YARGITAY KARARI
DAİRE : 1. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2023/855
KARAR NO : 2023/3037
KARAR TARİHİ : 31.05.2023

MAHKEMESİ : … Bölge Adliye Mahkemesi 6. Hukuk Dairesi
ASLİ MÜDAHİL : … vd. vekili Avukat …
İLK DERECE MAHKEMESİ : … … 6. Asliye Hukuk Mahkemesi

Taraflar arasındaki tapu kaydında düzeltim/tespit davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince asıl ve birleştirilen davalarda davacıların ve asli müdahillerin davalarının ve taleplerinin reddine, birleştirilen 2009/1454 Esas sayılı dava yönünden karar verilmesine yer olmadığına karar verilmiştir.
Kararın asıl davada davacı … vekili, birleştirilen 2011/317 Esas ve 2011/327 Esas sayılı davalarda davacılar vekili, birleştirilen 2009/593 Esas sayılı davada davacılar vekili, asli müdahiller vekili tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince tarafların başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı birleştirilen 2009/593 Esas sayılı davada (bir kısım) davacılar ve bir kısım davacı/mirasçıları vekilleri, asli müdahiller vekili ve birleştirilen 2011/317 Esas sayılı davada davalı … vekili tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
1. Asıl davada davacılar, kendilerinin … kızı … mirasçıları olduklarını, 94 ve 777 parsel sayılı taşınmazların 1/5 payının … mirasçıları (…oğlu … mirasçıları) adına tescil edildiğini, anılan taşınmazların 1/5’er paylarının …çocukları…, …, … ve … adlarına tespit ve tescil edildiğini, 769 parsel sayılı taşınmazın ise …çocukları…, … ile … kızları … ve … adlarına tescil edildiğini, …’ın üç çocuğu olup bunların…, … olduklarını, …’ın … adında çocuğu olmadığını, …’in kızlarının da … ve … olduklarını, 94 ve 777 parsellerin tapu kayıtlarının 769 parsel sayılı taşınmazdaki gibi olması gerektiğini, … kızı …’nin “…” olarak kayda geçtiğini, … ve …’nin baba adlarının … olduğunu, 769 parseldeki doğru kaydın dikkate alınarak 94 parsel sayılı taşınmazdaki “… mirasçıları” kaydının “… kızı … mirasçıları” olarak düzeltildiğini ileri sürerek, dava konusu 777 parsel sayılı taşınmazdaki 1/5 pay maliki olarak görünen “… mirasçıları” kaydının “… kızı … Sıdıka” olarak tashihine karar verilmesini istemişlerdir.
2. Birleştirilen … 2. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2009/593 Esas sayılı davasında davacılar, kendilerinin …kızı …’nin mirasçıları olduklarını, dava konusu 769 ve 777 parsel sayılı taşınmazlardaki …kızı … adına kayıtlı 1/5 payın 16.12.1976 tarihli ve 10195 yevmiye numaralı işlem ile … . ve … adlarına iştirak halinde mülkiyet olarak tescilinin ardından satıldığını, satışı yapanların mirasbırakanlarının … kızı … olmadığını, satışın taşınmazda halen paydaş olan “…” yani … kızı … mirasçıları tarafından yapıldığını, yani … isminin … olarak tashihinden sonra mirasçıları adına intikal yapılması gerekirken sehven kendi mirasbırakanları …kızı …’nin payının intikal ettirildiğini, hatalı olarak mirasbırakanları …kızı …’nin payının silindiğini, yolsuz intikal ve tescilin ardından haklarının zayi olduğunu ileri sürerek, 769 ve 777 parsel sayılı taşınmazlardaki … adına olan 1/5 payın tapu kaydının tashih ile iptaline ve adlarına tesciline karar verilmesini istemişler, aşamada davacılar vekili, davacıların …kızı …’nin mirasçıları olduklarını, 777 ve 769 parsellerin davacılar adına tapu iptal-tescilini istediklerini bildirmiştir.
