YARGITAY KARARI
DAİRE : 10. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2012/3610
KARAR NO : 2012/3080
KARAR TARİHİ : 23.02.2012

Mahkemesi :İş Mahkemesi
Davacı, davalı işveren yanında hizmet akdine dayalı bildirimsiz geçen çalışma sürelerinin tespiti ile bildirilen ve bildirilmeyen hizmet sürelerindeki prime esas kazancının tespitine karar verilmesini istemiştir.
Mahkemece, davanın kısmen kabulü ile, davacının, 27.12.2006 – 31.12.2006 döneminde 10.66 TL brüt günlük ücretle, 01.01.2007 – 31.08.2007 döneminde 1.050 TL brüt aylık ücretle çalıştığının tespitine; prime esas aylık kazancının 01.11.2007 – 31.12.2008 döneminde brüt 1.116,53 TL, 01.01.2009 – 31.07.2009 döneminde brüt 1.674,80 TL, 01.08.2009 – 31.08.2009 döneminde brüt 1.744,59 TL olduğunun tespitine karar verilmiştir.
Hüküm, davalı … Başkanlığı vekili ve davalı …vekili tarafından temyiz edilmiştir. Temyizlerin süresinde olduğu anlaşılmış; düzenlenen rapor ile dosyadaki belgeler incelenmiş olup işin gereği düşünüldü, aşağıdaki karar tespit edildi:
1- Prime esas kazancın tespitine ilişkin Mahkemenin hükmü; dosyadaki yazılara, toplanan delillere ve hükmün dayandığı gerektirici sebeplere göre uygun olmakla bu konuya ilişkin davalılar vekillerinin temyiz itirazlarının reddi gerekmiştir.
2- Mahkemece, davacının 27.12.2006 – 31.12.2006 döneminde günlük brüt 10.66 TL; 01.01.2007-31.08.2007 döneminde ise, aylık brüt 1.050 TL ücretle çalıştığının tespitine karar verilmiştir.
Dava, 506 sayılı Kanun m.79/10 uyarınca açılmış hizmet tespiti ve prime esas kazancın tespiti hakkındadır. Sigortalılık hizmet sürelerinin tespitine ilişkin davalar, kamu düzenine ilişkindir. Bu nedenle, özel bir duyarlılıkla ve özenle yürütülmeleri gereklidir. Hak kayıplarının yanında, gerçeğe aykırı sigortalılık süresi edinme olaylarının da önlenmesi için; ayrıca, temel insan haklarından olan sosyal güvenlik hakkının korunabilmesi için; bu davalarda tarafların gösterdiği kanıtlarla yetinilmeyip resen gerekli araştırmaların yapılması ve kanıtların toplanması gereklidir.
Somut olayda, davacı ile, davalı işveren arasındaki hizmet sözleşmesi ilk defa 27.12.2006 tarihinde ders başı brüt 10 TL üzerinden yapılmıştır. Bu sözleşme
01.09.2007 tarihinde aylık brüt ücret 1.100 TL üzerinden yenilenmiştir. Mahkemece, 27.12.2006-31.08.2007 dönemi tam çalışma olarak kabul edilmişse de, bu çalışmanın tam süreli (full time) olup, olmadığı, kesin olarak kanıtlanmamıştır. Yine, 01.01.2007 ilâ 31.08.2007 arası prime esas kazancın da, aylık brüt 1.050 TL olduğu da kesin olarak kanıtlanmamıştır.
Mahkemece yapılacak iş; davacının bu dönemde ders esasına göre kısmi süreli mi (part time), yoksa tam süreli mi (full time) çalıştığının, ayrıca, bu dönemdeki prime esas ücretin tespiti yönünde araştırma yapılmasından ibarettir. Bu amaçla Mahkemece, resen çalışma dönemiyle ilgili bordro tanıkları tespit edilip dinlenmelidir. Yapılan işin özelliği nazara alınarak, davacı çalışmasının, ayın tamamında olacak şekilde kesintisiz olup olmadığı sorulmalıdır. Belirtilen dönemdeki ders programları getirtilip, davacının kısmi süreli çalışıp çalışmadığı denetlenmelidir. Tanık anlatımlarının değerlendirilmesinde, işyerinin kapsamı, kapasite ve niteliği nazara alınmalı, böylece, bu konuda yeterli ve gerekli tüm soruşturma yapılarak uyuşmazlık konusu husus, hiçbir kuşku ve duraksamaya yer bırakmayacak biçimde çözümlenip; deliller hep birlikte değerlendirilip takdir edilerek, varılacak sonuç uyarınca bir karar verilmelidir. Keza, davacının bu dönemdeki prime esas kazancının tespiti konusunda; ödemelerin ne şekilde yapıldığı araştırılmalı, banka kayıtları varsa, getirtilip incelenmeli, gerekirse, işyeri kayıtları, bordrolar, defterler getirtilerek üzerlerinde bilirkişi incelemesi yapılmalıdır. Ödenen ücretleri gösteren ve sigortalının imzasını taşıyan ve itirazı kayıt öne sürmediği bordrolar varsa, bu bordrolarda yazılı olan ücret miktarlarının tespitine karar verilmelidir.
Mahkemece, bu maddi ve hukuki olgular göz önünde tutulmaksızın, eksik inceleme ve araştırma sonucu, yazılı şekilde hüküm kurulmuş olması, usul ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.
O hâlde, davalılar vekillerinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ:
1- Yukarıda (1) numarada belirtilen sebeplerle 01.11.2007 ilâ 31.08.2009 dönemindeki prime esas kazaç tespiti hakkındaki temyiz itirazlarının REDDİNE,
2- Yukarıda (2) numarada belirtilen sebeplerle hizmet tespitine ilişkin davalıların temyiz taleplerinin kabulü ile, temyiz edilen hükmün açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde davalılardan, Tasfiye Halinde … iadesine, 23.02.2012 gününde oybirliğiyle karar verildi.