YARGITAY KARARI
DAİRE : 10. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2009/9589
KARAR NO : 2010/16880
KARAR TARİHİ : 20.12.2010
………
Davacı, davalılardan işverene ait 35 T 7273 plakalı ticari takside 01.01.1995-19.08.2008 tarihleri arasında şoför olarak çalıştığının tespitine karar verilmesini istemiştir.
Mahkemece, ilamında belirtildiği şekilde davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.
Hükmün, davalılar vekilleri tarafından temyiz edilmesi üzerine, temyiz isteklerinin süresinde olduğu anlaşıldıktan ve Tetkik Hâkimi ………..arafından düzenlenen raporla dosyadaki kâğıtlar okunduktan sonra işin gereği düşünüldü ve aşağıdaki karar tespit edildi.
Davanın yasal dayanağı, 01.10.2008 tarihinde yürürlüğe giren 5510 sayılı……eçiş hükümlerini içeren Geçici 7. maddesi gereğince 506 Sayılı Yasanın 79/10. maddesidir. Anılan Yasanın 6. maddesinde ifade edildiği üzere “sigortalı olmak hak ve yükümünden kaçınılamaz ve feragat edilemez.” Anayasal haklar arasında yer alan sosyal güvenliğin yaşama geçirilmesindeki etkisi karşısında, sigortalı konumunda geçen çalışma sürelerinin saptanmasına ilişkin davaların, kamu düzenine ilişkin olduğu, bu nedenle özel bir duyarlılık ve özenle yürütülmesinin zorunlu ve gerekli bulunduğunun gözetilmesi zorunludur. Bu bağlamda, hak kayıplarının ve gerçeğe aykırı sigortalılık süresi edinme durumlarının önlenmesi, temel insan haklarından olan sosyal güvenlik hakkının korunabilmesi için, bu tür davalarda tarafların gösterdiği kanıtlarla yetinilmeyip, gerek görüldüğünde re’sen araştırma yapılarak kanıt toplanabileceği de göz önünde bulundurulmalıdır.
Çalışma olgusunun her türlü delille ispatı mümkün ise de; Mahkemece eksik araştırma ve inceleme ile davacının 28.05.1996-19.08.2008 tarihleri arasında davalı işverene ait tescilsiz işyerinde çalıştığına hükmedilmesi isabetli bulunmamıştır.
……….
Davacının çalışmasının gerçekliği, işin ve işyerinin kapsam ve niteliğiyle süresinin belirlenebilmesi amacıyla; davacının sürekli çalışma iddiasının, re’sen kanıt toplanabileceği yönü de gözetilerek araştırılması; tarafların kardeş olup; dava konusu dönemde davalı işyerinden veya başka bir işyerinden davacı adına verilen işe giriş bildirgesi ve herhangi bir hizmet bildiriminin bulunmayışı, davalı işverenin, davacının kira akdiyle kendisine ait takside çalıştığını iddia etmesi karşısında; davacının vergi kaydı ve………sigortalılığının bulunup bulunmadığı araştırılmalı, davacının askerlik yapıp yapmadığı, yapmış ise başlangıç ve bitiş tarihleri,……….eya başka bir üniversite de varsa öğrenci olarak geçirdiği süreler ile öğrenciliğinin ikinci öğrenim şeklinde olup olmadığı, öğrencilik döneminde okula devam mecburiyetinin bulunup bulunmadığı hususları araştırılmalı ve her tür kanıttan yararlanmak suretiyle, çalışma iddiası hiçbir kuşku ve duraksamaya yer bırakmayacak biçimde ortaya konularak sonucuna göre karar verilmelidir.
Mahkemece açıklanan maddi ve hukuki ilkeler gözetilmeksizin eksik araştırma ve inceleme ile yazılı şekilde karar verilmiş olması, usul ve yasaya aykırı olup, bozma nedenidir.
O halde, davalılar vekillerinin bu yönleri amaçlayan temyiz itirazları kabul edilmeli ve hüküm bozulmalıdır.
SONUÇ: Temyiz edilen hükmün yukarıda açıklanan nedenlerle BOZULMASINA, temyiz harcının istek halinde davalılardan …’ya iadesine, 20.12.2010 gününde oybirliğiyle karar verildi.
………..