3. Birleştirilen … 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2009/1454 Esas sayılı davasında davacılar, mirasbırakan … (…) mirasçısı … (…)’ın mirasçıları olduklarını, kök mirasbırakan …’nin babası …’den intikal eden dava konusu 777 parsel sayılı taşınmazdaki 1/5 payın maliki olması gerekirken, sehven yapılan işlem neticesinde “…” adına kaydedildiğini, … adında başka bir şahıs olmadığını ileri sürerek, yanlışlığın düzeltilmesine ve payın mirasbırakanları … (…) adına tesciline karar verilmesini istemiştir.
4. Birleştirilen … 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2011/317 Esas sayılı davasında davacı, dava konusu 94 parsel sayılı taşınmazın 1/5 payının eski maliki … kızı … adına kayıtlı iken bir kısım davalılar adına usulsüz tescilinin ardından diğer davalı … tarafından istimlak edildiğini, ancak asıl hak sahibinin kendisi olduğunu, taşınmazın 1/5 pay maliki … kızı …’nin mirasbırakanı … … olduğunu, … …’nin tek yasal mirasçısının da kendisi olduğunu, bir kısım davalıların ilmuhaber ile taşınmazı adlarına yolsuz olarak tescil ettirdiklerini, kamulaştırma bedelini haksız olarak tahsil ettiklerini, kötüniyetli olduklarını, kamulaştırma işleminin geçersiz olduğunu, taşınmazın eski malik … kızı … (…) adına tescili gerektiğini ileri sürerek, dava konusu 94 parsel sayılı taşınmazın davalı … adına kayıtlı 1/5 payının tapu kaydının iptali ile … …’nin tek yasal mirasçısı olduğundan adına tesciline, olmadığı takdirde taşınmaz değerinin müştereken ve müteselsilen davalılardan tahsiline karar verilmesini istemiş, ölümü üzerine mirasçıları davaya devam etmişlerdir.
5. Birleştirilen … 2. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2011/327 Esas sayılı davasında davacı, dava konusu 769 ve 777 parsel sayılı taşınmazlardaki 1/5 payların maliki … kızı …’nin mirasbırakanı … … olduğunu, asıl davada davacıların iddialarının doğru olmadığını, … kızı …’nin asıl ve birleştirilen 2009/1454 Esas sayılı davada davacıların mirasbırakanı olmadığını, birleştirilen 2009/593 Esas sayılı davada davacıların iddialarının da yerinde olmadığını ileri sürerek, 769 ve 777 parsel sayılı taşınmazlardaki 1/5 payların maliki … kızı …’nin kendi mirasbırakanı olan … … olduğunun tespiti ile sicil kaydının bu şekilde düzeltilmesine ve tek yasal mirasçı olduğundan taşınmazın adına tesciline karar verilmesini istemiş, ölümü üzerine mirasçıları davaya devam etmişlerdir.
Birleştirilen 2011/317 Esas ve 2011/327 Esas sayılı davalarda davacı mirasçıları vekili, dava dilekçelerini ıslah ettiklerini bildirmiş, davacıların …kızı … mirasçıları olduklarının tespiti ile 94, 769 ve 777 parsel sayılı taşınmazların paylarına düşen 1/20 payının davacılar adına tesciline karar verilmesini istemiştir.
6. Asli Müdahiller, kendilerinin …kızı …’nin mirasçıları olduklarını, veraset ilamları ile mirasçıların hükme bağlandığını ve …’nin kendilerinin mirasbırakanı olduğunun ispatlandığını, hukuki yararları bulunduğunu ileri sürerek, davaya asli müdahil olarak katılma talebinde bulunmuşlar, mirasbırakanları …’nin 94, 769 ve 777 parsel sayılı taşınmazlardaki tapu kayıt maliki …kızı … olduğunun tespitine karar verilmesini istemişlerdir.
II. CEVAP
1. Asıl ve birleştirilen davalarda davalı …, davanın reddini savunmuştur.
2. Feri müdahil …, kendisinin …’ın yasal mirasçısı olduğunu, … 2. Sulh Hukuk Mahkemesinin 1987/1037 Esas, 1987/1096 Karar sayılı veraset ilamında sahte mirasçıların yer aldığını, anılan veraset ilamının iptali davası açıldığını ve … 4. Sulh Hukuk Mahkemesinin 2010/989 Esas sayılı davasının devam ettiğini, …, … ve …’nın …’ın çocukları olmadığını, sahte mirasçılar arasında kayıtlarda …kızı olarak görülen …’nin altsoyları da bulunduğunu, … …’nin veraset ilamının ibraz edildiğini, davada hukuki menfaati bulunduğunu ileri sürerek, davaya davalı … yanında katılma talebinde bulunmuştur.
