YARGITAY KARARI
DAİRE : 1. Hukuk Dairesi
ESAS NO : 2023/2330
KARAR NO : 2023/2980
KARAR TARİHİ : 29.05.2023

MAHKEMESİ :Asliye Hukuk Mahkemesi

Taraflar arasındaki tapu iptali ve tescil davasından dolayı yapılan yargılama sonunda davanın kısmen kabulüne karar verilmiştir.

Karar davalı Hazine temsilcisi tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçesinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:

I. DAVA
1. Davacı dava dilekçesinde; …isimli şahıstan 20 yıl evvel satın aldığı ve tarımsal faaliyette bulunduğu 8.000,00 metrekare yüz ölçümlü taşınmazın kadastro çalışmaları sırasında 108 ada 1 ve 3 parsel numaralarıyla Hazine adına tespit edildiklerini ileri sürerek taşınmazların tapu kayıtlarının ilgili kısımlarının iptali ile adına tesciline kararı verilmesini talep etmiştir.

2. Davacı 03.02.2016 tarihli duruşmada 108 ada1 parsel sayılı taşınmaz hakkındaki davasından feragat etmiştir.

II. CEVAP
Davalı Hazine temsilcisi aşamalarda davanın reddini savunmuştur.

III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
… Asliye Hukuk Mahkemesinin 27.04.2016 tarihli ve 2015/1893 Esas, 2016/223 Karar sayılı kararı ile zilyetlikle edinme koşullarının davacı lehine oluştuğu gerekçesiyle davanın kısmen kabulü ile 108 ada 1 parsel sayılı taşınmaz hakkındaki davanın feragat nedeniyle reddine, 108 ada 3 parsel numaralı 8.809,78 m²’lik taşınmazın içerisinde kalan 01.04.2016 tarihli kadastro bilirkişisi Fatih Kırmıt’ın krokili raporunda (A) harfi ile gösterilen 3.660,32 m²’lik kısım ile (B) harfi ile gösterilen 615.61 m²’lik kısmın dava konusu taşınmazdan ayrı ayrı ifrazına, ifraz edilen bu kısımların Hazine adına olan tapu kaydının iptali ile davacı adına tapuya kayıt ve tesciline karar verilmiştir.

IV. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Mahkemenin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalı Hazine temsilcisi temyiz başvurusunda bulunmuştur.

B. Temyiz Sebepleri
Davalı Hazine temsilcisi temyiz dilekçesinde özetle; hava fotoğraflarından faydalanılarak zilyetlik olgusunun kanıtlanmadığını, belgesizden zilyetlikle edinilen taşınmaz araştırması yapılmadığını ileri sürerek, kararın bozulmasını talep etmiştir.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, kadastro öncesi nedene dayalı tapu iptali ve tescil istemine ilişkindir.

2. İlgili Hukuk
3402 sayılı Kadastro Kanunu’nun 14. maddesinin ilgili kısımları şöyledir;
“Tapuda kayıtlı olmayan ve aynı çalışma alanı içinde bulunan ve toplam yüzölçümü sulu toprakta 40, kuru toprakta 100 dönüme kadar olan (40 ve 100 dönüm dahil) bir veya birden fazla taşınmaz mal, çekişmesiz ve aralıksız en az yirmi yıldan beri malik sıfatıyla zilyetliğini belgelerle veya bilirkişi veyahut tanık beyanlarıyla ispat eden zilyedi adına tespit edilir. “
46. maddesinin ilgili kısımları şöyledir;
“Kadastrosu yapılacak veya daha önce tapulama veya kadastrosu tamamlanmış bulunan yerlerde, 766 sayılı Kanunun 37 nci maddesi veya 4753 sayılı Kanun ile ek ve tadilleri uyarınca Hazine adına kaydedilen taşınmaz mallar bu Kanun hükümlerine göre doğan iktisap şartlarına istinaden zilyetleri adına tespit ve tescil olunur. Hazine adına tescil edilmiş taşınmaz mallardan iskan suretiyle veya toprak tevzii suretiyle verilen yerler (işlemleri tamamlanmamış olsa dahi) başka bir şart aranmaksızın, hak sahipleri adına tespit ve tescil olunur. Bu şekilde hak sahipleri adına tespit ve tescil işlemleri gerçekleşinceye kadarki süre içinde evvelce tahakkuk ettirilenler de dahil olmak üzere ecrimisil alınmaz.”

