan iş kazasında hükme esas alınan 16.05.2013 tarihli raporunda, E.. P..M.. San. ve Tic. Ltd. Şti. %75, sigortalı %25 oranında kusurlu, T.. A.. ise kusursuz bulunmuş, Mahkemece; asıl işverenin T.. A.. olduğu, davalılar arasında asıl işveren-alt işveren ilişkisi bulunması nedeniyle her ikisinin birlikte sorumlu oldukları gerekçesiyle, davanın kabulüne karar verilmiştir.
Davada öncelikle halledilmesi gereken sorun, T.. A.. ile E..P..M..San. ve Tic. Ltd. Şti. arasındaki hukuki ilişkinin niteliğinin, bir başka ifadeyle asıl işveren–taşeron ilişkisi bulunup bulunmadığının saptanmasıdır.
Olay tarihinde yürürlükte olan 5510 sayılı Kanunun 12. maddesi hükmüne göre alt işveren, bir işte veya bir işin bölüm veya eklentisinde işverenden iş alan ve kendi adına sigortalı çalıştıran 3. kişidir.
Asıl işveren alt işveren ilişkisinin varlığı için, öncelikle, işin başka bir işverenden alınmış olması, bir başka ifade ile asıl işverenin işverenlik sıfatına sahip olması, asıl işyeri ya da işyerinden sayılan yerlerde kendi adına işçi çalıştırıyor olması gerekir.
İşin belirli bir bölümünde değil de tamamının bir bütün halinde ya da bölümlere ayrılarak başkalarına devredildiği, işten bu yolla tamamen el çekildiği, sigortalı çalıştırılmadığı için işveren sıfatının haiz olunmadığı durumda ise, bunları devralan kişiler alt işveren, devredenler de asıl işveren olarak nitelendirilemeyecektir.
Alt işveren sıfatının kazanılmasında diğer koşullar ise, asıl işverenden istenilen işin, asıl iş, ya da, işyeriyle ilgili işin bir bölümünde veya işyeri eklentilerinde alınmış olması ve bu işte işi alanın kendi işçilerinin çalıştırılması ve bu nedenle de işveren sıfatına sahip olunmasıdır.
Davalı T.. A..’nin asıl işi seramik imali, diğer davalının ise saç kaplama işi olup, her iki davalının gördüğü işler birbirinden bağımsız ve farklı işlerdir. Sözleşme ve ekleri incelendiğinde, davalı T.. A..’nin işyerindeki üretimle ilgisi olmayan ve asıl işin tamamlayıcısı niteliğinde bulunmayan bir işin E..P.. M..San. ve Tic. Ltd. Şti. tarafından üstlenilmesi söz konusu olup, saç kaplama işinde davalı T.. A..’nin kendi sigortalılarını çalıştırmadığı da anlaşılmaktadır.
Belirtilen bu maddi ve yasal olgular karşısında, davalı T.. S.. A.Ş’nin işverenlik sıfatının bulunmadığı belirgin olup, davalının 5510 sayılı Kanunun 12. maddesi kapsamında asıl işveren olarak nitelendirilerek, sorumluluğuna karar verilmesi, usul ve yasaya aykırı olup bozma nedenidir.
O hâlde, davalı T.. A.. vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Temyiz edilen hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde davalı T.. A..’ne iadesine, 06.05.2014 gününde oybirliğiyle karar verildi.