3. Diğer davalılar, davanın reddini savunmuşlardır.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile … 1. Asliye Hukuk Mahkemesinin 2009/1454 Esas sayılı davasının konusuz kaldığı gerekçesiyle esas hakkında karar verilmesine yer olmadığına, asıl ve birleştirilen davalarda, davacıların ve asli müdahillerin taleplerinin birbiri ile çeliştiği, tapu kayıtları, nüfus kayıtları ve mirasçılık belgeleri arasında tutarsızlık bulunduğu, davacıların ve asli müdahillerin iddialarını ispatlayamadıkları gerekçesiyle asıl ve birleştirilen davalarda davacıların ve asli müdahillerinin davalarının ve taleplerinin tamamının reddine karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde asıl davada davacı … vekili, birleştirilen 2011/317 Esas ve 2011/327 Esas sayılı davalarda davacılar vekili, birleştirilen 2009/593 Esas sayılı davada davacılar vekili, asli müdahiller vekili istinaf başvurusunda bulunmuştur.
B.İstinaf Sebepleri
1. Asıl davada davacı … vekili istinaf dilekçesinde özetle; dava dilekçesi ve sunulan dilekçelerdeki beyanlarını yineleyip, davanın reddinin gerekçelendirilmediğini, lehe delillerinin tam olarak değerlendirilmediğini, mahkemece neden kabul edilmediğinin belirtilmediğini, bilirkişi raporuna itirazlarının değerlendirilmediğini, eksik incelemeye dayalı hatalı tespitlerde bulunan bilirkişi raporuna göre, raporlar arasındaki çelişki giderilmeden karar verildiğini, lehlerine olan bilirkişi raporunda tapu malikinin davacının mirasbırakanı olan … kızı … olduğunun tespit edildiğini bildirerek ve önceki beyanlarını tekrarla İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasına karar verilmesini talep etmiştir.
2. Birleştirilen 2011/317 Esas ve 2011/327 Esas sayılı davalarda davacılar vekili istinaf dilekçesinde özetle; kök tapu kayıtları, nüfus kayıtları, nüfus vergi ve adli işlemlere ilişkin Osmanlı arşiv kayıtlarıyla mirasbırakanın malik ile ilişkisinin ispat edildiğini, buna rağmen davalarının reddinin hatalı olduğunu, 28.05.2015 tarihli bilirkişi raporunda da lehe tespitlerin yapıldığını, ancak 01.03.2017 tarihli rapora itirazlarının mahkemece değerlendirilmeyip bilirkişi raporları arasındaki çelişki giderilmeden eksik incelemeye dayalı hatalı karar verildiğini, kadastro tutanaklarında davacıların mirasbırakanı … …’nin malikin torunu olduğunun ifade edildiğini ve taşınmazın kullanıldığının tutanağa yazıldığını, bu hususların tartışılmadığını, şeriye defterleri, nüfus kayıtları, kadastro tespit tutanakları ve bunları değerlendiren bilirkişi raporunun davacıların …kızı …’nin alt soyu olduğunu ortaya koyduğunu bildirerek ve önceki beyanlarını tekrarla İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasına karar verilmesini talep etmiştir.
3. Birleştirilen 2009/593 Esas sayılı davada davacılar vekili istinaf dilekçesinde özetle; dava dilekçesindeki beyanlarını yineleyip, yeterli araştırma yapılmadan bilirkişi raporlarına karşı itirazları değerlendirilmeden, raporlar arasındaki çelişki giderilmeden eksik inceleme ve araştırma ile hatalı karar verildiğini, dosyadaki belgelerde davacıların dava konusu taşınmaz üzerinde hak sahibi olduğunun ve diğer davacıların hak sahibi olmadığının sabit olduğunu, sunulan bilirkişi raporunda da davacıların hak sahibi olduğunun tespit edildiğini, taraflarınca sunulan veraset belgelerinde de davacıların …kızı …’nin mirasçıları olduğunun sabit olduğunu, aksi bir kararın veya veraset kararının taraflarca sunulmadığını bildirerek ve önceki beyanlarını tekrarla İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasına karar verilmesini talep etmiştir.