3. Değerlendirme
1. Kadastro sonucunda dava ve temyize konu … ili, … ilçesi, … köyü çalışma alanında bulunan 108 ada 3 parsel sayılı 8.809,78 metrekare yüz ölçümlü tarla vasfındaki taşınmaz tapu kaydı nedeniyle Hazine adına tespit edilmiş itiraz edilmeksizin tescil edilmiştir.

2. Mahkemece, çekişmeli taşınmazda davacı lehine zilyetlikle iktisap koşullarının oluştuğu kabul edilerek yazılı şekilde karar verilmiş ise de, yapılan araştırma ve inceleme hüküm vermek için yeterli bulunmamaktadır.

3. Çekişmeli taşınmazın önceki niteliğinin ne olduğu tam olarak belirlenmemiş, belirtmelik tutanağının ilgili kısımları dosya arasına getirtilmemiş, tespit dayanağı 02.04.1964 tarih ve 55 sıra numaralı tapu kaydı usulüne uygun şekilde uygulanmak suretiyle dava konusu taşınmazı kapsayıp kapsamadığı belirlenmemiş, dava konusu taşınmazın sınırında eylemli orman bulunduğu halde çekişmeli taşınmazın öcesinin orman olup olmadığı hususunda araştırma yapılmamış, Hazineye ait tapu kaydının kuzey ve batı sınırı mera okumasına rağmen taşınmazın öncesinde mera olup olmadığı ya da Hazine tapusunun sınırlarında mera olarak gösterilen yerin orman olup olmadığı üzerinde durulmamış, yerel bilirkişi ve tanıkların soyut ve denetime elverişli olmayan beyanlarına dayanılarak karar verilmiştir. Bu şekilde eksik inceleme ve araştırmaya dayanılarak karar verilemez.

4. Hal böyle olunca, doğru sonuca varılabilmesi için Mahkemece öncelikle, bölgede orman kadastrosunun yapılıp yapılmadığı merciinden sorulup tespit edilmeli ve yapılıp kesinleşmiş bir orman kadastrosunun varlığı halinde orman tahdit harita ve mazbataları, kesinleşmiş orman kadastrosunun bulunmaması durumunda ise bölgeyle ilgili hava fotoğrafları, amenajman planları, 1/25.000 ölçekli memleket haritası ile Hazinenin dayandığı tapu kaydının tesisinden itibaren tüm tedavülleri ve dayanağını oluşturan belirtmelik tutanakları, belirtmelik haritaları, belirtmeliğe dayanak olan kayıtlar ve eki olan tüm belgeler ile çekişmeli parseli dıştan çevreleyen tüm komşu parsellerin kadastro tespit tutanaklarının onaylı suretleri ve dayanaklarını oluşturan kayıtlar ile mera tahsisi yapılmış ise mera tahsis kaydı ve haritası ile eki belgeler getirtilmeli, bundan sonra üç kişilik ziraat mühendisi bilirkişi kurulu, orman mühendisi, jeodezi ve fotogrametri mühendisi bilirkişi ve teknik bilirkişinin katılımı ile çekişmeli taşınmazın öncesini iyi bilen, olabildiğince yaşlı mahalli bilirkişiler ve taraf tanıkları hazır olduğu halde taşınmaz başında yeniden keşif yapılmalıdır.

5. Yapılacak bu keşifte tespite dayanak tapu kaydının haritaları (toprak tevzi haritaları), ormanla ilgili belgeler ve varsa mera tahsis haritası kadastro paftası ile çakıştırılarak yerel bilirkişiler yardımı ve fen bilirkişisi eli ile mahalline uygulanmalıdır.

