YARGITAY KARARI
DAİRE : 10. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2013/16728
KARAR NO : 2014/794
KARAR TARİHİ : 20.01.2014
Mahkemesi : İzmir 3. İş Mahkemesi
Tarihi : 27.06.2013
No : 2012/108-2013/533
Dava, hizmet tespiti ile Kurum işleminin iptali istemine ilişkindir.
Mahkemece, ilamında belirtildiği şekilde davanın kabulüne karar verilmiştir.
Hükmün, davalı Kurum vekili tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteğinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kâğıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun Geçici 7/1’inci maddesi uyarınca davanın yasal dayanağı mülga 506 sayılı Kanunun 79’uncu maddesidir. Anılan Kanunun 6’ncı maddesinde ifade edildiği üzere, “sigortalı olmak hak ve yükümünden kaçınılamaz ve vazgeçilemez.” Anayasal haklar arasında yer alan sosyal güvenliğin yaşama geçirilmesindeki etkisi gözetildiğinde, sigortalı konumunda geçen çalışma sürelerinin saptanmasına ilişkin davalar, kamu düzenine ilişkin olduğundan özel bir duyarlılık ve özenle yürütülmesi zorunludur. Bu bağlamda, hak kayıplarının ve gerçeğe aykırı sigortalılık süresi edinme durumlarının önlenmesi, temel insan haklarından olan sosyal güvenlik hakkının korunabilmesi için, bu tür davalarda tarafların gösterdiği kanıtlarla yetinilmeyip, gerek görüldüğünde re’sen araştırma yapılarak kanıt toplanabileceği de göz önünde bulundurulmalıdır.
Davacı, davalı Kurum müfettişinin 30.11.2011 tarih ve 134 sayılı raporu sonucunda eşine ait işyerinden süresinde bildirim yapıldığı halde, gerçek ve fiili çalışmaya dayanmadığı gerekçesi ile hizmetlerinin iptal edildiği iddiasıyla; 2005-2012 tarihleri arasındaki çalışmalarının tespiti ile aksi yöndeki Kurum işlemlerinin iptaline karar verilmesini istemiştir. Mahkemece davanın kabulü ile davacının işveren Yener Kılıç’a ait işyerinde 05.05.2005-31.01.2012 tarihleri arasında çalıştığının tespitine karar verilmiş ise de; mahkeme kararı eksik araştırma ve incelemeye dayalıdır.Dosya kapsamından davacının işyerinde yaptığı işin gerçekliği ile işyerinin kapsam ve niteliği anlaşılamamaktadır. Bu nedenle; 17.10.2011 ve 28.11.2011 tarihli durum tespit tutanaklarını düzenleyen Kurum müfettişleri dinlenilmeli, varsa ceza davası sonucu araştırılmalı, puantaj kayıtları, ücret tediye bordroları, hasta sevk kağıtları, yaptığı işe göre davacının isim ve imzasını taşıyan sevk irsaliyesi, posta ve kargo alındı makbuzları, fatura ve benzeri her türlü belge davalı işverenden celbedilmeli; ilgili ticaret odasından kapasite raporu ve ilgili vergi dairesinden muhtasar beyannameleri getirtilmeli; kapasite, üretim adedi, ciro, elektrik, su tüketimi ve makine parkına göre çalışması gereken sigortalı sayısı, gerektiğinde, alanında uzman tekstil mühendisi, mali müşavir ve hukukçudan oluşan bilirkişi heyetinden rapor alınarak belirlenmeli; yargılama aşamasında dinlenen tanıkların sıfatlarına ilişkin belgeler temin edilmeli; davaya ve iptale konu dönemde davacı ile birlikte çalışan ve işverenlerin bordrolarında kayıtlı kişiler ile, aynı yörede komşu ve benzer işleri yapan başka işverenler ve bu işverenlerin çalıştırdığı bordrolara geçmiş kişiler re’sen saptanarak bilgi ve görgülerine başvurulmalı, davacının 06.03.2006 ve 24.10.2009 tarihlerinde iki kere doğum yaptığı gözününde bulundurularak bu tarihlerde ne kadar süre çalıştığı tespit edilmeli; böylece gerekli tüm soruşturma yapılarak uyuşmazlık konusu husus, hiçbir kuşku ve duraksamaya yer bırakmayacak biçimde çözümlenip, deliller hep birlikte değerlendirilerek takdir edilip, varılacak sonuç uyarınca bir karar verilmelidir.
Mahkemece, açıklanan maddi ve hukuki olgular gözetilmeksizin eksik inceleme ve araştırma sonucunda yazılı şekilde hüküm kurulmuş olması, usûl ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.
O hâlde, davalı Kurum vekilinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Temyiz edilen hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, 20.01.2014 gününde oybirliğiyle karar verildi.