4. Asli müdahiller vekili istinaf dilekçesinde özetle; müdahale dilekçesindeki beyanlarını yineleyip, dava konusu taşınmazlardaki paydaş …kızı … ile asli müdahillerin mirasbırakanı… …’nın eşi …kızı …’nin aynı kişi olduğunu, sunulan tüm belgelere rağmen çelişkili bilirkişi raporlarına istinaden taleplerinin reddine dair verilen kararın hatalı olduğunu, tapu kayıtları ve özellikle zabıt kayıtları konusunda uzman bir bilirkişi ile … Mahkemesi kayıtları konusunda uzmanlaşmış tarihçi bir bilirkişi ve dosya muhteviyatı içerisinde bulunan nüfus kayıtları ile tüm bu belgelerin birbiri ile olan bağlantılarını kurabilecek yeterlilikte, teknik bilgiye sahip nüfus konusunda uzman bir bilirkişi kurulu tarafından rapor düzenlenmesi gerektiğini, bu hususta yaptıkları itirazların değerlendirilmediğini bildirerek ve önceki beyanlarını tekrarla İlk Derece Mahkemesi kararının kaldırılmasına karar verilmesini talep etmiştir.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile asıl davada davacıların, birleştirilen davalarda davacıların ve asli müdahillerin bir kısmının kayıt maliki paydaş …kızı …’nin mirasçıları olduğunu iddia ettikleri, bir kısmının kayıt maliki paydaş … kızı …’nin mirasçıları olduğunu iddia ettikleri, başka bir anlatımla; taşınmazlara ilişkin mülkiyet iddiaları bulunduğu, bu halde davanın kayıt düzeltilmesi yolu ile değil tapu iptali tescil davası ile çözümlenmesi gerektiği, yerel mahkemece tüm davacıların ve asli müdahillerin kayıt düzeltme davalarının anılan gerekçeyle reddine karar verilmesi gerekirken yazılı gerekçeyle davanın reddine karar verilmiş ise de, red kararı sonuç olarak doğru olduğundan istinaf taleplerinin yerinde görülmediği gerekçesiyle 6100 sayılı HMK’nın 353/1-b-1 maddesi uyarınca, tarafların istinaf başvurusunun esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A.Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde birleştirilen 2009/593 Esas sayılı davada (bir kısım) davacılar ve bir kısım davacı/mirasçıları vekilleri, asli müdahiller vekili ve birleştirilen 2011/317 Esas sayılı davada davalı … vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
B. Temyiz Sebepleri
1. Birleştirilen 2009/593 Esas sayılı davada (bir kısım) davacılar temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesindeki itiraz nedenlerini yineleyip, noksan inceleme ile verilen kararın haksız ve hukuka aykırı olduğunu bildirerek ve önceki beyanlarını tekrarla kararın bozulmasını talep etmiştir.
2. Birleştirilen 2009/593 Esas sayılı davada davacı/mirasçıları vekili temyiz dilekçesinde özetle; kararın usul ve esas bakımından usul ve yasaya aykırı olduğunu,…ve …’in yargılama sırasında öldüğünü, ölü şahıslar hakkında karar verildiğini, mirasçıları hakkında bir karar verilmediğini, kararın taraflarına tebliğ edilmediğini, davacıların mirasbırakanlarının …kızı … olduğunu bildirerek ve önceki beyanlarını tekrarla kararın bozulmasını talep etmiştir.
3. Asli müdahiller vekili temyiz dilekçesinde özetle; istinaf dilekçesindeki itiraz nedenlerini yineleyip, dosya kapsamındaki belgelerin iddialarını doğruladığını, kararın hukukun genel ilkelerine ve usul ekonomisine aykırı olduğunu bildirerek ve önceki beyanlarını tekrarla kararın bozulmasını talep etmiştir.