6. Orman mühendisi ve ziraat mühendisi bilirkişi kurulundan dava konusu taşınmazın önceki ve şimdiki niteliğini, taşınmaz üzerinde ekonomik amaca uygun bir zilyetlik bulunup bulunmadığını, bulunmakta ise zilyetliğin hangi tarihten beri ve hangi tasarruflar ile sürdürüldüğünü, dava konusu taşınmaz ile komşu kadastro parselleri arasında, toprak yapısı ve bitki örtüsü bakımından fark bulunup bulunmadığını, taşınmazın mera ya da orman niteliğinde olup olmadığını, sınırında mera bulunup bulunmadığını, meradan açma olup olmadığını, taşınmazın imar-ihya edilip edilmediğini, imar-ihya tamamlanmış ise hangi tarihte tamamlandığını açıklayan, somut verilere ve bilimsel esaslara dayanan, ayrıntılı ve gerekçeli rapor alınmalı, dava konusu taşınmaz bölümünün farklı yön ve açılardan fotoğrafları çektirilerek, bu fotoğraflarda tescili istenen kısmın sınırları işaretlenmeli;
7. Tespit dayanağı tapu kaydının yöntemince uygulanması suretiyle kapsamı belirlenmeli, bilirkişilerce gösterilemeyen hudutların tespiti için taraflara tanık dinletme imkanı sağlanıp, kayıtların kapsamı duraksamaya imkan vermeyecek şekilde tespit edilmeli ayrıca dinlenecek yerel bilirkişi ve tanıklardan, taşınmazın geçmişte ne durumda bulunduğu, kime ait olduğu, kimden nasıl intikal ettiği, kim tarafından, hangi tarihten beri ne suretle tasarruf edildiği, çekişmeli taşınmazın öncesinin bilinmeyen bir zamandan beri geleneksel bir biçimde mera olarak kullanılıp kullanılmadığı, meradan açılıp açılmadığı hususları etraflıca sorulup maddi olaylara dayalı olarak açıklattırılmalı, beyanlar arasında oluşacak çelişkiler gerektiğinde yüzleştirme yapılarak giderilmeye çalışılmalı; kayıt uygulaması ile bilirkişi ve tanık sözlerinin doğruluğu komşu parsel tutanak ve dayanakları ile denetlenmelidir.

8. Jeodezi ve fotogrametri mühendisi bilirkişiye dosya arasına aldırılan hava fotoğrafları üzerinde streoskopik inceleme yaptırılarak, dava konusu taşınmazın hava fotoğraflarının çekildiği tarihlerdeki niteliğini ve kullanım şeklini açıklayan ayrıntılı rapor düzenlettirilmeli;

9. Fen bilirkişisine uygulanan tapu kaydı, belirtmelik tutanağı, mera tahsis haritası ve dava dosyası kapsamını belirtir ve keşfi takibe imkan verir rapor ve kroki düzenlettirilmeli;

10. Öte yandan 3402 sayılı Yasa’nın 14. maddesi gereğince Tapu Müdürlüğü, Kadastro Müdürlüğü ve Hukuk Mahkemeleri Yazı İşleri Müdürlüğünden belgesiz araştırması yapılmalı; dava konusu taşınmazın niteliği itibariyle zilyetlikle kazanılacak yerlerden olduğunun anlaşılması halinde, Hazine tapusunun oluştuğu tarihe kadar, Kadastro Kanunu’nun 14. ve 46/1. maddelerinde sözü edilen kazandırıcı zamanaşımı zilyetliği nedeniyle mülk edinme koşullarının davacı taraf lehine gerçekleşip gerçekleşmediği yerel bilirkişi ve tanıklara sorularak saptanmalı, taşınmazın öncesinin kadim mera olduğunun anlaşılması halinde ise kazandırıcı zamanaşımı zilyetliği yoluyla iktisabının mümkün olmadığı göz önünde bulundurularak sonuca göre bir karar verilmelidir.

11. Mahkemece, bu hususlar göz ardı edilerek eksik incelemeyle yazılı şekilde hüküm kurulması isabetsizdir.

V. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Davalı Hazine temsilcisinin temyiz itirazlarının kabulü ile hükmün açıklanan nedenlerden ötürü 6100 sayılı Yasa’nın geçici 3.maddesi yollaması ile 1086 sayılı HUMK’un 428. maddesi gereğince BOZULMASINA,

Kararın tebliğinden itibaren 15 gün içinde karar düzeltme yolu açık olmak üzere,

29.05.2023 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.