YARGITAY KARARI
DAİRE : 10. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2013/12811
KARAR NO : 2014/2084
KARAR TARİHİ : 10.02.2014
Mahkemesi : Kınık Asliye Hukuk (İş) Mahkemesi
Tarihi : 22.01.2013
No : 2011/91-2013/12
Dava, hizmet tespiti istemine ilişkindir.
Mahkeme, ilâmda belirtildiği şekilde davanın kısmen kabulüne karar vermiştir.
Hükmün, davalılar vekilleri tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteklerinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi tarafından düzenlenen raporla dosyadaki kâğıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi
Dava, 15.06.2003-07.05.2008 tarihler arası davalı K.. Konservecilik Ltd. Şti’nde, 08.05.2008-31.01.2010 tarihleri arasında davalı S.. Gıda Ltd. Şti’nde geçen çalışmaların tespitine ilişkin olup talep konusu dönemde davalı işyerleri tarafından Kurum’a bildirilmiş bir çalışmanın bulunmadığı , Mahkemece, tanık beyanlarına itibar edilerek, 01.07.2003-12.05.2008 tarihler arası K.. Konservecilik Ltd.Şti’nde; 13.05.2008-31.03.2010 tarihler arasında ise S.. Gıda Ltd.Şti’nde davacının çalıştığının tespitine karar verildiği anlaşılmıştır.
Davanın yasal dayanağı 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun Geçici 7. maddesi uyarınca davanın yasal dayanağı 506 sayılı Kanunun 79/10. maddesidir. Anılan Kanunun 6. maddesinde ifade edildiği üzere , “sigortalı olmak hak ve yükümünden kaçınılamaz ve vazgeçilemez.” Anayasal haklar arasında yer alan sosyal güvenliğin yaşama geçirilmesindeki etkisi gözetildiğinde, sigortalı konumunda geçen çalışma sürelerinin saptanmasına ilişkin davalar , kamu düzenine ilişkin olduğundan, özel bir duyarlılık ve özenle yürütülmesi zorunludur. Bu bağlamda, hak kayıplarının ve gerçeğe aykırı sigortalılık süresi edinme durumlarının önlenmesi, temel insan haklarından olan sosyal güvenlik hakkının korunabilmesi için bu tür davalarda tarafların gösterdiği kanıtlarla yetinilmeyip gerek görüldüğünde re’sen araştırma yapılarak kanıt toplanabileceği de göz önünde bulundurulmalıdır.
Yukarıdaki açıklamalar doğrultusunda; Davacının , talep konusu dönemde kesintisiz olarak davalı işyerlerinde çalışıp çalışmadığı noktasında ; Mahkemece yapılan araştırma ve inceleme, hüküm kurmaya yeterli ve elverişli değildir . Davalı K.. Konservecilik Ltd. Şti’nde düzenlenen 09.10.2003 tarihli Kurum raporu’nda , çalışanlara ait listede davacı adının geçmediği , tanık beyanları ile bu durumun çeliştiği dikkate alınarak, davacının çalışmasının gerçekliği , işin ve işyerinin kapsam ve niteliğiyle süresinin belirlenebilmesi amacıyla; davacının çalışmaları ile ilgili tüm belgeler davalı kurumdan; puantaj kayıtları ve ücret tediye bordrolarının asılları işverenden getirtilmeli , iş bu belgelerden sigortalının imzasını içerenler yönünden imzanın davacıya aidiyeti davacı tarafından kabul edilenler ile inkar edilip de aidiyeti ehil bilirkişi incelemesiyle saptananlardan yine davacı tarafından hata-hile-ikrah durumu iddia ve ispat edilemeyenler bakımından , işbu yazılı belgelerin aksi eşdeğerde delillerle kanıtlanması için davacıya delilleri sorulmalı ; dava konusu dönemde farklı işyerinden Kuruma bildirilen davacı çalışmalarının gerçekliği araştırılmalı , dava konusu dönemde işyeri devri yada işverenler arasında organik bağ bulunması , başka bir deyişle kesintisiz çalışma söz konusu olması durumunda ilk işe giriş bildirgesi verilmesinden önceki davacı çalışmaları yönünden hak düşürücü sürenin , çalışmanın sona erdiği yılın sonundan başlayacağı gözetilmeli , dava konusu dönemde davacı ile birlikte çalışan ve işverenlerin bordrolarında kayıtlı kişiler ile, aynı yörede komşu veya benzeri işleri yapan başka işverenler ve bu işverenlerin çalıştırdığı bordrolara geçmiş kişiler saptanarak bilgi ve görgülerine başvurulmalı; Kuruma bildirim yapılan dönemlerde aylık otuz günden az bildirilen çalışmaya ilişkin açıklayıcı bilgi ve belgelerin işverence prim bildirgelerine eklenip eklenmediği, eklenmemişse, Kurumun eksik bildirim nedeniyle resen tahakkuk işlemi gerçekleştirip gerçekleştirmediği araştırılmalı; bunun dışında sigortalının kayıtlarda gözükmeyen çalışmalarının hangi nedenlerle kayıtlara geçmediği ya da bildirim dışı kaldığı hususu gereğince araştırılmalı, tespiti istenen dönemde davalı işyerinde Kurum müfettişlerince inceleme yapılıp yapılmadığı sorulmalı, inceleme yapılmışsa belgeler getirtilmeli, yargılama sürecinde dinlenen tanık anlatımlarının değerlendirilmesinde, iş yerinin kapsamı, kapasitesi ve niteliği nazara alınmalı, böylece bu konuda gerekli tüm soruşturma yapılarak uyuşmazlık konusu husus, hiçbir kuşku ve duraksamaya yer bırakmayacak biçimde çözümlenip; deliller hep birlikte değerlendirilip takdir edilerek varılacak sonuç uyarınca bir karar verilmelidir.
Kabule göre de, davacının 15.06.2003-31.01.2010 tarihleri arasındaki çalışmaların tespitini talep etmesine rağmen talebin aşılarak 31.03.2010 tarihine kadarki çalışmaların tespitine karar verilmesi ile davanın kısmen reddi nedeniyle davalılar lehine reddedilen kısım üzerinden vekalet ücretine hükmedilmemiş olması isabetsizdir.
Mahkemenin, yukarıda açıklanan esaslar doğrultusunda araştırma yaparak elde edilecek sonuca göre karar vermesi gerekirken, eksik inceleme ve yanılgılı değerlendirme sonucu yazılı şekilde hüküm kurması, usul ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.
O hâlde, davalılar vekillerinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ : Temyiz edilen hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde davalılardan S.. Gıda San. ve Tic. Ltd. Şti. ve K..Konservercilik Gıda San. Tic. Ltd. Şti.’ne iadesine 10.02.2014 gününde oybirliğiyle karar verildi.