4. Birleştirilen 2011/317 Esas sayılı davada davalı … vekili temyiz dilekçesinde özetle; kararın usul ve yasaya aykırı, eksik incelemeye dayalı olduğunu bildirerek kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, tapu kaydında düzeltim, tapu kayıt maliki ile mirasbırakan/ların aynı kişi olduğunun tespiti ile mirasçılar adına iptal-tescil istemlerine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 382/1. maddesinde; “Çekişmesiz yargı, hukukun, mahkemelerce, aşağıdaki üç ölçütten birine veya birkaçına göre bu yargıya giren işlere uygulanmasıdır” hükmüne yer verilmiş; bu ölçütler ise ilgililer arasında uyuşmazlık olmayan haller, ilgililerin ileri sürebileceği herhangi bir hakkın bulunmadığı haller ve hakimin re’sen harekete geçtiği haller olarak ifade edilmiştir.
2. Kanunda, çekişmesiz yargı işlerinin neler olduğu önce genel çerçevesi belirlenerek, daha sonra da mümkün olduğunca sayılarak belirtilmiştir. Ancak bu sayma sınırlı olmadığından, kanun maddesinde sayılmayan fakat çekişmesiz yargı ölçütlerini taşıyan diğer işlerin de çekişmesiz yargı işi olarak kabulü gerekir. Başka bir deyişle, 382. maddede sayılmamakla beraber çekişmesiz yargının ölçütlerinden birini veya birkaçını taşıyan bir … de çekişmesiz yargı işi olarak değerlendirilebilir.
3. Tapu kayıtlarında kimlik bilgilerinin düzeltilmesi işleri de 6100 sayılı HMK’nın 382. maddesinde belirtilen çekişmesiz yargı işlerinden sayılır. Kaldı ki, 382. maddenin 2-ç/1. fıkrasında “Taşınmaz üzerinde taraf oluşturulmasına ve hak ihlaline sebebiyet vermeyecek düzeltmelerin yapılması” da çekişmesiz yargı işi sayılmıştır.
4. Tapu kaydında düzeltim davalarında taşınmazların, kadastro tespiti ya da tapuya tescili sırasında mülkiyet hakkı sahibinin adı, soyadı, baba adı gibi kimlik bilgilerinin kayda eksik ya da hatalı işlenmesi, kayıt düzeltme taleplerinin kaynağını oluşturur. Bu tür işlerde kimlik bilgileri düzeltilirken, taşınmaz malikinin değişmemesi, diğer bir anlatımla mülkiyet aktarımına neden olunmaması gerekir.
Bu tür işlerde mahkemece sağlıklı bir inceleme yapılmalı ve kayıt maliki ile ismi düzeltilecek kişinin aynı kişi olduğu kuşkuya yer vermeyecek şekilde saptanmalıdır.
Anılan düzenlemeler uyarınca; mülkiyet ihtilafı bulunduğu takdirde, bu uyuşmazlığın, hasımlı olarak açılacak bir tapu iptal-tescil davasında çözüme kavuşturulacağı kuşkusuzdur.
3. Değerlendirme
1.Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun’un 371 … maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2.Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup, özellikle; kural olarak istinaf yoluna başvurmayan tarafın temyiz yoluna başvuramayacağı, ancak hukuki yararının bulunması halinde kararı temyiz edebileceği, bir başka deyişle, diğer tarafın istinaf başvurusu üzerine, Bölge Adliye Mahkemesi tarafından aleyhine hüküm kurulması halinde temyiz yoluna gidebileceği, davalı … tarafından kararın istinaf edilmediği, İlk Derece Mahkemesi kararını istinaf etmeyen davalı …’nün, aleyhine yeni bir durum oluşmadıkça temyiz yoluna başvuramayacağı da gözetilmek suretiyle, taraf vekillerince temyiz dilekçelerinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun’un 370 … maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Aşağıda yazılı 120,60 TL bakiye onama harcının temyiz eden asli müdahillerden alınmasına,
Aşağıda yazılı onama harcının fazladan alınan peşin harçtan mahsubu ile fazla alınan 235,20 TL’nin istek halinde temyiz eden birleştirilen 2009/593 Esas sayılı davada davacılara/mirasçılara iadesine,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
31.05.2023 tarihinde kesin olmak üzere oy birliğiyle karar verildi.
Asli Müdahiller yönünden: Birleştirilen 2009/593 E. sayılı dava yönünden: